Οριστικό τέλος της αστάθειας στην Ισπανία ή απαρχή νέας κρίσης; Ο σοσιαλιστής Πέδρο Σάντσεθ εξασφαλίζει μία εύθραυστη πλειοψηφία με το αριστερό κόμμα Podemos και τη στήριξη ή ανοχή αυτονομιστικών κομμάτων.
Στις αρχές του 2020, μετά από συνεχείς εκλογικές αναμετρήσεις, η Ισπανία βρίσκεται λίγο πολύ εκεί που βρισκόταν και στις αρχές του 2019: ισχνές και ευμετάβλητες πλειοψηφίες, πόλωση και αντιπαραθέσεις Αριστεράς-Δεξιάς, ρυθμιστικός ρόλος για τους αυτονομιστές σε Καταλονία, Χώρα των Βάσκων και Κανάριες Νήσους. Όλα δείχνουν ότι, μετά από επίπονες διαβουλεύσεις, ο σοσιαλιστής πρωθυπουργός Πέδρο Σάντσεθ θα διατηρήσει τελικά το αξίωμά του, αυτή τη φορά ως επικεφαλής μίας κυβέρνησης συνασπισμού ανάμεσα στους σοσιαλιστές (PSOE) και το ριζοσπαστικό αριστερό κόμμα Unidos Podemos (UP). Είναι η πρώτη κυβέρνηση συνασπισμού στη σύγχρονη ιστορία της Ισπανίας. Μάλλον είναι και η «τελευταία ευκαιρία» για να ξεπεραστεί η πολιτική κρίση, όπως εκτιμά σε πρόσφατο σχόλιο η εφημερίδα El Paίs . Από το πρωί του Σαββάτου ο Πέδρο Σάντσεθ παρουσιάζει αναλυτικά το πρόγραμμα της νέας κυβέρνησης συνασπισμού στο Κοινοβούλιο της Μαδρίτης. Μεταξύ άλλων δίνει προτεραιότητα στον κοινωνικό διάλογο, στην καταπολέμηση του οικονομικού εγκλήματος, αλλά και της κλιματικής αλλαγής.
Οι ισορροπίες στη νέα κυβέρνηση Σάντσεθ θα είναι ιδιαίτερα εύθραυστες. Όχι μόνο γιατί Σοσιαλιστές και Podemos αναγκάστηκαν να κάνουν σημαντικές υποχωρήσεις, προκειμένου να επιτευχθεί ο πολυπόθητος συμβιβασμός. Όχι μόνο γιατί ο Πέδρο Σάντσεθ δέχθηκε να συνυπογράψει προγραμματικές θέσεις, τις οποίες απέρριπτε μόλις πριν λίγες εβδομάδες. Αλλά επίσης γιατί η μακροημέρευση της κυβέρνησης εξαρτάται και από άλλους παράγοντες. Ο κυριότερος είναι η στήριξη του κόμματος των Βάσκων εθνικιστών (PNV), καθώς και των αυτονομιστών στις Κανάριες Νήσους (Nueva Canarias), αλλά και η ανοχή των αυτονομιστών της Καταλονίας. Το μεγαλύτερο καταλανικό κόμμα ERC (Esquerra Republicana de Catalunya), που έχει 13 έδρες στο Κοινοβούλιο της Μαδρίτης, αποφάσισε να δηλώσει αποχή στις ψηφοφορίες για παροχή ψήφου εμπιστοσύνης, κάτι που ευνοεί την επανεκλογή Σάντσεθ. Και αυτό για τον εξής λόγο: στην πρώτη ψηφοφορία, την Κυριακή, απαιτείται ενισχυμένη πλειοψηφία 176 εδρών επί συνόλου 350 και ο Σάντσεθ μάλλον δεν θα τη συγκεντρώσει, καθώς Σοσιαλιστές και Podemos από κοινού δεν διαθέτουν πάνω από 155 έδρες. Αλλά σε μία επόμενη ψηφοφορία, πιθανότατα την Τρίτη, θα αρκούσε η απλή πλειοψηφία, την οποία ο Σάντσεθ εξασφαλίζει αν οι Καταλανοί επιμείνουν στην αποχή.
