Είναι του συρμού πλέον, όταν μιλάμε για το πολιτικό προσωπικό των ημερών μας, να νοσταλγούμε τα χρόνια τα παλιά, τότε που οι ηγέτες είχαν χάρισμα και γοητεία. Προφέρουμε αργά και εμφατικά τα ονόματα του Τσόρτσιλ, του Ρούζβελτ, του Ντε Γκωλ και του Κωνσταντίνου Καραμανλή. Και όμως, τον υπέροχο 20ό αιώνα κυριάρχησαν και άλλες πολιτικές προσωπικότητες. Ισχυρές αναμφίβολα, πλην άκρως αυταρχικές, όπως ο Στάλιν και ο Μάο. Μπροστά σε αυτούς, για τη συντριπτική πλειονότητα των κατοίκων του πλανήτη, οι πρόεδροι Πούτιν και Σι φαντάζουν… αγγελούδια.

Αυτούς έχουμε λοιπόν μέσα στο έλκηθρο του Αϊ-Βασίλη την Πρωτοχρονιά του 2020. Τον Πούτιν και τον Σι, αλλά και τον Τραμπ και τους εσχάτως εκλεγέντες Μπόρις Τζόνσον και Κυριάκο Μητσοτάκη. Και βέβαια τη χαλκέντερη Μέρκελ. Και επίσης τη Μελάνια Τραμπ να κρατά από τα γκέμια τους ταράνδους. Αυτούς τους πολιτικούς έχουμε, με αυτούς θα πορευθούμε. Και από αυτούς περιμένουμε τα «δώρα» της νέας χρονιάς. Φοβού τους Δαναούς και δώρα φέροντας, θα σκεφθούν πολλοί. Και όντως, τι να περιμένει κανείς από έναν πλανητάρχη σαν τον Ντόναλντ Τραμπ, ο οποίος τις τελευταίες ημέρες του 2019 παραπέμφθηκε από τη Βουλή των Αντιπροσώπων στη Δικαιοσύνη, αλλά είναι πλέον βέβαιο ότι θα απαλλαγεί από τη Γερουσία; Μια απάντηση είναι να κάνει τη μεγάλη… γκάφα που θα του στοιχίσει τις εκλογές.

Ο Τραμπ και τα μοντέλα

Φιλόδοξη η προσδοκία. Ούτε η Συρία, ούτε η Ουκρανία, ούτε η παραπομπή για κατάχρηση εξουσίας και για παρακώλυση της λειτουργίας του Κογκρέσου μοιάζουν ικανοί λόγοι για να γυρίσουν οι rednecks των Μεσοδυτικών Πολιτειών την πλάτη στον αγαπημένο τους πρόεδρο. Μόνο για έναν λόγο θα έκαναν κάτι τέτοιο: αν επιδεινωνόταν η οικονομική τους κατάσταση. «It’s the economy, stupid» είναι η εμβληματική ρήση του Τζέιμς Κάρβιλ, επικεφαλής στρατηγικής στην προεδρική καμπάνια του Μπιλ Κλίντον το 1992. Και η οικονομία των ΗΠΑ, παρά τα προβλήματα που της δημιουργεί ο ίδιος ο Τραμπ με τον πόλεμο που έχει κηρύξει κατά των εμπορικών του εταίρων, προσώρας αντέχει.

Οπως και να έχει το πράγμα, στις 3 Νοεμβρίου 2020 οι Αμερικανοί καλούνται να εκλέξουν νέο πρόεδρο και η οικονομία θα διαδραματίσει, όπως πάντα, καθοριστικό ρόλο. Οσοι δεν αντέχουν πολιτικά, πολιτισμικά ή και αισθητικά τον Τραμπ καλό θα είναι να μην περιμένουν ως δώρο το «μαύρισμά» του στις εκλογές. Τρία εκλογικά μοντέλα των Moody’s Analytics, το «μοντέλο του πορτοφολιού», το «μοντέλο της κεφαλαιαγοράς» και το «μοντέλο της ανεργίας» προβλέπουν επανεκλογή του προέδρου. Οι αναλυτές θεωρούν ότι θα διατηρήσει τις Μεσοδυτικές Πολιτείες και επίσης θα κερδίσει το Νιου Χαμσάιρ, τη Βιρτζίνια και τη Μινεσότα.

