Τη δύσκολη εξίσωση να επιτύχει και το 2020 τον στόχο για πρωτογενές πλεόνασμα 3,5% του ΑΕΠ και ταυτόχρονα να βρει χρήματα ώστε να προχωρήσει σε υπεσχημένες μειώσεις φορολογίας και να αυξήσει τις αμυντικές δαπάνες ώστε να αντιμετωπίσει τον εξ Ανατολών κίνδυνο καλείται να λύσει το οικονομικό επιτελείο.
Σύμφωνα με τις πληροφορίες, στις επαφές που είχε στο πλαίσιο του Eurogroup ο υπουργός Οικονομικών Χρήστος Σταϊκούρας με τον νέο επίτροπο Οικονομικής και Νομισματικής Πολιτικής Πάολο Τζεντιλόνι έθεσε εκ νέου το ελληνικό αίτημα να κατέβει ο πήχης για πρωτογενές πλεόνασμα μεταξύ 2,2% και 2,5% του ΑΕΠ και μάλιστα ζήτησε να μην υπολογίζονται οι αυξημένες δαπάνες της χώρας για την κάλυψη των αναγκών του Μεταναστευτικού-Προσφυγικού ζητήματος στο δημοσιονομικό έλλειμμα μέχρι να ομαλοποιηθεί η κατάσταση στα νησιά μας.
Μεταφορά κερδών
Ωστόσο παρά το θετικό κλίμα που υπήρξε στις συναντήσεις, αυτό που απέσπασε είναι η υπόσχεση έμμεσης μείωσης του στόχου με την αναγνώριση της δυνατότητας μεταφοράς των κερδών από τα ελληνικά ομόλογα στα έσοδα που κατευθύνονται για επενδύσεις.
Υπό αυτή την προϋπόθεση η κυβέρνηση θα προχωρήσει στις επόμενες κινήσεις με στόχο να ικανοποιήσει ένα μέρος από τις τεράστιες προσδοκίες που έχει η ίδια δημιουργήσει για φοροελαφρύνσεις, αυξήσεις συντάξεων, εγγυημένο εισόδημα κ.λπ.
Οπως τόνιζαν την Παρασκευή κορυφαίες πηγές του οικονομικού επιτελείου μετά και την ολοκλήρωση του ελέγχου της οικονομίας από τους θεσμούς που ήταν στην Αθήνα, η μείωση της «έκτακτης» εισφοράς αλληλεγγύης, που έχει γίνει μόνιμη αφού εφαρμόζεται για ένατη συνεχή χρονιά, προηγείται από κάθε άλλη μείωση φόρων για να αποκατασταθεί το περί δικαίου αίσθημα, κυρίως στους μισθωτούς που σηκώνουν και το μεγάλο βάρος της φορολογίας.Το βασικό όμως ζήτημα που απασχολεί την κυβέρνηση είναι η αντιμετώπιση της κρίσης με την Τουρκία και το Μεταναστευτικό. Εκεί προσαρμόζεται και η οικονομική πολιτική. Οπως χαρακτηριστικά έλεγαν οι ίδιες πηγές, «στον βαθμό που δημιουργείται δημοσιονομικός χώρος εντός και εκτός προϋπολογισμού η προτεραιότητα της κυβέρνησης θα είναι να ενισχύσει την αποτρεπτική ικανότητα της χώρας. Ο επιπλέον χώρος θα διατεθεί σε αναλογία 70% στη μείωση των φόρων και 30% στην αύξηση των δαπανών, και από αυτό το 30% πρόθεση είναι να διατεθεί ένα μεγάλο κομμάτι σε αμυντικές δαπάνες».
Ευρω-υποσχέσεις
Σε… διπλωματικό επίπεδο στις συναντήσεις που είχε στις Βρυξέλλες ο υπουργός Οικονομικών και στη μακρά συζήτηση με τον επικεφαλής του ESM Κλάους Ρέγκλινγκ εξασφάλισε υπόσχεση μόνο για έμμεση μείωση του στόχου για πρωτογενές πλεόνασμα εφέτος και το 2021 με την ενσωμάτωση των κερδών από τη διακράτηση των ελληνικών ομολόγων από τις κεντρικές τράπεζες (SMP’s και ANFA’s) στα έσοδα του κρατικού προϋπολογισμού.
