Την ομόφωνη απόφαση των κρατών που συμμετείχαν στη συνάντηση των υπουργών Εξωτερικών Ελλάδας, Αιγύπτου, Κύπρου, Ιταλίας και Γαλλίας στο Κάιρο, ότι οι συμφωνίες μεταξύ Τουρκίας και Σάρατζ για την οριοθέτηση θαλασσίων ζωνών και η συνεργασία στον τομέα της ασφάλειας είναι άκυρες και χωρίς ισχύ, εξέφρασε ο υπουργός Εξωτερικών Νίκος Δένδιας.
Μετά την ολοκλήρωση της συνάντησης οι ΥΠΕΞ Ελλάδας, Κύπρου, Αιγύπτου και Γαλλίας προχώρησαν σε κοινό ανακοινωθέν στο οποίο μεταξύ άλλων, τονίζεται ότι οι δύο «συμφωνίες» μεταξύ της Τουρκίας και της κυβέρνησης της Τρίπολης υπονομεύουν περαιτέρω την περιφερειακή σταθερότητα και θεωρούνται αμφότερα άκυρα και κενά περιεχομένου.
Στο ίδιο ανακοινωθέν σημειώνεται ότι η επόμενη συνάντηση θα γίνει στην Κρήτη σε ημερομηνία που θα συμφωνηθεί.
«Παράνομη απόφαση της Τουρκίας»
Σε κοινή συνέντευξη Τύπου με τους υπουργούς Εξωτερικών Κύπρου, Αιγύπτου, Ιταλίας και Γαλλίας, που πραγματοποιήθηκε στο Κάιρο μετά τη συνάντησή τους, ο κ. Δένδιας χαρακτήρισε παράνομη την απόφαση της Τουρκίας να αναπτύξει στρατεύματα στη Λιβύη.
Συνεχίζοντας στο ίδιο μήκος κύματος, ο υπουργός Εξωτερικών επισήμανε πως η «εισαγωγή» στρατευμάτων ή όπλων στη Λιβύη συνιστά σοβαρή παραβίαση του σχετικού ψηφίσματος του Συμβουλίου Ασφαλείας του ΟΗΕ και υπονομεύει σοβαρά τις προσπάθειες της διεθνούς κοινότητας για την επίτευξη πολιτικής λύσης στη λιβυκή σύγκρουση. Επιπλέον, σημείωσε, «οι δύο λεγόμενες συμφωνίες αποτελούν απειλή για την περιφερειακή ειρήνη και σταθερότητα και τροφοδοτούν μια επικίνδυνη κλιμάκωση της σύγκρουσης».
Παράλληλα, ο κ. Δένδιας εξέφρασε την ικανοποίησή του για τη συμμετοχή της Γαλλίας στη σημερινή συνάντηση της Ελλάδας, της Αιγύπτου και της Κύπρου, που πραγματοποιήθηκε στο Κάιρο, χαρακτηρίζοντας επίσης σημαντική την παρουσία της Ιταλίας στις διαβουλεύσεις.
«Η σημερινή μας συνάντηση μας πρόσφερε μια μεγάλη ευκαιρία να διεξαγάγουμε εμπεριστατωμένες συζητήσεις σχετικά με τις πρόσφατες εξελίξεις στην ανατολική Μεσόγειο και τη Λιβύη» σημείωσε αναφερόμενος στις διαβουλεύσεις.
Περαιτέρω ο κ. Δένδιας είπε πως αυτή είναι μια περιοχή «όπου έχουμε παρατηρήσει μια απότομη αύξηση της αστάθειας και μια άνευ προηγουμένου κλιμάκωση των τουρκικών προκλήσεων».
Στη συνέχεια ο υπουργός Εξωτερικών ανέφερε πως το περιφερειακό αυτό σχήμα συνεργασίας είναι ανοιχτό σε ενδιαφερόμενα κράτη, συμπεριλαμβανομένου της Τουρκίας, υπό την προϋπόθεση ότι τηρούν τις αρχές του διεθνούς δικαίου, καθώς και τη Σύμβαση του ΟΗΕ για το Δίκαιο της Θάλασσας.
Καταληκτικά, ο κ. Δένδιας εξέφρασε την πλήρη στήριξη της Ελλάδας στις προσπάθειες του Ειδικού Εκπροσώπου των Ηνωμένων Εθνών για τη Λιβύη Γασάν Σαλάμε, καθώς και τις προσπάθειες που καταβάλλονται στο πλαίσιο της Διαδικασίας του Βερολίνου, και διαμήνυσε: «Είναι ώρα για διάλογο, διπλωματία και αποκλιμάκωση και θα υποστηρίξουμε όλες τις προσπάθειες προς το σκοπό αυτό».
