«Τριτοβάθμιος Εκπαίδευση», «πεδίον δόξης λαμπρόν», για την εκάστοτε κυβέρνηση.
Πάντοτε οι κυβερνήσεις διαχειριζόταν τα ιδρύματα της Τριτοβάθμιας Εκπαίδευσης με κομματικά κριτήρια. Δηλαδή, ενεργούσαν έτσι, ώστε το κυβερνών κόμμα να κερδίζει την εύνοια των ψηφοφόρων. Παλαιότερα στις ελληνικές οικογένειες υπήρχε η αγωνία κι η επιδίωξη να σπουδάσει το παιδί τους, προκειμένου, λέγανε, να ξεφύγει από τη φτώχια και τη μιζέρια της ελληνικής κοινωνίας. Ως εκ τούτου κάθε τόσο οι κυβερνήσεις ήυξαναν τον αριθμό των εισακτέων και μεταρρύθμιζαν κατά το δοκούν τα ανώτατα ιδρύματα, για να δείξουν πως νοιάζονται για τις οικογένειες και το λαό. Το αποκορύφωμα αυτής της εν γένει πολιτικής, το είδαμε με την προηγούμενη κυβέρνηση, η οποία σε μια νύχτα ανωτατοποίησε τα ΤΕΙ, ίδρυσε νέα πανεπιστήμια προκειμένου να εντάξει κάποια ΤΕΙ , αν και δεν είχαν τις απαιτούμενες επιστημονικές βάσεις και ίδρυσε πλήθος νέων πανεπιστημιακών Τμημάτων. Κι όλ’ αυτά για να κερδίσει ψηφοφόρους εν όψει των επερχομένων εκλογών.
Τώρα, έχουμε πάλι νέα πειράματα, νέες δραστηριότητες.
Η καινούργια Υπουργός Παιδείας, προ των εκλογών, εξήγγειλε την πρόθεσή της να δημιουργήσει ιδιωτικά πανεπιστήμια. Σωστή μεν η επιθυμία, αλλά απαιτούνται συνταγματικές προϋποθέσεις, που φαινόταν πως δεν υπήρχαν. Αν και της επισημάνθηκε αυτή η λεπτομέρεια, δεν θέλησε να την καταλάβει. Μάλιστα, επ’ αυτού του σημείου υπάρχει και προιστορία : το καλοκαίρι του 1989, που υπήρχε ένα κυβερνητικό κενό, επειδή κανένα κόμμα δεν μπορούσε να πάρει τις απαιτούμενες έδρες , η τότε Νέα Δημοκρατία δήλωνε, πως αν σχηματίσει κυβέρνηση, θα δημιουργήσει ιδιωτικά πανεπιστήμια. Μπρος σ’ αυτήν την κατάσταση, διάφοροι βιαστικοί επιχειρηματίες, δημιούργησαν τις ιδιωτικές σχολές, τα λεγόμενα «Κολέγια», για να προλάβουν, για να είναι έτοιμοι να κάνουν τα πανεπιστήμιά τους. Αυτά μάλιστα τα ιδιωτικά σχολεία εντάχθηκαν όχι στο υπουργείο παιδείας, αλλά του Εμπορίου. Σε κάποια φάση η Νέα Δημοκρατία κέρδισε τις εκλογές – τσίμα – τσίμα- και σχημάτισε κυβέρνηση, χωρίς όμως να καταφέρει αργότερα να τροποποιήσει το άρθρο 16 του Συντάγματος, που ορίζει πως τα ανώτατα εκπαιδευτικά ιδρύματα είναι δημόσια και υπόκεινται στον άμεσο έλεγχο του Υπουργείου Παιδείας.
Έτσι, λοιπόν, η κυρία Υπουργός, αν και ενημερώθηκε γι’ αυτήν τη λεπτομέρεια, μας αράδιασε τα περί ιδιωτικών πανεπιστημίων.