Αυτό που συζήτησαν ήταν η «αλλαγή χρήσης», δηλαδή η διάθεση των κερδών από τους ελληνικούς τίτλους που υπεραποδίδουν και σε επενδυτικές δαπάνες και όχι αποκλειστικά για τη μείωση του χρέους, όπως προβλεπόταν από την απόφαση του Συμβουλίου των υπουργών Οικονομικών τον Ιούνιο του 2018. Μέχρι τώρα τα κέρδη που επέστρεψαν στην Ελλάδα, πάνω από 2,5 δισ. ευρώ, πήγαν στο μαξιλάρι ρευστότητας που έχει το Δημόσιο και το οποίο υπερβαίνει τα 32 δισ. ευρώ!
Ελαστικότητα στη συμφωνία
Το ίδιο ζήτημα έθεσε η ελληνική πλευρά και στους θεσμούς, ζητώντας ταυτόχρονα να υπάρξει ελαστικότητα στη συμφωνία και να δοθεί στην κυβέρνηση η δυνατότητα μεταφοράς τυχόν υπερπλεονασμάτων στην επόμενη χρονιά, έτσι ώστε να είναι εξασφαλισμένοι οι δημοσιονομικοί στόχοι και να προγραμματιστεί εκ του ασφαλούς η μείωση ή ακόμη και κατάργηση της έκτακτης εισφοράς αλληλεγγύης στα εισοδήματα.
«Η απόφαση για μείωση της εισφοράς αλληλεγγύης θα ληφθεί όταν είναι η κατάλληλη στιγμή. Αλλο το πότε θα εφαρμοστεί» δήλωσε χαρακτηριστικά κυβερνητικός αξιωματούχος ο οποίος συμμετείχε στις διαπραγματεύσεις με τους θεσμούς.
Το ίδιο ισχύει και για τη μείωση του ΕΝΦΙΑ, που συναρτάται με την πορεία των πρόσθετων εσόδων που θα φέρουν στο Δημόσιο η επέκταση των αντικειμενικών αξιών των ακινήτων σε όλη την Ελλάδα και οι φόροι από τις αυξημένες μεταβιβάσεις στην κτηματαγορά που βρίσκεται σε ανοδική τροχιά.
Κυλιόμενα… υπερπλεονάσματα
Μετά τις συζητήσεις αυτές οι πληροφορίες θέλουν την Επιτροπή και τον ESM να εκπονούν σε συνεργασία με το υπουργείο Οικονομικών μελέτη για την κατανομή των κερδών από τα ομόλογα – περίπου 1,2 δισ. ευρώ τον χρόνο σε δύο εξαμηνιαίες «δόσεις» σε συνάρτηση με τις αξιολογήσεις – και την επίπτωσή τους στην πορεία του προϋπολογισμού. Οι τελικές αποφάσεις για την έμμεση χαλάρωση όπως και η καθιέρωση μηχανισμού «γέφυρας υπερπλεονασμάτων» από χρονιά σε χρονιά αναμένεται να ξεκαθαρίσουν κοντά στο Πάσχα.
Το ΔΝΤ ήταν αυτό το οποίο είχε βάλει στο τραπέζι από το 2018 τη δημιουργία «smoothing mechanism» για τα πρωτογενή πλεονάσματα. Ο μηχανισμός αυτός, λαμβάνοντας υπόψη και παραμέτρους όπως ο ρυθμός ανάπτυξης της οικονομίας, θα μπορούσε να μειώσει τον στόχο πλεονάσματος μιας χρονιάς κατά το μέγεθος των πιστοποιημένων υπερβάσεων (υπερπλεόνασμα) της προηγούμενης.
