Η επέτειος των 30 χρόνων της πτώσης του Τείχους του Βερολίνου, έφερε στην επιφάνεια το πρόβλημα της κρίσης των ιδεολογιών.
Παλαιότερα είχαμε την ιδεολογία του Φιλελευθερισμού, του Σοσιαλισμού, του Κομμουνισμού, του Φασισμού και του Ναζισμού, που όλες είχαν ένα συγκεκριμένο περιεχόμενο και εξέφραζαν μεγάλες μάζες ανθρώπων. Ως αποτέλεσμα αυτών των ιδεολογιών προέκυψαν οι τάσεις της Δεξιάς και της Αριστεράς,, που με την πάροδο του χρόνου προστέθηκαν η Άκρα Δεξιά , η Άκρα Αριστερά και ενδιάμεσα η Κεντροδεξιά κι η Κέντρο – αριστερά.
Σήμερα, βλέπουμε πως αυτοί οι όροι ξεπεράστηκαν, γιατί δεν μας λένε ξεκάθαρα τι περιέχουν και πού αποσκοπούν. Το παλιό τους περιεχόμενο δεν καλύπτει ξεκάθαρα μεγάλα πλήθη. Αυτό έγινε γιατί η κοινωνίες εξελίσσονται και έτσι παρουσιάζονται νέες ανάγκες των ανθρώπων, τις οποίες οι παλιές πολιτικές, δεν μπορούν πια να καλύψουν.
Από την άλλη μεριά βλέπουμε να κερδίζει έδαφος ο Εθνικισμός, ο οποίος όμως δεν παίρνει ευρείες διαστάσεις, να μεταβληθεί σε διεθνές ρεύμα και να γίνει ιδεολογία. Αυτή η κατάσταση προκύπτει. λόγω συγκεκριμένων τοπικών γεγονότων, που στην Ευρώπη τουλάχιστον, έχουν να κάνουν με τα μεγάλα κύματα της μετακίνησης των προσφύγων και των μεταναστών.
Ποιες είναι όμως οι αντιλήψεις των σύγχρονων ανθρώπων, που δεν μπορούν να εκφρασθούν μέσα από τις μέχρι σήμερα γνωστές ιδεολογίες ;
Πρώτα , πρώτα οι σύγχρονοι άνθρωποι, πηγαίνουν υποχρεωτικά στο σχολείο και μορφώνονται, ώστε δεν υπάρχει πλέον ο σαφής διαχωρισμός μεταξύ του αγράμματου λαοτζίκου, και των αριστοκρατών, που οι μορφωμένοι απέφευγαν όχι μόνο να συναναστραφούν, αλλά και να μιλήσουν με τους αστοιχείωτους.
Κύρια, λόγω της έλλειψης της μόρφωσης οι απλοί άνθρωποι ασκούσαν όλοι λίγο – πολύ χειρωνακτικές εργασίες, κέρδιζαν λίγα, ώστε ήταν κακοντυμένοι και κατοικούσαν σε χαμόσπιτα και πολλοί σε τρώγλες.
Αυτοί οι άνθρωποι αποτελούσαν την κύρια μάζα του λαού, που ήταν πάντα «ριγμένοι» και ζήλευαν τους πλουσίους που καλοπερνούσαν. Έτσι , αυτή η μεγάλη μερίδα του λαού, αποτελούσε την πελατεία των αριστερών κομμάτων και ιδιαίτερα του σοσιαλισμού και του κομμουνισμού. Οι εύποροι και οι πλούσιοι ακουμπούσαν στον Φιλελευθερισμό, επειδή εξέφραζε τον άκρατο καπιταλισμό, που δεν έδινε καμιά σημασία στον εργαζόμενο και τον δεινοπαθούντα φτωχό.
Το σοσιαλιστικό και το κομμουνιστικό κόμμα κάλυπταν λοιπόν τα λαϊκά στρώματα . Το πρώτο μέσα στο υπάρχον δημοκρατικό σύστημα, ενώ το δεύτερο πρέσβευε την κατάργηση της κοινοβουλευτικής δημοκρατίας και τη δημιουργία του εργατικού και αγροτικού κράτους, με ταυτόχρονη κρατικοποίηση και κολεκτιβοποίηση απάντων των μέσων παραγωγής. Προς τούτο όμως καθιέρωσε το μονοκομματικό καθεστώς, το οποίο εξελίχθηκε σε αστυνομικό κράτος.
Μέσα από κοινωνικούς και συνδικαλιστικούς αγώνες το κεφάλαιο κι η εργοδοσία παραχώρησαν πλήθος δικαιωμάτων στους εργαζόμενους, όπως περιορισμό των ημερών κι ωρών εργασίας της εβδομάδας, παροχή αδείας, οικονομική κάλυψη κατά τις ημέρες ασθένειας και τη δυνατότητα της απεργίας. Παράλληλα όμως με την παρέμβαση του κράτους κρατείται από το μισθό του εργαζόμενου ένα μέρος για την ασφάλιση της υγείας και της συνταξιοδότησης. Σ’ αυτά το ποσά συμβάλλουν υποχρεωτικά κι οι εργοδότες.. Σε αρκετές χώρες έχει καθιερωθεί σε κάθε επιχείρηση να υπάρχει το «Εργατικό Συμβούλιο», (Betriebsrat), το οποίο παρεμβαίνει σε όλα τα θέματα, που αφορούν τους εργαζόμενους της επιχείρησης. Επίσης, μεγάλες επιχειρήσεις, που λειτουργούν ως Ανώνυμες Εταιρείες, έχουν εισάγει το θεσμό της παραχώρησης μικρού μέρους των μετοχών τους στους εργαζόμενους , που σημαίνει ότι οι εργαζόμενοι εισπράττουν πρόσθετες αμοιβές, εφόσον η επιχείρηση είναι κερδοφόρος. Από την άλλη μεριά οι εργαζόμενοι νοιάζονται περισσότερο για την επιχείρηση, που είναι και «δική» τους.
