Ο Ταγίπ Ερντογάν καθορίζει τις τύχες της Τουρκίας εδώ και 18 χρόνια. Το τελευταίο διάστημα ωστόσο τα προβλήματα για τον «σουλτάνο» πολλαπλασιάζονται: στην οικονομική κρίση ήρθε να προστεθεί η σημαντική ενίσχυση της αντιπολίτευσης και οι ήττες στις δημοτικές εκλογές του περασμένου Μαρτίου.
Πάνω στη φαινομενική αυτή αδυναμία του κυβερνώντος κόμματος Δικαιοσύνης και Ανάπτυξης ποντάρει τώρα ο πρώην πρωθυπουργός της Τουρκίας Αχμέτ Νταβούτογλου. Αφού αποχώρησε το Σεπτέμβριο από το κόμμα που τον ανέδειξε με τυμπανοκρουσίες, προχώρησε εν τέλει, όπως αναμένετο, στην ίδρυση νέου πολιτικού φορέα: το Κόμμα του Μέλλοντος. Στόχος του, όπως αναφέρει στο twitter, να φέρει στη χώρα ηρεμία, ειρήνη, δικαιοσύνη και ευημερία.
Ερντογάν και Νταβούτογλου ήταν για μεγάλο διάστημα συνοδοιπόροι. Από την εποχή της ανόδου του AKP το 2002 ο Νταβούτογλου ήταν συνεχώς στο πλευρό του ως σύμβουλος, υπουργός Εξωτερικών, πρωθυπουργός αλλά και ως πρόεδρος του κόμματος. Το 2016 ωστόσο ήρθε η ρήξη και ο Ερντογάν τον απέπεμψε από αμφότερα αξιώματα. Η ίδρυση του νέου πολιτικού σχήματος συνιστά αναμφίβολα πράξη αντεκδίκησης, αφού εκτιμάται ότι θα στερήσει από το AKP σημαντικό μερίδιο ψήφων στις επόμενες εκλογικές αναμετρήσεις.
Στη δημιουργία νέου πολιτικού φορέα προχωρά την ίδια ώρα άλλος ένας πρώην συνοδοιπόρος του Ερντογάν. Ο λόγος για το ιδρυτικό στέλεχος του AKP και πρώην υπουργό Αλί Μπαμπατζάν, που φαίνεται να έχει μάλιστα και τη στήριξη του πρώην προέδρου Γκιουλ.
«Ξεκινά η αποσύνθεση του AKP»
Σε δηλώσεις του στη DW ο πρώην υπουργός Εξωτερικών της Τουρκίας Γιασάρ Γιακίς εκτιμά ότι τα δυο νέα κόμματα θα προκαλέσουν καίριο πλήγμα στον Ερντογάν. «Τόσο ο Μπαμπατζάν όσο και ο Νταβούτογλου θα αντλήσουν ψήφους από το AKP. Επιπλέον ο Μπαμπατζάν έχει κύρος στη διεθνή οικονομική σκακιέρα. Οι οικονομικές του γνώσεις θα τον βοηθήσουν να κερδίσει ψηφοφόρους και από τα κόμματα της αντιπολίτευσης». Ο Νταβούτογλου από την άλλη, θα είναι μια καλή επιλογή για τους συντηρητικούς ψηφοφόρους, όπως εκτιμά.
Όπως σχολιάζει και ο πολιτικός επιστήμονας Μπασκίν Οράν από το Πανεπιστήμιο της Άγκυρας: «Η αποσύνθεση του AKP ξεκινά. Η 18χρονη διακυβέρνηση φτάνει στο τέλος της. Τόσο ο Μπαμπατζάν όσο και ο Νταβούτογλου θα κλέψουν ψήφους από το AKP. Στόχος τους είναι να βάλουν τρικλοποδιά στον Ερντογάν».
Όσον αφορά βέβαια το ερώτημα εάν πρώην μέλη του κυβερνώντος κόμματος συνιστούν πραγματική εναλλακτική στον Ερντογάν οι απόψεις στην Τουρκία διίστανται. Πολλοί κατηγορούν, για παράδειγμα, τον Νταβούτογλου ότι άργησε να διαφοροποιηθεί και ως εκ τούτου είναι συνυπεύθυνος για την αποδόμηση των δημοκρατικών θεσμών στη χώρα. Παρόμοια κριτική ασκείται και στον Μπαμπατζάν. Ο τελευταίος ωστόσο φαίνεται να πείθει περισσότερο στην παρούσα φάση. «Θα έλεγε κανείς ότι ο Μπαμπατζάν έχει περισσότερες πιθανότητες απέναντι στο AKP απ’ ότι ο Νταβούτογλου. Ο ψηφοφόρος δεν ξεχνά ότι ο Νταβούτογλου ήταν πρωθυπουργός. Αυτό είναι βασικό μειονέκτημα», εκτιμά ο Γιακίς.
Όλα τα «άπλυτα» στη φόρα;
Ο τούρκος πρόεδρος έχει χαρακτηρίσει επανειλημμένως τον Νταβούτογλου «προδότη» τονίζοντας μάλιστα ότι αυτός και άλλοι «θα κληθούν να πληρώσουν όταν έρθει η ώρα». Η οργισμένη αντίδραση του Ερντογάν δεν οφείλεται μόνον στην πιθανή απώλεια ψήφων που συνεπάγεται η ίδρυση των δυο νέων κομμάτων. Οι πρώην συνοδοιπόροι του γνωρίζουν από πρώτο χέρι το «σύστημα Ερντογάν»: η αντιπολίτευση κάνει λόγο για νεποτισμό, εκτεταμένη διαφθορά και υπεξαίρεση δημόσιου χρήματος και ισχυρίζεται ότι το AKP διασφαλίζει την παραμονή του στην εξουσία με παράνομες πρακτικές. Οι Μπαμπατζάν και Νταβούτογλου θα μπορούσαν να αξιοποιήσουν τις όποιες γνώσεις και πληροφορίες διαθέτουν.
Και ο Ερντογάν όμως προειδοποίησε ήδη ότι διαθέτει πληροφορίες που εκθέτουν τους δυο πρώην συμμάχους του. Τους κατηγορεί, μεταξύ άλλων, για απάτη σε βάρος της τράπεζας Halkbank.
Οι εκατέρωθεν βολές ερμηνεύονται ως προεόρτια επικείμενης ανελέητης λασπολογίας. Για την αρχή ενός ιδιαίτερα μακρύ και βρώμικου πολέμου κάνει λόγο και ο πολιτικός επιστήμονας Οράν. Και αυτό διότι οι εκλογές αργούν ακόμη. Οι επόμενες προεδρικές είναι προγραμματισμένες για τις 18 Ιουνίου του 2023. Προκειμένου να προλάβει τις εξελίξεις και, κυρίως, και νέες μαζικές αποχωρήσεις μελών του AKP -τους τελευταίους μήνες εγκατέλειψαν το κόμμα ένα εκατομμύριο μέλη- αναλυτές δεν αποκλείουν το ενδεχόμενο να προσφύγει ο Ερντογάν σε ένα προσφιλές του μέσο: τη διενέργεια πρόωρων εκλογών.
Ντάνιελ Μπέλουτ
Επιμέλεια: Κώστας Συμεωνίδης