Τον θέλουν τα μοντέλα τον Τραμπ – φαίνεται αυτό και από την ωραία Μελάνια, που είναι από μόνη της ένα πολύτιμο δώρο γι’ αυτόν. Στήριγμα στην προσπάθειά του για να επανεκλεγεί θα έχει ο Τραμπ και από τον ρώσο ομόλογό του Βλαντίμιρ Πούτιν. Και ευχή της διεθνούς κοινότητας είναι τη φορά αυτή να τον στηρίξει αναφανδόν και όχι χακάροντας και δυσφημώντας με ψευδείς ειδήσεις τον όποιο Δημοκρατικό αντίπαλό του, όπως είχε συμβεί με τη Χίλαρι Κλίντον. Προς το παρόν ο πρόεδρος των ΗΠΑ απολαμβάνει τις γιορτινές διακοπές του στη Φλόριδα και στο πολυτελές κλαμπ Μαρ-α-Λάγκο.

Ο Πούτιν και οι «φίλοι» του

Αυτό είναι ένα «δωράκι» που θα περίμενε κανείς από τον Πούτιν: να αφιερώσει περισσότερο χρόνο στα εσωτερικά της χώρας του και να μην αναμειγνύεται στα εσωτερικά άλλων χωρών. Ακούγεται κάπως αφελές, αλλά γιορτινές μέρες είναι, ευχές κάνει ο κόσμος… Φυσικά θα μπορούσαμε να ευχηθούμε εμείς οι Ελληνες να αναμειχθεί ο Πούτιν στα εσωτερικά της Τουρκίας! Να χρησιμοποιήσει δηλαδή την επιρροή του και να συγκρατήσει τους αυτοκρατορικούς λεονταρισμούς του Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν τώρα που οι σχέσεις της Αγκυρας με τη Μόσχα έχουν αναθερμανθεί θεαματικά.

Ασφαλώς άλλο πράγμα είναι η μη ανάμειξη στα εσωτερικά άλλων χωρών και άλλο η διεθνής απομόνωση μιας χώρας. Οπως εξηγεί ο πρώην υπουργός Εξωτερικών της Ρωσίας Ιγκόρ Ιβανόφ στην ιστοσελίδα moderndiplomacy.eu, «η στρατηγική της αυτοαπομόνωσης είναι επικίνδυνη επειδή η Ρωσία έχει ενσωματωθεί βαθιά στο διεθνές πολιτικό, οικονομικό και κοινωνικό περιβάλλον και ενδεχόμενη απομάκρυνσή της θα σημάνει ένα πισωγύρισμα από όσα έχει πετύχει όχι μόνο στο εξωτερικό, αλλά και στο εσωτερικό της χώρας, τα τελευταία 30 χρόνια». Από κάθε άποψη (πολιτική, διπλωματική, στρατιωτική, οικονομική) η Ρωσία εξακολουθεί να αποτελεί υπερδύναμη. Εστω κι αν έχει επισκιαστεί, κυρίως οικονομικά, από την Κίνα. Αλλωστε και τα «δωράκια» που θα περίμεναν οι Ελληνες από τον κινέζο πρόεδρο Σι Τζινπίνγκ είναι οικονομικού χαρακτήρα.

Ο Σι και οι επενδύσεις

Παρά την οικονομική επιβράδυνση που βιώνει (η ανάπτυξη ίσως υποχωρήσει κάτω του 6% το 2020), η Κίνα πρόκειται να επενδύσει περί τα 40 δισ. ευρώ στη Δύση την επόμενη τριετία. Και η Ελλάδα, μέσω της μεγάλης επένδυσης της COSCO στο λιμάνι του Πειραιά, έχει μετατραπεί ήδη σε έναν κεντρικό δίαυλο για την οικονομική επέκταση της Κίνας προς την Ευρώπη. Η συμμετοχή των ελληνικών επιχειρήσεων στο στρατηγικό αυτό σχέδιο του Πεκίνου θεωρείται μάλλον εκ των ων ουκ άνευ.