Ακόμη το κράτος εισήγαγε το θεσμό του «επιδοτούμενου ανέργου», που σε κάποιες χώρες παίρνει αρκετά χρήματα, που του επιτρέπουν να ζει αξιοπρεπώς, μέχρι να βρει νέα εργασία.
Όλες αυτές οι επιτεύξεις, που εφαρμόζονται στα αναπτυγμένα κράτη, γίνονται δεκτές απ’ όλα τα πολιτικά κόμματα, οποιασδήποτε παλιάς ιδεολογίας. Δηλαδή, ο φιλελευθερισμός αποδέχεται τις αρχές του σοσιαλισμού κι ο σοσιαλισμός του φιλελευθερισμού. Εδώ πρέπει να αναφέρουμε ότι η κραταιά κομμουνιστική Κίνα και το Βιετνάμ, που έχυσε ποταμούς αίματος για τον κομμουνισμό, έχουν καταργήσει την «μαρξιστική οικονομία» και εισήγαγαν την «ελεύθερη οικονομία της αγοράς»
Αυτοί είναι κυρίως οι λόγοι , που προκάλεσαν την κρίση των ιδεολογιών.
Όμως, τα πράγματα δεν είναι ρόδινα για τον κάθε λαό, γιατί όλες οι κοινωνίες δεν είναι αναπτυγμένες. Υπάρχουν κι οι αναπτυσσόμενες κι υποανάπτυκτες, που συχνά μαστίζονται από την ανεργία και έτσι η ζωή δεν είναι άνετη.
Σήμερα, όλοι οι άνθρωποι, όπου κι αν ζουν, θέλουν εργασία, δημοκρατικές ελευθερίες και κρατική κάλυψη στην παιδεία και την υγεία, ώστε να ζουν αξιοπρεπώς. Εκεί κατά συνέπεια παίζεται και το πολιτικό παιχνίδι και όχι στην αναφορά των ξεπερασμένων πια ιδεολογιών.
Τα σύγχρονα πολιτικά κόμματα
Κόμμα, είναι η συλλογική σύμπτυξη ατόμων, που επιδιώκουν κοινούς πολιτικούς και κοινωνικούς σκοπούς κι έχουν ένα καταστατικό, που είναι σύμφωνο με το Σύνταγμα της χώρας και εγκεκριμένο από τα αρμόδια δικαστήρια.
Στόχος κάθε κόμματος είναι να κατεβεί στις κοινοβουλευτικές εκλογές, για να καταφέρει να κερδίσει την εξουσία της χώρας, ώστε να μπορεί να υλοποιήσει το πρόγραμμά του.
Όμως, για να επιτευχθεί κάτι τέτοιο, πρέπει στις εκλογές να το ψηφίσουν οι ψηφοφόροι, δηλαδή ο λαός. Αλλά για να γίνει αυτό, πρέπει το συγκεκριμένο κόμμα με το πρόγραμμά του, να ανταποκρίνεται στα πιστεύω και τις ανάγκες του κάθε ψηφοφόρου.
Άρα , το σύγχρονο κόμμα υποστηρίζει :
- Την υπεράσπιση της πατρίδας και του έθνους.
- Τις δημοκρατικές κι ατομικές ελευθερίες .
- Την ισότητα των φύλων.
- Τις θρησκευτικές ελευθερίες.
- Την εγγύηση της κοινωνικής ασφάλειας και ησυχίας
- Την προστασία της ατομικής περιουσίας.
- Την υγιή οικονομική και βιομηχανική ανάπτυξη της χώρας.
- Τις συνδικαλιστικές ελευθερίες.
- Την ελεύθερη πρόσβαση του καθενός στη μόρφωση, έως εκεί που φθάνουν οι πνευματικές του ικανότητες.
- Την παροχή σ’ όλους της δημόσιας υγείας.
- Την προσφορά πλήρους εργασίας σ’ όλους και την κρατική οικονομική κάλυψη των ανέργων.
- Την παροχή ικανοποιητικής σύνταξης, που επιτρέπει τη συνέχιση της αξιοπρεπούς διαβίωσης. Αλλά και την παροχή κοινωνικού εγγυημένου εισοδήματος, σ’ όσους δεν ευνοήθηκαν στη ζωή να δημιουργήσουν συνταξιοδοτικά δικαιώματα .
Ένα τέτοιο κόμμα μπορεί να ονομαστεί «Προοδευτικό», σύμφωνα με τις σύγχρονες κοινωνικές αντιλήψεις, περί ασφάλειας και πρόνοιας.
Αλλά η απαίτηση των πολιτών για όλα τα παραπάνω , εσωκλείει και την υποχρέωση του καθενός στην πειθάρχηση των κοινωνικών κανόνων και την υπακοή στους νόμους του κράτους.
Πέρα όμως από το πρόγραμμα του κόμματος , σημαντικό ρόλο παίζει κι ο αρχηγός, που πρέπει να είναι μια αναγνωρισμένη προσωπικότητα, για την προσφορά του στην κοινωνία και την πατρίδα κι όχι κάποιος «άδειος» ρήτορας. Αυτοί οι πολιτικοί έχουν αποτύχει παταγωδώς.