Τώρα, το συγκεκριμένο Υπουργείο ανακοίνωσε την ίδρυση της Εθνικής Αρχής Ανωτάτης Εκπαίδευσης (ΕΘΑΑΕ) με ενισχυμένες αρμοδιότητες, σε αντικατάσταση της προϋπάρχουσας Αρχής Διασφάλισης και Πιστοποίησης της Ποιότητας στην Ανώτατη Εκπαίδευση (ΑΔΙΠ). Ο πρόεδρος της ΕΘΑΑΕ θα ορίζεται με απόφαση του υπουργικού συμβουλίου, ύστερα από εισήγηση της υπουργού παιδείας και τη σύμφωνη γνώμη της Ειδικής Μόνιμης Επιτροπής Θεσμών και Διαφάνειας της Βουλής. Ακόμη θα υπάρχει Ανώτατο Συμβούλιο – επιτελικό όργανο – για τις μείζονες αποφάσεις, αναδιάρθρωσης του ακαδημαϊκού χάρτη, του στρατηγικού σχεδιασμού και της χρηματοδότησης των πανεπιστημίων. Σ’ αυτό το όργανο θα συμμετέχουν πρωτοβάθμιοι καθηγητές από την Ελλάδα και το εξωτερικό και το Συμβούλιο Αξιολόγησης και Πιστοποίησης (εκτελεστικό όργανο, που θα αξιολογεί και πιστοποιεί τα πανεπιστήμια και τα προγράμματα σπουδών) Σ’ αυτό το όργανο θα συμμετέχουν εξειδικευμένοι πρωτοβάθμιοι καθηγητές κατά γνωστικό αντικείμενο, καθώς κι εκπρόσωποι των φοιτητών και των κοινωνικών εταίρων. Τα μέλη τους θα επιλέγονται από τριμελές συμβούλιο επιλογής, αποτελούμενο από το πρόεδρο και δυο πρωτοβάθμιους καθηγητές , ανά γνωστικό αντικείμενο, ύστερα από δημόσια προκήρυξη.
Με δυο κουβέντες, χάος. Ο μυθικός λαβύρινθος ωχριά μπροστά σ’
αυτό το κατασκεύασμα, που θα είναι άνευ ουσίας.
Τα ελληνικά πανεπιστήμια
Τα πανεπιστήμιά μας έχουν δεχθεί πολλή κριτική και θα έλεγα πολλή λάσπη. Ας τα δούμε λίγο από κοντά .
Αρχικά, οφείλουμε να επισημάνουμε πως το πρώτο πρόβλημα των ΑΕΙ είναι το οικονομικό. Παλαιότερα, ένα γυμνάσιο στη Γερμανία για παράδειγμα, είχε περισσότερα εργαστήρια και πιο άρτια εξοπλισμένα από τα δικά μας πανεπιστήμια. Σήμερα βέβαια τα πράγματα άλλαξαν, αλλά το οικονομικό πρόβλημα παραμένει. Απ’ εκεί και ύστερα, τίθεται το ερώτημα τι δουλειά κάνουν τα πανεπιστήμια ;
Πρώτον, παράγουν τους αναγκαίους επιστήμονες για την ελληνική κοινωνία , όπως δασκάλους, καθηγητές, γιατρούς, μηχανικούς κτλ. Σ’ αυτό το σημείο ποτέ δεν παραπονέθηκε κανένας, πως οι δικοί μας επιστήμονες δεν κάνουν καλά τη δουλειά τους, ότι δεν έχουν τις απαιτούμενες γνώσεις.
Δεύτερον, τα πανεπιστήμια παράγουν νέες επιστημονικές γνώσεις. Το διδακτικό προσωπικό των ΑΕΙ λέγεται ΔΕΠ. Δηλαδή, Διδακτικό, Ερευνητικό Προσωπικό. Εκείνο το σημείο, στο οποίο μπορεί κάποιος να κάνει συζήτηση, είναι το πώς διαπιστώνεται η επιστημονικότητα αυτών των ανθρώπων ; Εδώ λέμε ότι όλοι υποχρεωτικά έχουν μεταπτυχιακά διπλώματα και διδακτορικά, κατά κύριο λόγο από πανεπιστήμια του εξωτερικού. Κύρια, Αμερική, Αγγλία, Γερμανία, Γαλλία. Το άλλο θέμα είναι η ερευνητική και συγγραφική δραστηριότητα αυτών των ανθρώπων. Ως προς τα βιβλία, είναι εύκολο να τυπώσει κανείς τις εργασίες του εδώ στην Ελλάδα. Παλαιότερα, εκδιδόταν κατά κλάδο στη χώρα μας επιστημονικά περιοδικά. Σήμερα, λίγο – πολύ αυτά σταμάτησαν, γιατί με τη σύγχρονη τεχνολογία μπορεί κανείς να κάνει δημοσιεύσεις σε ξένα έντυπα. Εκείνο όμως το σημείο που είναι καθοριστικό είναι η επιστημονικότητα της προς δημοσίευση εργασίας.
Αυτή η πλευρά έχει την ιδιαίτερη βαρύτητά της, που θα δούμε παρακάτω.