«Να τηρήσει τον ευρωπαϊκό κανόνα»
Βέβαια όλα αυτά δείχνουν ότι απομακρύνεται η δυνατότητα μιας λύσης με «καθαρή μείωση» του στόχου για τα πρωτογενή πλεονάσματα που επιζητεί η κυβέρνηση.
Είναι χαρακτηριστικό ότι ο Νικόλα Τζιαμαριόλι, ο οποίος αναβαθμίστηκε από υπεύθυνος για την Ελλάδα σε γενικό γραμματέα (πλέον) του Ευρωπαϊκού Μηχανισμού Σταθερότητας (ESM), σε συνέντευξή του προς «Τα Νέα» ερωτηθείς για το εάν υπάρχει η δυνατότητα μείωσης των στόχων για πρωτογενή πλεονάσματα απάντησε πως η Ελλάδα δεσμεύτηκε σε πρωτογενή πλεονάσματα 3,5% μέχρι το 2022 και μετά σε πλεόνασμα που να είναι σύμφωνο με τον μεσοπρόθεσμο στόχο, ο οποίος υπολογίστηκε τότε στο 2,2% και πως «μετά το 2022, η Ελλάδα πρέπει να τηρήσει τον ευρωπαϊκό κανόνα, όπως κάθε άλλο μέλος της ΕΕ, όποιο και να είναι το επίπεδο του Μεσοπρόθεσμου Στόχου».
Ομως η κυβέρνηση σημειώνει ότι στην Ανάλυση Βιωσιμότητας Χρέους του ESM, η οποία αποτέλεσε τη βάση για πλεονάσματα 3,5% του ΑΕΠ έως το 2022 και 2,2% του ΑΕΠ κατά μέσο όρο στη συνέχεια, το μέσο κόστος δανεισμού του Δημοσίου στην πενταετία είχε υπολογιστεί στο 4,5%. Τα δεδομένα έχουν αλλάξει και ήδη το μέσο κόστος δανεισμού έχει υποχωρήσει στο 2,5%.
«Αγκάθι» ΠΔΕ και χρέη
Εκτός από τα δημοσιονομικά, στο τραπέζι των συζητήσεων με τους θεσμούς τέθηκε και το ζήτημα υπο-εκτέλεσης του Προγράμματος Δημοσίων Επενδύσεων για έκτη συνεχή χρονιά. Το 2019 έμειναν αδιάθετα κονδύλια κοντά στο ένα δισ. ευρώ, γεγονός που καυτηριάστηκε από τους θεσμούς καθώς αν είχαν διατεθεί οι συγκεκριμένοι πόροι ο ρυθμός ανάπτυξης της οικονομίας θα ήταν πιο ισχυρός.
Το δεύτερο «αγκάθι» είναι οι οφειλές του Δημοσίου σε ιδιώτες που εξακολουθούν να βρίσκονται στο ύψος των δύο δισ. ευρώ, δηλαδή όσο ήταν και στο τέλος του περασμένου έτους.
Ελεγχοι της ΑΑΔΕ με στόχο €1,8 δισ. από φοροδιαφυγή
Σχέδιο στοχευμένων ελέγχων σε επιχειρήσεις και φορολογουμένους με στόχο να βεβαιωθούν πρόσθετοι φόροι €1,8 δισ. εντός του 2020 από τις μεγάλες εστίες της φοροδιαφυγής συμφώνησε με τους θεσμούς και θα παρουσιάσει ο επικεφαλής της ΑΑΔΕ Γ. Πιτσιλής έως τα μέσα Φεβρουαρίου.Οι θεσμοί ήταν πιεστικοί στο ζήτημα περιορισμού της φοροδιαφυγής καθώς τους τελευταίους μήνες του 2019 εμφανίστηκε «κόπωση» στα έσοδα του κρατικού προϋπολογισμού.
Από τα στοιχεία Νοεμβρίου 2019 προκύπτει ότι τα έσοδα από φόρους ανήλθαν σε €4,7 δισ., μειωμένα κατά €64 εκατ. ή 1,33% σε σχέση με τον αντίστοιχο μήνα του 2018.
