Η Ελληνική Εταιρεία Συμμετοχών και Περιουσίας (ΕΕΣΥΠ) ή αλλιώς Υπερταμείο συστάθηκε στις αρχές του 2017 με σκοπό να συγκεντρώσει κάτω από μία ενιαία δομή συμμετοχές σε μεγάλες δημόσιες επιχειρήσεις που ήρθαν στο χαρτοφυλάκιό της έναν χρόνο αργότερα, καθώς και την ακίνητη περιουσία του Ελληνικού Δημοσίου.
Το Υπερταμείο έχει δεχθεί και δέχεται ακόμη σκληρή κριτική καθώς είναι αποτέλεσμα του τρίτου μνημονίου και συστάθηκε με απαίτηση των δανειστών για 99 χρόνια ώστε να εξασφαλιστούν τα δάνεια του Ευρωπαϊκού Μηχανισμού Σταθερότητας προς την Ελλάδα. Γι’ αυτό μπορεί να έχει βασικό μέτοχο το υπουργείο Οικονομικών αλλά τον τελικό λόγο τον έχει το πανίσχυρο Εποπτικό Συμβούλιο που διορίζει και τη διοίκηση. Στο Εποπτικό Συμβούλιο που αποτελείται από πέντε μέλη μετέχουν 2 εκπρόσωποι των δανειστών – μεταξύ αυτών και ο πρόεδρος – και τρεις εκπρόσωποι του βασικού μετόχου αλλά οι αποφάσεις λαμβάνονται με πλειοψηφία τεσσάρων μελών οπότε η άποψη των εκπροσώπων των δανειστών είναι καταλυτική.
Διαχείριση
Παρ’ όλα αυτά όλα τα κράτη στην Ευρώπη έχουν αντίστοιχους οργανισμούς που έχουν συσταθεί με στόχο την καλύτερη διαχείριση των περιουσιακών στοιχείων του Δημοσίου και λειτουργούν ως συνδετικός κρίκος των δημόσιων επιχειρήσεων και του κράτους.
Το χαρτοφυλάκιο των θυγατρικών της ΕΕΣΥΠ περιλαμβάνει το ΤΑΙΠΕΔ με όλες τις συμμετοχές του, την Εταιρεία Ακινήτων του Δημοσίου (ΕΤΑΔ) και εμβληματικές ΔΕΚΟ με πλειοψηφικά ποσοστά όπως ΕΥΔΑΠ, ΕΥΑΘ, ΟΑΣΑ, ΕΛΤΑ, ενώ κατέχει και μειοψηφικά ποσοστά στη ΔΕΗ και στο «Ελευθέριος Βενιζέλος».
Η σωστή λειτουργία
«Αποστολή της ΕΕΣΥΠ είναι η σωστή λειτουργία των θυγατρικών επιχειρήσεων, η επίτευξη κερδοφορίας από αυτές και η παροχή ποιοτικών υπηρεσιών στους πολίτες καθώς οι περισσότερες είναι ΔΕΚΟ. Βεβαίως, η κοινωνική πολιτική που ακολουθούν οι επιχειρήσεις καθορίζεται από τα αρμόδια υπουργεία» αναφέρει στο «Βήμα της Κυριακής» η διευθύνουσα σύμβουλος της ΕΕΣΥΠ κυρία Ράνια Αικατερινάρη.