Σε ό,τι αφορά τη διεθνή σκηνή, το «δώρο» που θα περίμενε κανείς από τον κινέζο πρόεδρο Σι είναι… αυτοσυγκράτηση και καλή διαχείριση της επιθετικότητας του Τραμπ στον εμπορικό τομέα. Σημειωτέον ότι το ΔΝΤ έχει προβλέψει πως οι εμπορικές διαμάχες θα φρενάρουν την ανάπτυξη της παγκόσμιας οικονομίας κατά 1% το 2020. Θα στοιχίσουν δηλαδή περί τα 700 δισ. δολάρια…

Η Μέρκελ και τα δημόσια έργα

Αν είναι ανησυχητικό το φρενάρισμα της ανάπτυξης της Κίνας στο 6%, τι να πει κανείς για τη Γερμανία, που εδώ και δύο χρόνια φλερτάρει με την ύφεση; Η μία βέβαια είναι μια χώρα αναπτυσσόμενη, ενώ η άλλη είναι πρότυπο σύγχρονης δυτικής οικονομίας. Αμφότερες, όμως, εξαρτώνται από τις εξαγωγές. Και ο εμπορικός πόλεμος του Τραμπ πλήττει και τις γερμανικές εξαγωγές. Η παρατεταμένη κρίση και τα τρίμηνα με την αρνητική ανάπτυξη που καταγράφονται στη Γερμανία αποδίδονται επίσης στο σκάνδαλο dieselgate (η παραποίηση των στοιχείων εκπομπής ρύπων από τις γερμανικές αυτοκινητοβιομηχανίες). Το «κερασάκι» στην υφεσιακή τούρτα είναι το Brexit – διότι η επέκταση της γερμανικής αυτοκινητοβιομηχανίας στη Βρετανία είναι μεγάλη.

Ασφαλώς οι πολίτες της Γερμανίας εξακολουθούν να ευημερούν. Η ανεργία βρίσκεται στο χαμηλότερο επίπεδο των τελευταίων δεκαετιών (3,1%). Η Γερμανία εξάλλου είναι η χώρα της Ευρώπης και του G7 στην οποία η παγκόσμια χρηματοοικονομική κρίση άφησε τα λιγότερα σημάδια. Τι δωράκι να ευχηθεί άραγε κανείς να του χαρίσει η Ανγκελα Μέρκελ; Μα να φροντίσει ώστε να κρατήσει την οικονομία της χώρας της πάνω απ’ το νερό! Και να ακούσει, εν προκειμένω, τον πρόεδρο της Deutsche Bundesbank Γενς Βάιντμαν (πρόκειται για το μεγαλύτερο «γεράκι» της Ευρωτράπεζας), που συνιστά στην κυβέρνησή της να αφήσει στην άκρη τις εμμονές του Σόιμπλε περί ισοσκελισμένων προϋπολογισμών και να βάλει μπροστά ένα εκτεταμένο πρόγραμμα δημοσίων επενδύσεων που θα τονώσει την εσωτερική ζήτηση, άρα και την οικονομία.

Ο Τζόνσον και η λογική

Η εμφατική νίκη του Μπόρις Τζόνσον πανηγυρίστηκε στην πρόσφατη Σύνοδο Κορυφής της ΕΕ στις Βρυξέλλες επειδή το «Continent», όπως αποκαλούν οι υπερήφανοι Βρετανοί την πέρα από τη Μάγχη Ευρώπη, θα έχει έναν πολιτικά ισχυρό συνομιλητή στις διαπραγματεύσεις για το Brexit. Διαπραγματεύσεις που μπορεί ο βρετανός πρωθυπουργός να λέει ότι βιάζεται να ολοκληρωθούν, αλλά ίσως η διαμόρφωση ενός ολοκληρωμένου πλαισίου συμφωνιών οι οποίες θα διέπουν τις εμπορικές σχέσεις της χώρας του με τον υπόλοιπο κόσμο να απαιτήσει την πάροδο ακόμη και τριών ετών, κατά τις εκτιμήσεις των ειδικών. Τι δώρο να περιμένει λοιπόν ένας Ευρωπαίος από τον βρετανό πρωθυπουργό; Να τιθασεύσει τον θυελλώδη χαρακτήρα του, να δείξει πνεύμα συνεργασίας και να ολοκληρώσει το Brexit δίχως πολλές αναταράξεις για την ευρωπαϊκή οικονομία.

