Η νέα κρίση στις ελληνοτουρκικές σχέσεις δεν ήταν κεραυνός εν αιθρία. Τα σημάδια στον ορίζοντα ήταν εμφανή εδώ και πολύ καιρό. Ο ενεργειακός πλούτος της Αν. Μεσογείου – υποτιθέμενος και πραγματικός – δεν μπορούσε να αφήσει αδιάφορη την Αγκυρα, που μονίμως αναζητεί προσχήματα για να επεκτείνει την επιρροή της στο Αιγαίο και στην ευρύτερη περιοχή. Ηδη για μια ακόμα φορά ο Κ. Σημίτης με άρθρο του πριν από τις εκλογές προειδοποιούσε ότι είναι πιθανόν η τουρκική ηγεσία να θεωρήσει ότι η νέα πολιτική περίοδος προσφέρεται για να επιβάλει τις απόψεις της στα θέματα των ορίων της αιγιαλίτιδας ζώνης και της υφαλοκρηπίδας. Οπερ και εγένετο…
Το μόνο θετικό σημείο ίσως αυτής της κρίσης είναι ότι αφενός η κυβέρνηση φαίνεται να μην υποκύπτει στη στρατηγική της έντασης και να αναζητεί πέρα από τις διεθνείς συμμαχίες την όποια δυνατότητα επαφής με την Αγκυρα. Παράλληλα η αντιπολίτευση σε γενικές γραμμές δεν πλειοδοτεί σε ανέξοδους υπερπατριωτισμούς, παρά τις συνταγές στρατιωτικοποίησης της κρίσης και τις εθνικιστικές κορόνες που εκπέμπουν διάφοροι απόστρατοι, από τα τηλεοπτικά παράθυρα.
Είναι όμως αναμφισβήτητο γεγονός ότι στην πορεία αυτών των χρόνων χάθηκαν πολλές ευκαιρίες για να βρεθεί ένα πεδίο συνεννόησης με την Τουρκία. Ακόμα και όταν βρισκόμασταν σε πλεονεκτική θέση, επικράτησε η λογική τού να αφήνουμε τον χρόνο να περνά γιατί, με ελάχιστες εξαιρέσεις, επικρατούσε η αντίληψη του πολιτικού κόστους. Μόνο που τα προβλήματα είναι εδώ και δυστυχώς δεν περιμένουν τον δικό μας χρόνο για να τα αντιμετωπίσουμε.
Η διαρκής επίκληση του Διεθνούς Δικαίου είναι μεν αναγκαία, αλλά δεν είναι αρκετή για να βρεθεί επιτέλους ένα modus vivendi στις σχέσεις με τους προβληματικούς γείτονες. Οι όποιες δηλώσεις συμπαράστασης που εκπέμπονται από φίλους και συμμάχους φοβάμαι ότι θα διαπιστώσουμε πολύ σύντομα ότι δεν έχουν ουσιαστικό αντίκρισμα.
Η μόνη ρεαλιστική επιλογή είναι να ξεφύγουμε επιτέλους από ανέξοδους μύθους, πατριδοκαπηλικές ρητορείες και να κατανοήσουμε ορθά τόσο τους διεθνείς συσχετισμούς όσο και τις δικές μας απαιτήσεις και δυνατότητες. Να αρχίσουμε με λίγα λόγια να λέμε την αλήθεια στον εαυτό μας, εγκαταλείποντας παραπλανητικές λαϊκιστικές κορόνες, χρήσιμες μόνο για εσωτερική φτηνή προπαγάνδα.
Μετά από μισό αιώνα επαναλαμβανόμενων κρίσεων είναι καιρός να αποφασίσουμε ότι είναι καιρός να εμπιστευθούμε το Διεθνές Δίκαιο στο οποίο ομνύουμε. Να προσπαθήσουμε σοβαρά για το περιβόητο συνυποσχετικό για τη Χάγη και να είμαστε έτοιμοι να αποδεχθούμε την όποια απόφαση, που αναπόφευκτα θα περιέχει κάποιον συμβιβασμό. Προφανώς μια τέτοια εξέλιξη δεν εξαρτάται μόνο από εμάς, αλλά είναι η μόνη ρεαλιστική επιλογή αν θέλουμε να ξεφύγουμε από τον φαύλο κύκλο των προκλήσεων και των εξοπλιστικών ανταγωνισμών.
