Ήταν 31 Ιανουαρίου 1996. Η κατακλείδα της κρίσης των Ιμίων, η οποία δυστυχώς συνοδεύθηκε από την απώλεια τριών στελεχών του ελληνικού Πολεμικού Ναυτικού, έδειξε πόσο κοντά στην απώλεια ελέγχου μπορούν να βρεθούν η Ελλάδα και η Τουρκία σε μία περίπτωση κλιμάκωσης – ηθελημένης ή αθέλητης.
Η κρίση των Ιμίων κατεγράφη στο ελληνικό πολιτικό υποσυνείδητο από όλες τις εμπλεκόμενες πλευρές – με ξεχωριστό τρόπο για κάθε μία από αυτές. Σήμερα όμως, σχεδόν 25 χρόνια από εκείνες τις ταραγμένες ημέρες του Ιανουαρίου του 1996, η χώρα πρέπει να λάβει τα κατάλληλα μαθήματα ώστε να σχεδιάσει τα επόμενα βήματα της διαχείρισης και διαμόρφωσης των σχέσεών της με την Τουρκία εν μέσω μίας νέας ολισθηρής και επικίνδυνης περιόδου στις διμερείς σχέσεις.
Κινήσεις βαθέος λαϊκισμού όπως η ρίψη στεφάνων στα ύδατα των Ιμίων, όπως αυτές στις οποίες είχε προβεί ο «πατριώτης» Πάνος Καμμένος κατά τη διάρκεια της θητείας του στο υπουργείο Εθνικής Άμυνας δεν βοηθούν κανέναν. Η χώρα οφείλει να τιμά τους νεκρούς της με σεβασμό και τόνους σοβαρούς, με δωρική λιτότητα – όχι να τους εκμεταλλεύεται για το εσωτερικό πολιτικό ακροατήριο, χωρίζοντας τους πολίτες σε «περισσότερο ή λιγότερο πατριώτες».
Και η ελληνική πολιτική έναντι της Άγκυρας οφείλει να επικεντρωθεί σε τρεις άξονες: εξωτερική εξισορρόπηση μέσω της οικοδόμησης στιβαρών συμμαχιών και της απόκτησης οπλικών συστημάτων που προσφέρουν αποτρεπτική υπεροχή, εσωτερική εξισορρόπηση μέσα από τη διαμόρφωση ενιαίου εσωτερικού μετώπου και, εφόσον είναι δυνατόν, τη σύνδεση της απόκτησης οπλικών συστημάτων με την οικοδόμηση εγχώριας βιομηχανίας και λήψη αποφάσεων με νηφαλιότητα και «κρύο αίμα».
Η τρέχουσα συγκυρία των ελληνοτουρκικών σχέσεων είναι πολύ πιο περίπλοκη από όσο ορισμένοι νομίζουν. Είναι πολυεπίπεδη διότι η Άγκυρα ακολουθεί, είτε μας αρέσει είτε όχι, μία συγκροτημένη πολιτική με σαφείς στόχους. Η αποκλειστική επίκληση του διαλόγου ή της προσφυγής σε διεθνή δικαιοδοτικά όργανα, όπως το Διεθνές Δικαστήριο της Χάγης, δεν πρέπει να αντιμετωπίζονται ως αυτοσκοπός, αλλά ως μέσο προς τον επιδιωκόμενο σκοπό. Και την ίδια στιγμή, οι αντιτουρκικές κραυγές σε ουδέν ωφελούν – θα έλεγε κανείς ότι μάλλον χρησιμεύουν ώστε ο αντίπαλος να προωθεί τα μηνύματά του. Η Ελλάδα πρέπει να σχεδιάσει τα επόμενα βήματα χωρίς να λαμβάνει υπόψη τις βεβαιότητες του παρελθόντος ή κινήσεις εντυπωσιασμού του παρόντος.
Η κρίση των Ιμίων θα έπρεπε να μας έχει διδάξει – πριν από όλους εμάς, τους ανθρώπους του Τύπου – πόσο λεπτές είναι οι γραμμές μεταξύ της ενημέρωσης και του εγκλωβισμού της κοινής γνώμης σε ανεδαφική αφηγήματα. Άλλωστε, η διαμόρφωση και η προβολή εθνικής ισχύος δεν κερδίζεται με κραυγές – μόνο με στιβαρό σχέδιο και χωρίς παρωπίδες.