Ρυθμιστές οι αυτονομιστές;
Για πρώτη φορά αυτονομιστές από όλες τις περιφέρειες της Ισπανίας αποκτούν τόσο μεγάλη επιρροή και «ειδικό βάρος» στη διακυβέρνηση της χώρας. Το Λαϊκό Κόμμα της αντιπολίτευσης επικρίνει τους χειρισμούς Σάντσεθ, αλλά δεν μπορεί να επηρεάσει τα πράγματα, καθώς διαθέτει στη Βουλή μόλις τις μισές έδρες από τους Σοσιαλιστές. Το ακροδεξιό VOX, που κατά καιρούς φλερτάρει με την Κεντροδεξιά, κάνει λόγο για «πραξικόπημα με στόχο τη δημοκρατία, το σύνταγμα και την ενότητα της Ισπανίας». Από την πλευρά τους οι αυτονομιστές των Καναρίων Νήσων δηλώνουν ικανοποιημένοι γιατί, όπως υποστηρίζουν, η συμφωνία με το PSOE για μετεκλογική σύμπλευση «καλύπτει το 95% των προγραμματικών θέσεών τους». Ιδιαίτερα σημαντική είναι η στήριξη ή τουλάχιστον ανοχή των Καταλανών αυτονομιστών. Η άρνησή τους να στηρίξουν τον προϋπολογισμό του 2019 είχε αναγκάσει τον Σάντσεθ να προχωρήσει σε πρόωρες εκλογές τον περασμένο Απρίλιο.
Τώρα ο Σάντσεθ συμφωνεί με τους Καταλανούς σε έναν «διάλογο», αγνώστου περιεχομένου μέχρι στιγμής. Με ενδιαφέρον αναμένεται η τελική τοποθέτηση των Podemos, οι οποίοι, σε αντίθεση με τους Σοσιαλιστές, στηρίζουν τη διεξαγωγή δημοψηφίσματος για το μέλλον της Καταλονίας. Ήταν και αυτός ένας λόγος για τον οποίο τον περασμένο Ιούλιο ο σοσιαλιστής Πέδρο Σάντσεθ και ο ισχυρός άνδρας των Podemos Πάμπλο Ιγκλέσιας είχαν απορρίψει τη μεταξύ τους κυβερνητική σύμπραξη. Όσο για το Λαϊκό Κόμμα της Κεντροδεξιάς, αρνείται ακόμη και να συζητήσει το ενδεχόμενο σύμπραξης με τους Σοσιαλιστές μετά τις αντιπαραθέσεις των τελευταίων ετών για υποθέσεις διαφθοράς και την πρόταση μομφής που είχε καταθέσει παλαιότερα ο Σάνστεθ, προκαλώντας την πτώση της συντηρητικής κυβέρνησης υπό τον Μαριάνο Ραχόι..
Εκτός φυλακής ηγετικό στέλεχος των αυτονομιστών
Αποτελεί πάντως αξιοσημείωτη σύμπτωση ότι σε αυτή τη συγκυρία και ήδη από τις 30 Δεκεμβρίου ο γενικός εισαγγελέας της Ισπανίας έχει ζητήσει την αποφυλάκιση του Καταλανού ηγέτη Οριόλ Ζουνκέρας, ο οποίος είχε εκλεγεί ευρωβουλευτής τον περασμένο Μάιο. Ο Ζουνκέρας δεν εμφανίστηκε ποτέ στις Βρυξέλλες, καθώς συνελήφθη από την ισπανική αστυνομία και εκτείει ποινή φυλάκισης 13 ετών για συμμετοχή στο κίνημα της Ανεξαρτησίας το 2017, αλλά και για «διασπάθιση δημοσίου χρήματος». Πάντως πριν από την παρέμβαση του Ισπανού εισαγγελέα είχε εκδοθεί απόφαση του Ευρωπαϊκού Δικαστηρίου, το οποίο απεφάνθη ότι ο Ζουνκέρας δικαιούται ασυλία μετά την εκλογή του στην Ευρωβουλή.
Γιάννης Παπαδημητρίου
.
