Πέντε τουλάχιστον σημαντικά κέρδη αντανακλώνται για τη Λευκωσία, στο πλαίσιο των νομικών πράξεων για την επιβολή κυρώσεων κατά νομικών και φυσικών προσώπων, τα οποία συμμετέχουν, εμπλέκονται ή διαδραματίζουν ρόλο στις έκνομες δραστηριότητες της Τουρκίας, σε όλο το εύρος των θαλάσσιων ζωνών της Κυπριακής Δημοκρατίας.

Όπως αποκαλύπτει η κυπριακή εφημερίδα «Φιλελεύθερος», το κείμενο της «λευκής λίστας» (empty annex) εξασφάλισε κατ’ αρχήν πολιτική συμφωνία από την Επιτροπή Μονίμων Αντιπροσώπων, Coreper, την περασμένη Τετάρτη και αύριο αναμένεται να υιοθετηθεί τυπικά, σε πολιτικό επίπεδο από τους υπουργούς Εξωτερικών.

Η τυπική πολιτική έγκριση των νομικών πράξεων θα ανοίξει πλέον τον δρόμο για τη συμπλήρωση του «παραρτήματός» τους, με ονόματα νομικών και φυσικών προσώπων, κάτι που προϋποθέτει βεβαίως τη σύμφωνο γνώμη των κρατών μελών.

Οι κυρώσεις κατά της Τουρκίας

Συγκλίνουσες πληροφορίες του Φιλελεύθερου της Κύπρου αναφέρουν ότι ο ΥΠΕΞ, Νίκος Χριστοδουλίδης, έχει ήδη κάνει προεργασία για τη συλλογή ονομάτων, νομικών και φυσικών προσώπων, τα οποία αναμένεται να υποβληθούν, συνοδευόμενα από τα απαραίτητα στοιχεία και την επίσης απαραίτητη αιτιολόγηση, προκειμένου να τεθούν ενώπιον της ομάδας εργασίας Relex. Ειδικότερα, τα κέρδη της Λευκωσίας επικεντρώνονται στα εξής πέντε σημεία του κειμένου νομικών πράξεων:

1. Όπως πληροφορούμαστε, η στόχευση των κυρώσεων αναφορικά με τα νομικά και τα φυσικά πρόσωπα δεν περιορίζεται στις γεωτρήσεις, αλλά είναι ευρύτατη και καλύπτει και τις σεισμικές έρευνες. Δηλαδή, καλύπτει όλο το φάσμα των έκνομων τουρκικών ενεργειών στις θαλάσσιες ζώνες της Κυπριακής Δημοκρατίας, από την πρώτη κιόλας στιγμή που εκδηλώθηκαν, με ό,τι αυτό συνεπάγεται (βλέπε άλλη στήλη), κάτι επί του οποίου επέμεινε ο ΥΠΕΞ, Νίκος Χριστοδουλίδης, για ευνόητους λόγους.

2. Στο κείμενο των νομικών πράξεων, η ΕΕ καλεί και τρίτα κράτη μέλη να υιοθετήσουν ανάλογα μέτρα κυρώσεων κατά νομικών και φυσικών προσώπων που εμπλέκονται ή διαδραματίζουν ρόλο στις έκνομες ενέργειες της Τουρκίας στις θαλάσσιες ζώνες της Κύπρου.

3. Στο ζήτημα προηγούμενων συμβολαίων εταιρειών, η Νομική Υπηρεσία του Συμβουλίου εξέδωσε γνωμάτευση που καλύπτει απολύτως τις θέσεις της Λευκωσίας. Όπως είμαστε σε θέση να γνωρίζουμε, η Νομική Υπηρεσία του Συμβουλίου επισήμανε στο πλαίσιο της εν λόγω γνωμάτευσης, ότι θα πρέπει να διακοπούν ακόμη και προηγούμενα συμβόλαια νομικών προσώπων που θα περιληφθούν στην εν λόγω λίστα περιοριστικών μέτρων.

Σε πρακτικό επίπεδο, αυτό σημαίνει ότι ένα νομικό πρόσωπο που εμπλέκεται στις έκνομες δραστηριότητες της Τουρκίας και τοποθετείται στη λίστα, θα καταβάλει μεν σε μια τρίτη οντότητα το τίμημα εξόφλησης οφειλών προηγούμενων συμβολαίων –που δεν έχουν σχέση με τις κυπριακές θαλάσσιες ζώνες– π.χ. για αγορά υλικών στο παρελθόν, αλλά και το εν λόγω συμβόλαιο θα πρέπει να τερματιστεί. Σημειώνεται ότι η Κυπριακή Κυβέρνηση επιδίωξε όπως διασφαλιστούν οι θέσεις της επί του ζητήματος των «προηγούμενων συμβολαίων», κατόπιν οδηγιών του ΥΠΕΞ, Νίκου Χριστοδουλίδη.

Ο Μόνιμος Αντιπρόσωπος, Πρέσβης Νίκος Αιμιλίου, ζήτησε και εξασφάλισε την τοποθέτηση της Νομικής Υπηρεσίας του Συμβουλίου, η οποία κοινοποίησε τη γνωμάτευσή της σε όλα τα κράτη μέλη, ικανοποιώντας τη θέση της Λευκωσίας. Με βάση τη γνωμάτευση της Νομικής Υπηρεσίας του Συμβουλίου, η καταχώρηση μίας οντότητας/ενός νομικού προσώπου στο παράρτημα των εν λόγω περιοριστικών μέτρων, συνεπάγεται απαγόρευση και της συνέχισης ενός ήδη υφιστάμενου συμβολαίου μεταξύ ενός οικονομικού φορέα της ΕΕ και της στοχευμένης οντότητας, κάτι που μεταφράζεται σε διακοπή συμβολαίου.

