«Ο,τι διαφορές κι αν υπάρχουν, θα πρέπει πάντα εστιάζουμε στον σεβασμό του Διεθνούς Δικαίου και στις αρχές της καλής γειτονίας και να επιλύουμε όλα τα δύσκολα θέματα ή τις διαφορές που υπάρχουν με διάλογο και διαπραγματεύσεις». Με αυτό τον τρόπο σχολιάζει εκπρόσωπος της Κομισιόν το Μνημόνιο Κατανόησης που υπεγράφη μεταξύ Τουρκίας και Λιβύης για οριοθέτηση θαλασσίων συνόρων που παραβιάζουν τα δικαιώματα της Κύπρου και της Ελλάδας.

Κληθείς, στο πλαίσιο του καθημερινού briefing της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, αρμόδιος εκπρόσωπος να πάρει θέση για το ζήτημα, τόνισε πως «η ΕΕ έχει κατ’ επανάληψη τονίσει στην Τουρκία ότι θα πρέπει να σέβεται το Διεθνές Δίκαιο, να διατηρεί καλές σχέσεις με τις γειτονικές της χώρες, καθώς και να αποφεύγει κάθε είδους απειλή ή ενέργεια που θα μπορούσε να βλάψει τις σχέσεις καλής γειτονίας ή την ειρηνική διευθέτηση διαφορών, όποιες κι αν είναι αυτές».

«Στο σημείο αυτό» συνέχισε «να υπενθυμίσω ότι στις 15 Ιουλίου το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο κατέστησε σαφή τη θέση του, ότι, δηλαδή, η οριοθέτηση ΑΟΖ και υφαλοκρηπίδας θα πρέπει είναι αποτέλεσμα διαλόγου, οι σχετικές διαπραγματεύσεις να γίνονται καλή τη πίστει, με πλήρη σεβασμό στο Διεθνές Δίκαιο και πάντοτε στο πλαίσιο των σχέσεων καλής γειτονίας. Αυτά επί του συγκεκριμένου ζητήματος».

Στο ίδιο μήκος κύματος είχε κινηθεί και τις προηγούμενες ημέρες εκπρόσωπος της Κομισιόν, μιλώντας στο One Channel.

Συγκεκριμένα, δήλωσε πως «η Τουρκία πρέπει να σεβαστεί το Διεθνές Δίκαιο και τις σχέσεις καλής λειτουργίας και να αποφύγει κάθε είδους απειλή ή ενέργεια που θα θέσει σε κίνδυνο τις σχέσεις καλής γειτονίας και την ειρηνική διευθέτηση διαφορών».

Σκληρή απάντηση της Αθήνας

Είχε προηγηθεί ανακοίνωση του ελληνικού ΥΠΕΞ, το οποίο απαντά στη συμφωνία Τουρκίας με τη Λιβύη για τα θαλάσσια σύνορα στη Μεσόγειο.

Εκπρόσωπος του υπουργείου Εξωτερικών καλεί την Τουρκία να αναρωτηθεί εάν θέλει να βρίσκεται στη λάθος πλευρά του δικαίου.

«Η επιμονή της Τουρκίας να αποπειράται να καταργήσει θαλάσσιες ζώνες νησιών -όπως η Κρήτη, η Ρόδος, η Κάρπαθος, το Καστελόριζο – ή ακόμα και ολόκληρων νησιών-κρατών, με τεχνάσματα όπως άκυρα διμερή μνημόνια που, ως δια μαγείας, μετατρέπονται αιφνιδίως σε συμφωνίες ή με επιλεκτική επίκληση δικαστικών αποφάσεων ή άρθρων της UNCLOS – στην οποία όμως αρνείται να προσχωρήσει – δεν παράγει διεθνώς έννομα αποτελέσματα», υπογραμμίζει χαρακτηριστικά ο κ. Γεννηματάς και προσθέτει:

«Ούτε, βέβαια, μπορεί να θίξει κυριαρχικά δικαιώματα των νησιών μας, που είναι αδιαμφισβήτητα εδραιωμένα στο διεθνές δίκαιο και, ειδικότερα, στο διεθνές δίκαιο της θάλασσας».

«Είναι θετικό ότι η Τουρκία δηλώνει έτοιμη για διαπραγμάτευση, όπως προβλέπει το Διεθνές Δίκαιο της Θάλασσας, για την οριοθέτηση θαλασσίων ζωνών μεταξύ κρατών» σημειώνει ο κ. Γεννηματάς.

Και καταλήγει ο εκπρόσωπος του υπουργείου Εξωτερικών: «Οι διαπραγματεύσεις, όμως, δεν μπορούν να γίνονται παρά μόνο στο πλαίσιο της διεθνούς νομιμότητας. Και οι δηλώσεις καλών προθέσεων δεν θα πρέπει να συνδυάζονται με καθημερινή παραβατικότητα δηλώσεων και ενεργειών. Αντί να ομιλεί για τη θέση νησιών στη “λάθος πλευρά της μέσης γραμμής”, την καλούμε να αναρωτηθεί εάν θέλει η ίδια να βρίσκεται στη λάθος πλευρά του Δικαίου».

