Ήταν αναμφίβολα ένα ετερόκλητο αντισυστημικό κίνημα που χαρακτηρίστηκε από ένα γενικευμένο αίσθημα διαμαρτυρίας. Με αυτό το γνώρισμα, το Κίνημα των Πέντε Αστέρων (Movimento Cinque Stelle) γεννήθηκε και κατάφερε να αναδυθεί μέσα στην ευρωπαϊκή κρίση χρέους. Έφθασε μάλιστα να είναι πρώτο δημοσκοπικά κόμμα, είτε με ατζέντα παράλληλου νομίσματος είτε έξω από το ευρώ.

Το 2018 έλαβε στις βουλευτικές εκλογές ένα ποσοστό κοντά στο 33% και μαζί με την ακροδεξιά Λέγκα του Ματέο Σαλβίνι αναδείχτηκε σε ήσσονα κυβερνητικό εταίρο στην κυβέρνηση του άγνωστου μέχρι τότε ακαδημαϊκού Τζιουζέπε Κόντε. Οι μέρες εκείνες φαντάζουν μακρινές και η ευφορία έχει παρέλθει.

Η πολιτική δύναμη που ίδρυσε ο δημοφιλής κωμικός ηθοποιός Μπέπε Γκρίλο μέσω του blog του τον Οκτώβριο του 2009, επηρεάζοντας την ευρωπαϊκή σκηνή αλλά και την ελληνική (βλ. ΔΡΑΧΜΗ, Δημοκρατική Κίνηση Πέντε Αστέρων) καθ’ όλη τη διάρκεια της περασμένης δεκαετίας, ψυχορραγεί, με αποκορύφωμα την προ ημερών παραίτηση του Λουίτζι Ντι Μάιο από την αρχηγία του κόμματος.

Καμία έκπληξη για τους συνηθισμένους στις πολιτικές τρικυμίες Ιταλούς. Το κίνημα των Πέντε Αστέρων -όπως γράφει ο εγχώριος Τύπος- εδώ και πολύ καιρό «μοιάζει με βάρκα που μπάζει από παντού». Τόσο με τις διαρροές βουλευτών και γερουσιαστών από την κοινοβουλευτική ομάδα, πολλοί από τους οποίους βρίσκουν παρηγοριά στην …αγκαλιά του Σαλβίνι, όσο και με τη δημοσκοπική καθίζησή του. Μέσα σε ένα χρόνο έχει απωλέσει το 50% της δύναμής του και σήμερα βρίσκεται μόλις στο 15%.

Αφού ανακοίνωσε ότι αποχωρεί από την αρχηγία ο Ντι Μάιο, μίλησε για «τέλος εποχής», κάνοντας άπαντες να αναρωτιούνται αν τελικά το Κίνημα των Πέντε Αστέρων ήταν ένα πρόσκαιρο πολιτικό φαινόμενο που ξεφούσκωσε και φυσικά, αν η κυβέρνηση, αντέξει τους κραδασμούς.

Η κριτική στους κόλπους του Κινήματος εστιάζεται στην απειρία του Ντι Μάιο αλλά και στο γεγονός ότι το Κίνημα αφού πρώτα κυβέρνησε με τους ακροδεξιούς λαϊκιστές του Σαλβίνι, έκανε έπειτα στροφή 180 μοιρών για να συνεργαστεί με την Κεντροαριστερά. «Τη στιγμή που εισήλθαν στην (νυν) κυβέρνηση, περιέπεσαν σε μια εκρηκτική αντίφαση», αναφέρει στους New York Times ο Πιερτζόρτζιο Κορμπέτα, κοινωνιολόγος στο Πανεπιστήμιο της Μπολόνια που χαρακτηρίζει την κατάρρευση των ποσοστών και τη στελεχιακή αποδόμηση του κόμματος εντελώς προβλέψιμη.

Τα Πέντε Αστέρια άλλαξαν πάγιες θέσεις και εξαγγελίες του, «πρόδωσαν τις υποσχέσεις τους» όπως πρόσφατα κατήγγειλε ο ιδρυτής

του Γκρίλο. Μ ‘ένα λόγο συνθηκολόγησαν για να παραμείνουν στην εξουσία, χάνοντας τη διακριτή προγραμματική τους ταυτότητα, που τους έφεραν στο προσκήνιο. Είναι χαρακτηριστικό ότι στις χθεσινές περιφερειακές εκλογές σε Εμίλια Ρομάνια και Καλαβρία τα Πέντε Αστέρια κατέρρευσαν με ποσοστά 3,47% και 7,28% αντιστοίχως.

Την ώρα που η οικονομία της Ιταλίας νοσεί βαριά, τα στοιχήματα δίνουν και παίρνουν. Βασικό ερώτημα: πόσο θα διαρκέσει η κυβέρνηση συνεργασίας του Κινήματος των Πέντε Αστέρων με το Δημοκρατικό Κόμμα, ένα παραπάνω, στη χώρα όπου παραδοσιακά οι κυβερνήσεις έχουν διάρκεια κατά μέσο όρο ένα με ενάμιση χρόνο και που η αστάθεια είναι η μοναδική σταθερά.

«Καληνύχτα Ματέο Σαλβίνι»

Μέχρι πριν λίγες ώρες, για τον Ματέο Σαλβίνι, αυτό το σκηνικό αστάθειας ήταν ικανό να αποδομήσει και ιδανικά, να ρίξει την κυβέρνηση Κόντε. Μάλιστα πόνταρε με βάση τις δημοσκοπήσεις σε θρίαμβο στις χθεσινές περιφερειακές εκλογές της Εμίλιας Ρομάνια, λέγοντας με έμφαση ότι «η Εμίλια Ρομάνια θα είναι η μητέρα όλων των μαχών» και πως εάν την κερδίσει, «θα πάει στη Ρώμη με μια ειδοποίηση έξωσης για τον Κόντε».

Το αποτέλεσμα τον διέψευσε αφού το παραδοσιακό προπύργιο της Κεντροαριστεράς στο οποίο είχε επενδύσει αρκετό πολιτικό κεφάλαιο, -μολονότι έδωσε μεγάλο ποσοστό στην υποψήφια του Σαλβίνι- κράτησε γερά: σύμφωνα με την Corriere della Sera ο υποψήφιος του Δημοκρατικού Κόμματος Στέφανο Μπονατσίνι συγκέντρωσε το 51,43% των ψήφων, έναντι του 43,63% που συγκέντρωσε η Λουτσία Μποργκοντζόνι, την οποία στήριξε η Λέγκα από κοινού με την Forza Italia του Μπερλουσκόνι, το εθνικο-συντηρητικό κόμμα Αδέλφια της Ιταλίας και άλλα όμορα ιδεολογικά κόμματα.

«Buonanotte Matteo Salvini» γράφει σήμερα στο κεντρικό της άρθρο η εφημερίδα L’Espresso. Ο ηγέτης της Λέγκας «υποσχέθηκε θρίαμβο, αντ’ αυτού έχασε. Μάλλον, έχασε παταγωδώς. Κι έτσι η Δεξιά, η οποία παραμένει πολύ ισχυρή, ανακαλύπτει ότι έχει έναν μέτριο ηγέτη», σχολιάζει σκωπτικά, αφού η κάλπη όχι μόνο δεν κατάφερε να ρίξει την κυβέρνηση, αλλά έβαλε φρένο στη φόρα που είχε πάρει ο Σαλβίνι