Τα πράγματα στα πανεπιστήμιά μας δεν είναι ρόδινα, για δυο κυρίως λόγους : ο ένας είναι η διαρκής παρέμβαση του υπουργείου παιδείας, το οποίο δεν αφήνει τα πράγματα να τρέξουν, όπως θα ήθελαν οι διδάσκοντες. Το πιο βασικό είναι ότι οι φοιτητές μπορούν να δίνουν εξετάσεις ένα μάθημα όσες φορές θέλουν. Και συμβαίνει το τραγελαφικό, να βρίσκεται κανείς στις πτυχιακές εξετάσεις και να χρωστά μαθήματα του Α΄ εξαμήνου. Οι γιατροί λένε ότι στο τελευταίο έτος κάποιος δίνει το μάθημα της χειρουργικής και δεν έχει περάσει το μάθημα για το αίμα, του πρώτου εξαμήνου. Τέτοιες περιπτώσεις έχουμε σ’ όλους τους κλάδους. Αυτό το σημείο έχει ως επακόλουθο ότι οι σπουδές σέρνονται πολύ περισσότερο από τα κανονικά έτη.
Στα ιδρύματα του εξωτερικού συμβαίνουν δύο τινά : με το κλείσιμο του μισού των σπουδών, ο φοιτητής λαμβάνει το προ – δίπλωμα. Χωρίς αυτό δεν μπορεί να πάρει μαθήματα του δεύτερου μέρους των πτυχιακών μαθημάτων. Η επόμενη σημαντική καινοτομία είναι ότι ο φοιτητής μπορεί να πάει για εξέταση ενός μαθήματος τρεις φορές. Αν κοπεί και την τρίτη φορά, τότε παίρνει τα παπούτσια στο χέρι και πάει σπίτι του. Έτσι, ο σπουδαστής δεν πάει ποτέ σχεδόν αδιάβαστος, για την τρίτη εξέταση, όπως εδώ στην Ελλάδα. Με αυτόν τον τρόπο οι σπουδές εκεί δεν κρατούν άπειρο χρόνο, όπως σε μας.
Ένα άλλο αρνητικό σημείο είναι ότι ο φοιτητικός κόσμος στη χώρα μας έχει «κομματικοποιηθει». Δεν λέμε «πολιτικοποιηθεί», γιατί η πολτικοποίηση ανήκει στα νιάτα. Ακόμη κι ο Πλάτωνας γράφει στην «Πολιτεία», ότι , «όταν ήμουν νέος ήθελα κι εγώ να αναμειχθώ στα πολιτικά». Το θέμα είναι πως με την κομματικοποίηση γίνονται έξαλα πράγματα στα πανεπιστήμια, που έχουν ως στόχο να περάσουν την πολιτική του κάθε κόμματος.
Ας επανέλθουμε όμως στο θέμα των καθηγητών : Στο εξωτερικό οι διδάσκοντες πανεπιστημιακοί αποτελούν μέρος της ανάπτυξης της οικονομίας, καθόσον εκεί οι νέες επιστημονικές γνώσεις τους, αξιοποιούνται από τη βιομηχανία ,την οικονομία και εν γένει την πολιτική. Στην Ελλάδα τίποτε απ’ αυτά δεν γίνεται. Έτσι, κάθε Έλληνας πανεπιστημιακός όταν έχει κάτι καινούργιο, κοιτάζει να το μεταφέρει προς αξιοποίηση στο εξωτερικό. Ακόμη κι οι πολιτικοί μας, που παίρνουν κάποια υπουργεία, γράφουν τους πανεπιστημιακούς, που θέλουν να προσφέρουν, στα παλιά τους τα παπούτσια.
Το επόμενο σημείο που χρήζει κριτικής είναι η δημιουργία άπειρων πανεπιστημιακών τμημάτων, που παράγουν ήδη πληθώρα πτυχιούχων, οι οποίοι δεν πρόκειται να βρουν ποτέ εδώ δουλειά. Έτσι, τα ανώτατα ιδρύματά μας, βγάζουν γκαρσόνια με πτυχίο και οδηγούς ταξί με πανεπιστημιακό δίπλωμα.
Τέλος θέλω να επισημάνω, πως χωρίς αξιοποίηση των πανεπιστημίων μας δεν θα φτιάξει ποτέ η οικονομία και δεν θα επιτευχθεί η εκβιομηχάνιση της χώρας.
Κατά τα άλλα, καλά πάμε. Προχειρότητα, γραφειοκρατία και άγιος ο Θεός……