Από τον Τζόνσον περιμένει επίσης να αντιδράσει κάπως «φιλοσοφημένα» στην προοπτική να μετατραπεί το Ηνωμένο Βασίλειο σε… Διαιρεμένο! Ηδη η πρώτη υπουργός της Σκωτίας Νίκολα Στέρτζον – θριαμβεύτρια και αυτή στις εκλογές της 12ης Δεκεμβρίου – ζήτησε τη διεξαγωγή νέου δημοψηφίσματος για την απόσχιση της Σκωτίας και για την ένταξή της πιθανότατα όχι μόνο στην ΕΕ, αλλά και στην ευρωζώνη. Και έπεται το αίτημα των Βορειοϊρλανδών να ενωθούν με τη Δημοκρατία της Ιρλανδίας… «Σε κάθε περίπτωση, το Brexit θα είναι επώδυνο για τους Βρετανούς, ενώ θα προστεθεί στις αρνητικές διεθνείς εξελίξεις που συμβάλλουν στην παγκόσμια οικονομική επιβράδυνση» εκτιμά η νέα επικεφαλής του ΔΝΤ Κρισταλίνα Γκεοργκίεβα.

Ο Μητσοτάκης και τα αβγά

Από τον Κυριάκο Μητσοτάκη οι Ελληνες έχουμε, ασφαλώς, να περιμένουμε πολλά τη νέα χρονιά. Να προχωρήσει στην υλοποίηση του προγράμματός του και κυρίως να μη φοβηθεί να… σπάσει αβγά! Να μη σκεφτεί δηλαδή το πολιτικό κόστος των αποφάσεων και των ενεργειών του – έχει άλλωστε πολύ χρόνο διακυβέρνησης μπροστά του. Ενα παράδειγμα: η εφαρμογή της απαγόρευσης του καπνίσματος σε κλειστούς χώρους δέκα ολόκληρα χρόνια μετά τη θέσπισή της είναι, αναμφίβολα, το μεγαλύτερο δώρο (εκτός εισαγωγικών) που έχει κάνει μέχρι τώρα στους έλληνες πολίτες. Βελτίωσε θεαματικά και ουσιαστικά την καθημερινότητα όχι μόνο της μεσαίας τάξης, αλλά του συνόλου των πολιτών. Πώς, όμως, καταπολεμά κανείς ουσιαστικά τη μάστιγα του καπνίσματος; Κάνοντας ό,τι και οι άλλες ευρωπαϊκές κυβερνήσεις: αυξάνοντας τη φορολόγησή του.

Δεν περιποιεί τιμή για τη χώρα και τις κυβερνήσεις της το γεγονός ότι στην Ελλάδα βρίσκει κανείς τα φθηνότερα τσιγάρα και το ακριβότερο γάλα στη Δυτική Ευρώπη. Οπως επίσης δεν περιποιεί τιμή το ότι έχουμε τους περισσότερους θανάτους από τροχαία. Ποιος θα τολμήσει να κάνει αλκοτέστ τα σαββατόβραδα έξω από τις μεγάλες πίστες της οδού Πειραιώς και της Παραλιακής; Ευλόγως η μεσαία τάξη περιμένει τα δωράκια της – φορολογικά και θεσμικά. Ευλόγως οι Ελληνες περιμένουν ανταγωνιστικές θέσεις εργασίας – ένας στους τέσσερις ψάχνει για δουλειά στο εξωτερικό, σύμφωνα με πρόσφατη έρευνα. Τίποτε από αυτά δεν γίνεται, όμως, αν οι κυβερνώντες δεν σπάσουν αβγά.

Από τη Μελάνια, τέλος, ο πλανήτης περιμένει ένα σπουδαίο δώρο: να απομακρύνει κρυφά τα βράδια το κινητό του Τραμπ από το κομοδίνο, ώστε να μην ξεκινά ο πλανητάρχης αξημέρωτα τα τουιταρίσματα που μόνο μπελάδες φέρνουν σε όλους. Ας του ψήσει πρώτα έναν καφέ, ας του αλείψει λίγη μαρμελάδα σε δυο φέτες ψωμί (ποτέ πρέτσελ, ας έχει πάντα κατά νου τoν παραλίγο πνιγμό του Μπους του νεότερου!) και ας του δίνει μετά τη συσκευή. Παρεμπιπτόντως, όσοι αναρωτιούνται γιατί άραγε η Μελάνια οδηγεί το έλκηθρο πάνω από την Αθήνα, και μάλιστα πάνω από τον ουρανό των Εξαρχείων, ας αρκεστούν στην απάντηση ότι… έτσι θέλησε ο καλλιτέχνης! Για να βλέπει, ενδεχομένως, ο «Ρουβίκωνας» τους πολιτικούς και να… φρικάρει – θα νομίζει ότι αυτοί είναι τα δώρα…

Δημοσιεύθηκε στο BHMAgazino της 29ης Δεκεμβρίου 2019