Ποιο είναι όμως το έργο του Υπερταμείου τα δύο τελευταία χρόνια; «Μέσα από αξιολόγηση και με τη βοήθεια συμβούλων επήλθαν αλλαγές σε 13 Διοικητικά Συμβούλια εταιρειών στα οποία μετέχουν περίπου 70 νέα ικανά στελέχη που έχουν διακριθεί στον ιδιωτικό τομέα. Εδώ θέλω να επισημάνω πως το 22% των μελών των Διοικητικών Συμβουλίων είναι γυναίκες με αξιόλογα βιογραφικά. Θέσαμε αυστηρούς κανόνες εταιρικής διακυβέρνησης, ενώ για τη βελτίωση της διαφάνειας και λογοδοσίας τέθηκε από την ΕΕΣΥΠ συγκεκριμένο πλαίσιο αναφορών για την παρακολούθηση και τον έλεγχο της απόδοσης των μη εισηγμένων θυγατρικών της. Το κυριότερο όμως είναι ότι χαράξαμε το στρατηγικό σχέδιο ανάπτυξης των θυγατρικών και για πρώτη φορά μέσα από τον πρώτο ενοποιημένο ισολογισμό που καταρτίσαμε – ένα γιγάντιο πραγματικά έργο – κατορθώσαμε να αποτυπώσουμε και να καταγράψουμε τη δημόσια περιουσία» εξηγεί η κυρία Αικατερινάρη και προσθέτει:
«Το βασικό μέλημα της διοίκησης είναι αυτός ο όμιλος που έχει σχηματιστεί κάτω από την ομπρέλα της ΕΕΣΥΠ να ξοδεύει λιγότερα και να παράγει περισσότερα, ώστε να αποδίδουμε υψηλά μερίσματα στον βασικό μέτοχο. Οι πρωτοβουλίες τακτοποίησης των δημοσιονομικών έχουν αρχίσει και αποδίδουν ενώ μέσω ενός φιλόδοξου επενδυτικού προγράμματος των θυγατρικών θα επιτευχθεί και η καλύτερη απόδοση των επιχειρήσεων. Παράλληλα, με τον Μηχανισμό Συντονισμού που έχουμε αναπτύξει ξεκαθαρίζουμε με τα αρμόδια υπουργεία το πώς οι περισσότερες δημόσιες επιχειρήσεις λειτουργούν σε σχέση με αυτά που το κράτος τους έχει αναθέσει και πώς εν τέλει αποζημιώνονται για τις υπηρεσίες που προσφέρουν. Παράδειγμα τα ΕΛΤΑ ή ο ΟΑΣΑ. Ο συντονισμός αυτός βοηθά τον οικονομικό προγραμματισμό τόσο των εταιρειών όσο και του κράτους που επιδοτεί αυτές τις υπηρεσίες από τον δικό του προϋπολογισμό».
Μείωση του χρέους
Τα έσοδα των αποκρατικοποιήσεων που υλοποιεί το ΤΑΙΠΕΔ κατευθύνονται αποκλειστικά για τη μείωση του δημοσίου χρέους, ενώ τα έσοδα της ΕΕΣΥΠ από τα μερίσματα των θυγατρικών κατευθύνονται σε ένας μέρος τους για τον ίδιο σκοπό και τα υπόλοιπα χρηματοδοτούν το Πρόγραμμα Δημοσίων Επενδύσεων αλλά και τις επενδύσεις των θυγατρικών της.
Σύμφωνα με την κυρία Αικατερινάρη, «αυτή τη στιγμή έχουμε ένα Ταμείο με περίπου 70 εκατ. ευρώ. Τα 10 εκατ. από το καταβληθέν μετοχικό κεφάλαιο – εκκρεμούν άλλα 30 εκατ. – και τα υπόλοιπα από τα μερίσματα που έχουμε εισπράξει. Εκτιμούμε ότι τα επόμενα χρόνια θα έχουμε σε ετήσια βάση μια ροή μερισμάτων της τάξης των 50-70 εκατ. ευρώ.
Αυτό το δικό μας επενδυτικό κεφάλαιο θα χρησιμοποιηθεί, με απώτερο σκοπό την ενίσχυση της αξίας της δημόσιας περιουσίας με στοχευμένες επενδύσεις στις θυγατρικές, στην ακίνητη περιουσία του Δημοσίου μέσω ίδρυσης ΑΕΕΑΠ, είτε επενδύοντας σε περιουσιακά στοιχεία εκτός του χαρτοφυλακίου της ΕΕΣΥΠ».
Το χαρτοφυλάκιο συμμετοχών και οι νέες επενδύσεις
Το χαρτοφυλάκιο της ΕΕΣΥΠ αποτελείται από σημαντικές δημόσιες επιχειρήσεις, οι οποίες δραστηριοποιούνται σε διαφορετικούς κλάδους της οικονομίας. Οι αποφάσεις του Υπερταμείου αφορούν ούτε λίγο ούτε πολύ τη ζωή 35.000 εργαζομένων στις επιχειρήσεις αυτές.