«Δεν δημιουργούμε μέτωπο εναντίον οιουδήποτε»
Μετά το τέλος της κοινής συνέντευξης ερωτηθείς αν μετά από αυτή την τετραμερή, και με τη συμμετοχή της Ιταλίας ως παρατηρητή, πιστεύει ότι ορθώνεται πραγματικά ένα ανάχωμα στην προσπάθεια της Τουρκίας να αμφισβητήσει το status quo στην περιοχή, ο κ. Δένδιας είπε πως αυτό που συμβαίνει είναι ότι δημιουργείται μία κατανόηση χωρών που είναι διατεθειμένες απολύτως να συζητήσουν επί τη βάσει του Διεθνούς Δικαίου, της σταθερότητας στην περιοχή και της ειρήνης και προσέθεσε:
«Δεν αποκλείουμε κανέναν και δεν δημιουργούμε μέτωπο εναντίον οιουδήποτε. Όμως είναι αυτονόητο ότι οι χώρες οι οποίες καταλαβαίνουν ότι το Διεθνές δίκαιο πρέπει να είναι ο κώδικας της συμπεριφοράς συζητούν μεταξύ τους και αναλαμβάνουν πρωτοβουλίες. Αυτό είναι που συνέβη σήμερα εδώ. Και θα μου επιτρέψετε να πω, αυτό που είναι ιδιαιτέρως σημαντικό, και είμαι ευγνώμων για αυτό, είναι η παρουσία της Γαλλίας. Η παρουσία του κ. Le Drian εδώ σήμερα και η ξεκάθαρη θέση του, τόσο μέσα στη συνάντηση, όσο και αργότερα κατά τα ανακοινωθέντα, αποτελεί για εμάς πηγή μεγάλης αισιοδοξίας και χαράς».
Το κοινό ανακοινωθέν
Μετά την ολοκλήρωση της συνάντησης οι ΥΠΕΞ Ελλάδας, Κύπρου, Αιγύπτου και Γαλλίας προχώρησαν σε κοινό ανακοινωθέν στο οποίο μεταξύ άλλων, τονίζεται ότι οι δύο «συμφωνίες» μεταξύ της Τουρκίας και της κυβέρνησης της Τρίπολης υπονομεύουν περαιτέρω την περιφερειακή σταθερότητα και θεωρούνται αμφότερα άκυρα και κενά περιεχομένου.
Ειδικότερα ως προς την συμφωνία για τις θαλάσσιες ζώνες, οι τέσσερις υπουργοί εξωτερικών τόνισαν ότι δεν είναι σύμφωνο με το διεθνές δίκαιο, δεν παράγει έννομες συνέπειες, ότι παραβιάζει τα κυριαρχικά δικαιώματα κρατών της περιοχής, ενώ δεν παρέλειψαν να καταδικάσουν τις τουρκικές παράνομες ενέργειες στην κυπριακή ΑΟΖ.
Αναφορικά με την Λιβύη επανέλαβαν την προσήλωση τους σε μία συνολική πολιτική λύση και εξέφρασαν την υποστήριξη τους στις προσπάθειες του ειδικού εκπροσώπου του γενικού γραμματέα του ΟΗΕ καθώς και στην διαδικασία του Βερολίνου.
Τέλος οι τέσσερις υπουργοί συμφώνησαν να συνεχίσουν να διαβουλεύονται στο πλαίσιο αυτού του σχήματος και αποφάσισαν όπως η επόμενη συνάντηση τους πραγματοποιηθεί στην Κρήτη σε χρόνο που θα συμφωνηθεί.
Ο Ιταλός υπουργός Εξωτερικών συμμετείχε σε αυτή τη σύνοδο ως παρατηρητής. Για τον λόγο αυτό δεν υπέγραψε το κοινό ανακοινωθέν.
Ειδικότερα στις παραγράφους 3 και 4 αναφέρονται τα εξής:
« 3. Οι Υπουργοί έκριναν ότι η υπογραφή των μνημονίων συμφωνίας τον Νοέμβριο μεταξύ της Τουρκίας και του κ. Φαγέζ αλ – Σαράζ, του Προέδρου του Συμβουλίου Προεδρίας της Λιβύης, συνιστά παραβίαση των σχετικών ψηφισμάτων του Συμβουλίου Ασφαλείας των Ηνωμένων Εθνών και του διεθνούς δικαίου. Οι Υπουργοί τόνισαν ότι αυτά τα μνημόνια υπονόμευσαν περαιτέρω την περιφερειακή σταθερότητα και ότι αμφότερα θεωρούνται άκυρα.
