Ένα άγνωστο έργο από το πολύτιμο Αρχείο του Ωδείου Αθηνών- του αρχαιότερου μουσικού-εκπαιδευτικού οργανισμού της χώρας- θα παρουσιαστεί στην εορταστική χριστουγεννιάτικη συναυλία της Μαθητικής Ορχήστρας του Ωδείου η οποία θα δοθεί το Σάββατο 21/12 (στις 18.00) στην αίθουσα Αρης Γαρουφαλής, στο εμβληματικό κτίριο της οδού Ρηγίλλης. Ο λόγος για το βαλς «Le Reveil» (Πρωινή Εξέγερσις) που γράφτηκε στην Ερμούπολη το 1888 από τον ιατρό, μουσικοκριτικό κι ερασιτέχνη μουσικό, παλαιό μαθητή του Ωδείου Αθηνών, Ιωάννη Φουστάνο (1856-1933).
Το έργο που παρουσιάζεται για πρώτη φορά μετά από 120 χρόνια γράφτηκε ως απάντηση στην πρώτη μουσικολογική διαμάχη που έλαβε χώρα στην Ελλάδα και αφορούσε στην αντιπαράθεση απόλυτης και περιγραφικής μουσικής. «Πρόκειται για τη διαμάχη που είχε ξεσπάσει εκείνη την εποχή στην Ερμούπολη ανάμεσα στον Φουστάνο κι έναν νεότερο μουσικοκριτικό, ο οποίος είχε υπάρξει επίσης μαθητής του Ωδείου Αθηνών, τον Διονύσιο Κλάδη» εξηγεί η Στέλλα Κουρμπανά, υπεύθυνη του Αρχείου του ΩΑ.
«Πιο συγκεκριμένα, ο Φουστάνος σε μια από τις κριτικές του για τις όπερες που ανέβαιναν στη Σύρο τη συγκεκριμένη περίοδο έγραψε ότι στην εισαγωγή του Fra Diavolo του Auber, γίνεται η αναπαράσταση μιας σκηνής μάχης. Ο Διονύσιος Κλάδης απάντησε πως αυτό δεν μπορεί να γίνει καθώς η μουσική δεν μπορεί ν΄αναπαραστήσει κάτι, δεν έχει τη δυνατότητα να περιγράψει κάτι εξωμουσικό. Ο Φουστάνος υποστήριξε ότι ασφαλώς και έχει αυτή τη δυνατότητα φέρνοντας παραδείγματα κι επιχειρήματα. Η συζήτηση συνεχίστηκε δια του Τύπου για πολλούς μήνες. Ενεπλάκησαν και άλλοι μουσικοκριτικοί και στο τέλος ο Φουστάνος έγραψε το συγκεκριμένο έργο» συνεχίζει η Στέλλα Κουρμπανά.
Η ίδια εξηγεί πως η εν λόγω συζήτηση φέρνει στα καθ’ ημάς την περίφημη διαμάχη η οποία δίχαζε εκείνη την εποχή την Ευρώπη σε σχέση με την περιγραφική και την απόλυτη μουσική με κύριους εκπροσώπους τον Μπερλιόζ και τον Βάγκνερ στην πρώτη περίπτωση και τον Μπραμς στη δεύτερη. «Για τον λόγο αυτό ο Φουστάνος «κατηγορήθηκε» ως βαγκνεριστής» σχολιάζει η Στέλλα Κουρμπανά.
Στη συναυλία της 21ης Δεκεμβρίου θα παρουσιαστεί η εκδοχή του έργου για συμφωνική ορχήστρα, την οποία μετέγραψε από το χειρόγραφο σε ψηφιακή παρτιτούρα η συνεργάτις του Αρχείου, συνθέτρια Νικολαϊα Κρασάκη, με τις απαραίτητες προσαρμογές που έκανε ο αρχιμουσικός Ανδρέας Τσελίκας για τη μαθητική ορχήστρα.
Η «Πρωινή Εξέγερσις» υπάρχει σε δύο ακόμη εκδοχές: για μπάντα και για πιάνο. Η τελευταία αυτή εκδοχή έχε εκδοθεί από τον ιταλικό οίκο Pigna και υπάρχει στο Αρχείο της Φιλαρμονικής Εταιρείας Κερκύρας.
Αξίζει να σημειωθεί πως ο Φουστάνος αναγνωρίστηκε από επιφανείς προσωπικότητες του μουσικού χώρου για το μουσικοκριτικό και θεωρητικό του έργο. Ο συνθέτης Παύλος Καρρέρ διαβάζοντας τις κριτικές του στην εφημερίδα «Πολίτης» (όπου υπέγραφε ως «Φιλόμολπος») θεωρεί ότι ο Φουστάνος εγκαινιάζει ένα νέο είδος μουσικής κριτικής, άγνωστο μέχρι στιγμής στην Ελλάδα και τον επαινεί για τη βαθειά μουσική του παιδεία και την ευθυκρισία του.
Παράλληλα, ένας άλλος συνθέτης, ο Διονύσιος Ροδοθεάτος επισημαίνει τη σημασία της επιστημονικής μελέτης του Φουστάνου κι επαινεί τη σωστή από μέρους του πρόσληψη της μουσικής του Βάγκνερ.
