Μεγάλη συζήτηση έχει προκαλέσει η πρόσφατη εκλογική ήττα της Αριστεράς στον Τύπο –ιδίως εις «το Βήμα». Τι θα γίνει με τον Σύριζα τώρα; Θα παραμείνει ένα Αριστερό Ριζοσπαστικό Κόμμα ή, θα προβεί σε αλλαγή γραμμής πλεύσης με κατεύθυνση την ευρωπαϊκά καθαγιασμένη σοσιαλδημοκρατία και την λεγόμενη Κεντροαριστερά; Θα αποβάλει ο Σύριζα την ανθυγιεινή εσωστρέφειά του ή, θα μείνει πεισματικά περιχαρακωμένος μέσα σε αυτή; Πάντως ο Σύριζα φαίνεται να ανοίγεται μετασχηματιζόμενος σε ΣΎΡΙΖΑ –ΠΡΟΟΔΕΥΤΙΚΗ ΣΥΜΜΑΧΙΑ φλερτάροντας προς άγραν ψήφων και πολιτικής ταυτότητας επίμονα με το ΠΑΣΟΚ .
Δεν γίνεται, ωστόσο, καμιά μνεία στο πολύ δυσάρεστο γεγονός ότι από το 2015 και μετά ο Σύριζα μετεξελίχθηκε/ «μετασχηματίστηκε» από ένα κόμμα «της Ριζοσπαστικής Αριστεράς» σε ένα κόμμα νεοφιλελεύθερων αρχών και αντιλήψεων συγκεντρώνοντας όλα τα απαραίτητα προς τούτο προσόντα: μάχη μέχρι εξόντωσης κατά του κοινωνικού κράτους, συρρίκνωση μισθών και συντάξεων, πελατειασμός, τον οποίο συνεχίζει, ως άξιος διάδοχός του η ΝΔ ύστερα από τον εκλογικό της θρίαμβο που την εγκατέστησε στην εξουσία για να αποκαταστήσει την αριστεία, τα πρωτεία και προπάντων την «αξιοκρατία» (όρα Διαματάρης και λίγο πιο πριν 80άρης Πατέρας).
Αλλά ο Σύριζα πρόδωσε κατά το χειρότερο τρόπο τον λαό που με συνέπεια τον υπερψήφισε εκτινάσσοντας το κόμμα από το 4% στο απίστευτο 36, και εμφυτεύοντας παγκοσμίως την ψευδαίσθηση, ότι θα μπορούσε να αλλάξει η Ελλάδα και-γιατί όχι- ολόκληρη η Ευρώπη. Ενας νέος χαρισματικός πολιτικός που υποσχόταν να πολεμήσει με το νεανικό του πάθος τη λαοκτόνα και μισητή λιτότητα που είχε συνεπιφέρει απόγνωση και αγωνία σε παγκόσμια κλίμακα, εμφανιζόταν τώρα ως πιθανός της σωτήρας.
Προς μία διεύρυνση και ό,τι ήθελε προκύψει
Ο Σύριζα εξαρχής είδε το ΠΑΣΟΚ ωσάν μια πολύ πλούσια πηγή άντλησης πολιτικών προσωπικοτήτων που θα στελέχωναν το δικό του κόμμα αλλά και ως τροφοδότρια ψηφοφόρων, φυσικά. Πήρε και παίρνει εξέχοντα και μη στελέχη του. Επίμονα αναζητεί ό.τι Πασοκικό διαθέτει η αγορά: από ξένους συμβούλους (Στίγκλιτς, Κρούγκμαν, Γκάλμπρειθ), που αρχικά εργάστηκαν για το ΠΑΣΟΚ, μέχρι ντόπιους, ειδικούς: Βαρουφάκης, Κοτζιάς, Σπίρτζης και άλλοι «εμπειρογνώμονες» επί παντός του επιστητού ώστε να μπορέσουν να επιλύσουν τα οξέα προβλήματα που ταλάνιζαν το λαό. Η συμβολή όλων αυτών όμως υπήρξε συζητήσιμη από κάθε άποψη και κάποιοι από τους στρατολογηθέντες μάλλον έβλαψαν παρά ωφέλησαν το κόμμα στους χαλεπούς καιρούς που διακυβέρνησε τη χώρα.
Και σαν να μην έφτανε αυτό, επεξέτεινε τη διεύρυνση έως την άκρα Δεξιά συμμαχώντας-αν είναι ποτέ δυνατό- με τον εθνικιστή ακροδεξιό και ηγέτη της ΑΝΕΛ, ώστε να του φθάσουν οι απαραίτητες ψήφοι να σχηματίσει πάση θυσία την πολυπόθητη κυβέρνηση της «πρώτη φορά Aριστεράς», που λέει ο λόγος, προκαλώντας εντονότατη δυσανεξία στους ψηφοφόρους του την οποία ουδόλως έλαβε υπόψη. Το μόνο που ανησυχούσε τον Τσίπρα ήταν να μην δυσαρεστήσει την Αριστερά της Αριστεράς («Τι θα πει ο Λαφαζάνης;»).
Ο Λαφαζάνης «είπε», όπως είπε και η Ζωή Κωνσταντοπούλου και τελικά και ο Βαρουφάκης, συγκροτώντας δικά τους κόμματα και αφαιρώντας ψήφους από τον Σύριζα..