Ειδικότερα, 15 εταιρείες ανήκουν στο χαρτοφυλάκιο της ΕΕΣΥΠ είτε πλήρως κατά 100% είτε με μικρότερα ποσοστά. Πρόκειται για τις ΤΑΙΠΕΔ, ΕΤΑΔ, ΟΑΣΑ, ΣΤΑΣΥ, ΟΣΥ, ΓΑΙΑΟΣΕ, Διεθνής Εκθεση Θεσσαλονίκης (ΔΕΘ – HELEXPO), Οργανισμός Κεντρικών Αγορών και Αλιείας ΑΕ (ΟΚΑΑ), Κεντρική Αγορά Θεσσαλονίκης (ΚΑΘ), Ανώνυμος Εταιρεία Διώρυγος Κορίνθου (ΑΕΔΙΚ), Ελληνικά Ταχυδρομεία (ΕΛΤΑ), Ελληνικές Αλυκές, Εταιρεία Υδρεύσεως και Αποχετεύσεως Πρωτευούσης (ΕΥΔΑΠ), Εταιρεία Υδρευσης & Αποχέτευσης Θεσσαλονίκης (ΕΥΑΘ). Επίσης η ΕΕΣΥΠ κατέχει μειοψηφικά ποσοστά στις εταιρείες ΔΕΗ (34%), ΕΤΒΑ ΒΙΠΕ (35%) και στον Διεθνή Αερολιμένα Αθηνών (25%).
Ο πρώτος ενοποιημένος ισολογισμός της ΕΕΣΥΠ του 2018 – δεν περιλαμβάνονται η ΔΕΗ, η ΕΤΒΑ ΒΙΠΕ και το αεροδρόμιο «Ελευθέριος Βενιζέλος» που ενοποιούνται με τη μέθοδο της καθαρής θέσης – κατέγραψε περιουσιακά στοιχεία 5,5 δισ. ευρώ, τζίρο 1 δισ. ευρώ, 2 δισ. υποχρεώσεις, 600 εκατ. απαιτήσεις, 736 εκατ. διαθέσιμα και 132 εκατ. ζημιογόνο αποτέλεσμα. Οπως προκύπτει, υπάρχουν στο χαρτοφυλάκο «διαμάντια» αλλά και εταιρείες με απαρχαιωμένες υποδομές, υποεπενδεδυμένες και ελλειμματικές σε ό,τι αφορά την ψηφιακή τεχνολογία.
850 εκατ. ευρώ τη διετία 2020-21
Για τη Βόρεια Ελλάδα οι επενδύσεις μεγάλου αναπτυξιακού ενδιαφέροντος που δρομολογούν οι εταιρείες ΕΥΑΘ, ΔΕΘ-Helexpo και Κεντρική Αγορά Θεσσαλονίκης την τρέχουσα αλλά και την επόμενη προγραμματική περίοδο αναμένονται περίπου στα 350 εκατ. ευρώ. Οι επενδύσεις τόσο στο δίκτυο ύδρευσης όσο και στο δίκτυο αποχέτευσης της Θεσσαλονίκης για διπλασιασμό του capacity και μείωση εξάρτησης από τις πηγές στην Αραβησσό, για τη ριζική ανάπλαση του εκθεσιακού κέντρου και την αναβάθμιση των υποδομών της κεντρικής αγοράς της πόλης είναι ζωτικής σημασίας και θα αποφέρουν πολλαπλασιαστικά οφέλη.
Στην περιοχή της Αθήνας το σύνολο των σχεδιαζόμενων επενδύσεων θα ξεπεράσουν τα 500 εκατ. ευρώ, και εκτός της ΕΥΔΑΠ που κατέχει τη μερίδα του λέοντος περιλαμβάνει τις συγκοινωνίες και τον κλάδο των ακινήτων.
Στα ποσά αυτά δεν περιλαμβάνονται οι επενδύσεις των ΔΕΗ, ΕΤΒΑ ΒΙΠΕ και του «Ελευθέριος Βενιζέλος», όπου η ΕΕΣΥΠ έχει ποσοστά κάτω του 50