Αυστηρό μήνυμα Μητσοτάκη

Στο ίδιο μήκος κύματος και ο πρωθυπουργός, Κυριάκος Μητσοτάκης, ο οποίος κατήγγειλε τις ενέργειες της Τουρκίας στην Ανατολική Μεσόγειο στην παρέμβασή του κατά τη συνάντηση των αρχηγών κρατών και κυβερνήσεων της ΕΕ που συμμετέχουν στη Διάσκεψη του ΟΗΕ για το κλίμα στη Μαδρίτη, ζητώντας παράλληλα τη στήριξη της Ενωσης.

«Μεσομακροπρόθεσμα στον δρόμο για την απολιγνιτοποίηση και την πλήρη υποκατάσταση από τις Ανανεώσιμες Πηγές Ενέργειας θα είμαστε εξαρτημένοι από το φυσικό αέριο, ως ενδιάμεσο καύσιμο» επισήμανε ο Έλληνας πρωθυπουργός, για συμπληρώσει: «Επομένως αποτελεί προϋπόθεση η Ε.Ε. να δώσει προσοχή στην Ανατολική Μεσόγειο και τις πολιτικές αξιοποίησης νέων κοιτασμάτων από την ευρύτερη περιοχή, που μπορεί να αποτελέσουν σημαντική πηγή φυσικού αερίου. Οι κινήσεις της Τουρκίας υπονομεύουν τη συνολική αυτή προσπάθεια».

Το… χαβάς της η Αγκυρα

Στο μεταξύ, οι Τούρκοι αντί να ρίξουν τους τόνους στον διπλωματικό «πόλεμο» με την Ελλάδα μετά την απόφασή τους να υπογράψουν μνημόνιο συνεργασίας με τη Λιβύη με απώτερο στόχο την οριοθέτηση θαλασσίων συνόρων συνεχίζουν στην τακτική των προκλήσεων.

Λίγες ώρες μετά την αδιανόητη ανακοίνωση του τουρκικού υπουργείου Εξωτερικών με την οποία η Άγκυρα επιχειρεί να αμφισβητήσει ότι το Καστελόριζο έχει υφαλοκρηπίδα, οι Τούρκοι συνεχίζουν να «διαφημίζουν» τη συμφωνία με τη Λιβύη φέρνοντας στο φως ένα νέο προκλητικό χάρτη.

Όπως αναφέρει η κυπριακή ιστοσελίδα sigmalive.com σε πρόσφατη ανάρτησή του στο Twitter, ο πρέσβης Çağatay Erciyes, Γενικός Διευθυντής Ναυτιλίας και Αεροπορίας του τουρκικού Υπουργείου Εξωτερικών, δημοσίευσε χάρτη με σημεία της «οριοθέτησης».

Τα σημεία που αναφέρονται στον χάρτη του tweet ως «εξωτερικά όρια στην Ανατολική Μεσόγειο» είναι τα εξής:

A-Β: «Συμφωνία Τουρκίας-ΤΔΒΚ 2011»
C-D-E: «Μέση γραμμή μεταξύ ενδοχώρας Αιγύπτου-Τουρκίας»
E-F: «Συμφωνία Τουρκίας-Λιβύης».

Λεπτές ισορροπίες

Έχοντας αντιληφθεί ότι τόσο ο Λευκός Οίκος όσο και οι Βρυξέλλες δεν αντιδρούν δυναμικά, ο Ερντογάν επιχειρεί να επιβάλει τετελεσμένα σε όλα τα ανοικτά μέτωπα της Τουρκίας, επιδιώκοντας αν όχι άμεση εδαφική επέκταση της Τουρκίας, τουλάχιστον την εξασφάλιση μια ισχυρής διαπραγματευτικής θέσης, που θα την φέρει σε καλύτερη θέση ώστε να αποκαταστήσει κάποιες «αδικίες» που θεωρεί ότι επέβαλε η Συνθήκη της Λωζάνης.

Το ερώτημα είναι εάν και υπό ποιες προϋποθέσεις μπορεί η Αθήνα να επιχειρήσει μια προσέγγιση με την Τουρκία, ενώ έχουν διατυπωθεί και δημοσίως οι ακραίες θέσεις και η προσπάθεια επιβολής τετελεσμένων.

Κλειδί παραμένει η μη ολοκλήρωση των διαδικασιών ώστε το Μνημόνιο Αγκυρας – Τρίπολης να μην γίνει συμφωνία έγκυρη κατά το διεθνές δίκαιο ώστε να κατατεθεί στον ΟΗΕ. Και ακόμη πιο σημαντικό θα ήταν η συναίνεση της Αιγύπτου στην ολοκλήρωση των διαδικασιών για την οριοθέτηση της ΑΟΖ μεταξύ Ελλάδας και Αιγύπτου.