Η ζημιά που του προκάλεσαν δεν ήταν μεγάλη. Σε ό,τι αφορούσε την αριστερή ταυτότητα του Σύριζα, αποφασίστηκε μια κεντροαριστερή διεύρυνση κατ’ευφημισμό ονομασθείσα «Προοδευτική Συμμαχία».
Παλιά και μάλλον ξεχασμένα στελέχη του ΠΑΣΟΚ και μαζί τους άνθρωποι της show business Κραουνάκης, Γκλέτσος, Γεωργούλης (ο τελευταίος είχε εκλεγεί στην Ευρωβουλή) έσπευσαν να συναχθούν στην νέα πολυμελή Κεντρική Επιτροπή του Σύριζα.
Ο δύσβατος δρομος προς τη σοσιαλδημοκρατία
Ο Τσίπρας είναι αποφασισμένος να προβεί στη διεύρυνση, «The more the merrier». Πασοκοποίηση σημαίνει εκτός των άλλων σοσιαλδημοκρατικοποίηση. Μια δύσκολοχώνευτη λέξη. Αλλά έτσι όπως έχουν τα πράγματα δεν υπάρχει και άλλη επιλογή. Η Αριστερά δεν είχε ποτέ υψηλά ποσοστά. Στην καλύτερη περίπτωση μπορεί να πιάσει το 15%. Και η ελληνική Αριστερά δεν είναι αρκούντως ευπρόσδεκτη ώστε να συμπράξει με άλλα κόμματα, όπως στην Πορτογαλία και την Ισπανία. Εχει και το μεγαλισμό που την αποτρέπει από το να δεχτεί να γίνει ο junior partener.
Αλλωστε γιατί να δεχτεί τώρα να γίνει «μικρότερος εταίρος», όταν έχει γίνει ισχυρό κόμμα και έχει καταφέρει να εκτοπίσει το ΠΑΣΟΚ από το δικομματικό ντουέτο;
Η τρισάθλια οικονομική κατάσταση, το χάρισμα Τσίπρα και η καταβύθιση του ΠΑΣΟΚ, έφεραν το Αριστερό κόμμα από το περιθωριακό του 3-4% σε πρώτο κόμμα του 36%. Οι απλοί και ενδεχόμενα πολλοί εξ αυτών συντηρητικοί πολίτες γοητεύθηκαν από τα νιάτα και την τηλεγένεια του ηγέτη. Και προπάντων από τις υποσχέσεις που προσέφερε γενναιόδωρα.
Ποτέ η Αριστερά δεν ακολούθησε τέτοια θριαμβική πορεία. Ποτέ δεν ξαναδοκίμασε τη γλυκιά γεύση της πρωτιάς στην εξουσία.
Αλλά το 2015 πρέπει να υπαχθεί- καταχρηστικά έστω-στα δίσεκτα έτη, ενώ η 13η (έως 14η ) Ιουλίου 2015 πρέπει να κηρυχθεί ημέρα εθνικού πένθους λόγω της ταπείνωσης που μας προκάλεσε πληγώνοντας την εθνική μας υπερηφάνεια, η κατά κράτος ήττα της ελληνικής διπλωματίας.
Υστερα από την αναμενόμενη,, Ιουλιανή ήττα του 2019, ο Σύριζα καταφανώς μουδιασμένος και με ουκ ολίγα εσωτερικά προβλήματα προσπαθεί πάση θυσία να ανασυνταχθεί.
Αλλά η σοσιαλδημοκρατία δεν είναι εύκολη υπόθεση, έστω κι αν έμμεσα την ξορκίζεις με συχνές πυκνές αναφορές στο ΕΑΜ της Κατοχής καθώς και άλλες μέρες δόξης, όπου ο λαός δεν είναι αρκούντως συνεπής για να τις συντηρεί στην ιστορική του μνήμη.
Η σοσιαλδημοκρατία αναμφίβολα υπήρξε δίκοπο μαχαίρι. Αφενός μεν, συνέβαλε στην κοινωνική αναβάθμιση και στην εδραίωση των ανθρωπίνων δικαιωμάτων και στη συγκρότηση ενός κοινωνικού κράτους Αφετέρου, όμως όταν βρέθηκε εγκλωβισμένη στην παραδοσιακά επιτευγματκή πολιτική της και αυτή κάποτε αναλώθηκε, δεν μπόρεσε να αποφύγει τον θανάσιμο εναγκαλισμό του κυρίαρχου νεοφιλελευθερισμού, προσυπογράφοντας η ίδια τη ληξιαρχική πράξη θανάτου της.
Θα μπορέσει ο Σύριζα να αποφύγει να πέσει σε αυτή την παγίδα; Γιατί αν δεν μπορέσει, μετά δεν θα έχει λόγο ύπαρξης αφού θα έχει χάσει την πολιτική ταυτότητά του και ενδεχόμενα να ακολουθήσει τη μοίρα του ΠΑΣΟΚ που αποτελεί μια άλλη ερμηνεία της λέξης πασοκοποίηση» (pasokification): Συρρίκνωση του κόμματος σε μονοψήφιο αριθμό.
Ο κ.Θάνος Κακουριώτης είναι Ομότιμος Καθηγητής του ΑΠΘ.