4. Επιπλέον, το μνημόνιο συμφωνίας Τουρκίας-Λιβύης που υπονοεί την οριοθέτηση των θαλάσσιων δικαιοδοσιών στη Μεσόγειο Θάλασσα παραβιάζει τα κυριαρχικά δικαιώματα τρίτων κρατών, δεν συμμορφώνεται με το δίκαιο της θάλασσας και δεν μπορεί να παράγει έννομες συνέπειες. Επιπλέον, οι Υπουργοί επανέλαβαν την ανάγκη πλήρους σεβασμού της κυριαρχίας και των κυριαρχικών δικαιωμάτων όλων των κρατών στις θαλάσσιες ζώνες τους στη Μεσόγειο. Από αυτή την άποψη, οι Υπουργοί καταδίκασαν σθεναρά τις συνεχιζόμενες τουρκικές ενέργειες στην αποκλειστική οικονομική ζώνη της Κύπρου και των χωρικών υδάτων της. Οι Υπουργοί καλούν την Τουρκία να παύσει αμέσως όλες τις παράνομες δραστηριότητες έρευνας.»
Το πρωτότυπο κείμενο όπως δόθηκε στη δημοσιότητα στα αγγλικά
Meeting of the Foreign Ministers of Egypt, France, Cyprus and Greece
Cairo – January 8th 2020
1. Within the context of continued consultations and coordination, the Foreign Ministers of Egypt, France, Cyprus, Greece met in Cairo on January 8, 2020, to discuss the recent developments in the Eastern Mediterranean region in light of increased tensions that threaten peace and stability in this region, they were joined by the Italian Foreign Minister in a consultative framework.
2. The Ministers stressed the strategic nature of their respective States’ relationship due to geographic, historic and cultural bonds, in full accordance with and respect of international law and the United Nations Charter. This relationship constitutes a strong basis for cooperation in multiple fields. The Ministers reiterated their determination to undertake additional joint efforts in order to face increasing challenges in the Eastern Mediterranean region, at the foremost of which are armed conflict, terrorism and irregular migration.
3. The Ministers deemed the signing of the memorandums of understanding in November between Turkey and Mr. Fayez Sarraj the President of the Presidency Council of Libya to be a violation of relevant United Nations Security Council resolutions and international law. The Ministers underlined that these memorandums have further undermined regional stability, and are both considered null and void.
4. In addition, the Turkey-Libya Memorandum of Understanding purporting to delimit maritime jurisdictions in the Mediterranean Sea infringes upon the sovereign rights of third States, does not comply with the Law of the Sea and cannot produce any legal consequences. Additionally, the Ministers reiterated the necessity of full respect of the sovereignty and the sovereign rights of all States in their maritime zones in the Mediterranean. In this regard, the Ministers strongly condemned continued Turkish actions in the exclusive economic zone of Cyprus and its territorial waters. The Ministers call upon Turkey to immediately cease all illegal exploration activities.
5. The Ministers deemed the security memorandum and any decision to send troops to Libya to be a serious violation of the United Nations Security Council resolution 2259 and other relevant United Nations Security Council resolutions, and a threat to regional security and stability, and called for an immediate de-escalation.
6. In that context, the four Ministers, have underlined their deep concern regarding Turkey’s recent violations of international law in the Eastern Mediterranean. They expect Turkey to act responsibly and emphasize the necessity for the countries of the Mediterranean basin to cooperate in good will and constructively to guarantee the security and stability of the Mediterranean on the basis of international law.
7. The Ministers affirmed that a comprehensive political solution is the only way to resolve the Libyan crisis and regain stability in Libya. The Ministers stressed their total commitment to work towards a political solution to the crisis in Libya. They also expressed their keenness to avoid escalation there. In that context, the Ministers of the four States expressed their support for SRSG Ghassan Salame’s efforts, to UN initiatives, and to the Berlin Process.
8. The Ministers stressed their respective States’ determination to reinforce mutual cooperation aimed at increasing their peoples’ welfare. They also stressed their intent to continue mutual coordination of their positions and measures aimed to achieve the security and stability of their States and of the Eastern Mediterranean, including through fighting terrorism.
9. In conclusion, the Ministers affirmed that priority should be given to regional cooperation and to the comprehensive economic development that all States of the region aspire to, in full conformity with international law. They also affirmed that achieving development will contribute to regional stability and prosperity, and that this objective is currently being hindered by the ongoing crises that should be earnestly resolved as soon as possible.
10. The ministers agreed to continue their consultations and to convene their next meeting in Crete, Greece, at a date to be agreed.