4. Το κείμενο των νομικών πράξεων επισημαίνει ότι οι «μη εξουσιοδοτημένες ενέργειες» της Τουρκίας (βλέπε άλλη στήλη) λαμβάνουν χώρα στα χωρικά ύδατα, στην ΑΟΖ και την υφαλοκρηπίδα της Κυπριακής Δημοκρατίας, στη βάση και των πρόσφατων θέσεων του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου, δίνοντας απάντηση στην προσπάθεια γκριζαρίσματος των κυπριακών θαλάσσιων ζωνών.

5. Η Λευκωσία εξασφάλισε ακόμη ότι δεν μπορεί να υπάρξει εξαίρεση από τον κανόνα της επιβολής κυρώσεων, ακόμη και για «ανθρωπιστικές δράσεις», κάτι που είχε εγερθεί από κάποια κράτη μέλη, υπό το φως του μεταναστευτικού. Στην απόφαση που λήφθηκε κατέστη σαφές ότι δεν θα υπάρξει καμιά εξαίρεση και ότι εάν κάποιο κράτος μέλος ζητήσει μελλοντικά εξαίρεση για κάποιο νομικό πρόσωπο, λόγω ενδεχόμενης συμμετοχής σε ανθρωπιστική δράση, τότε το ζήτημα θα πρέπει να τεθεί ενώπιον των «28», τα οποία θα πρέπει να αποφασίσουν ομόφωνα για την παραχώρηση εξαίρεσης. Εξ αντανακλάσεως προκύπτει ευθέως ότι εάν ένα κράτος μέλος διαφωνήσει με την παροχή κάποιας εξαίρεσης, τότε αυτή δεν δύναται να εγκριθεί.

Οι κυρώσεις εστιάζονται σε πάγωμα περιουσιακών στοιχειών και σε απαγόρευση εισόδου στο έδαφος της Ευρωπαϊκής Ένωσης, αναλόγως, για νομικά και φυσικά πρόσωπα που θα περιληφθούν στη λίστα (παράρτημα) νομικών πράξεων (βλέπε άλλη στήλη).

Διευκρινίζεται ότι η τοποθέτηση νομικών και φυσικών προσώπων στη λευκή λίστα (empty annex), που θα υιοθετηθεί τυπικά αύριο από το Συμβούλιο Εξωτερικών Υποθέσεων, προϋποθέτει συμφωνία στην ομάδα εργασίας Relex, έγκριση από την Επιτροπή Μονίμων Αντιπροσώπων Coreper και τυπική υιοθέτηση σε πολιτικό επίπεδο από οποιοδήποτε Συμβούλιο της ΕΕ. (δεν είναι δηλαδή απαραίτητο να εγκριθεί από τους ΥΠΕΞ, αλλά θα μπορούσε να υιοθετηθεί σε υπουργικό επίπεδο, σε οποιοδήποτε Συμβούλιο της ΕΕ).

Μέτρα σε διπλό ταμπλό

Το καθεστώς αυτόνομων περιοριστικών μέτρων που εγκαθιδρύεται κατά νομικών οντοτήτων και φυσικών προσώπων, σε σχέση με τις έκνομες ενέργειες της Τουρκίας στις κυπριακές θαλάσσιες ζώνες, δημιουργεί υποχρεώσεις σε δύο επίπεδα για την ΕΕ και τα κράτη-μέλη της.

Αφενός, για το πάγωμα περιουσιακών στοιχείων και αφετέρου για τη λήψη μέτρων προκειμένου να απαγορευθεί η είσοδος ή η διέλευση από το έδαφος της ΕΕ σε φυσικά πρόσωπα που εμπλέκονται στις τουρκικές παράνομες ενέργειες. Το πλέον ενδεχομένως σημαντικό στοιχείο είναι ότι μέσα από τα δύο επίπεδα στα οποία εκτείνονται οι κυρώσεις, αναδεικνύεται η ευρύτατη στόχευσή τους, κάτι που επιδίωξε ο Μόνιμος Αντιπρόσωπος της Κύπρου, Νίκος Αιμιλίου, κατόπιν οδηγιών του ΥΠΕΞ, Νίκου Χριστοδουλίδη.

1. Όπως επισημαίνεται, τα κράτη-μέλη θα πρέπει να λάβουν τα αναγκαία μέτρα για να εμποδίσουν την είσοδο ή τη διέλευση από το έδαφός τους σε φυσικά πρόσωπα που είναι υπεύθυνα ή εμπλέκονται, μεταξύ άλλων, στον σχεδιασμό, την προετοιμασία, τη συμμετοχή, τη διεύθυνση ή την παροχή βοήθειας σε δραστηριότητες γεώτρησης σε σχέση με την εξερεύνηση και παραγωγή υδρογονανθράκων ή την εξαγωγή υδρογονανθράκων που προκύπτει από τέτοιες δραστηριότητες που δεν έχουν εξουσιοδοτηθεί από την Κυπριακή Δημοκρατία, στα χωρικά της ύδατα ή στην αποκλειστική οικονομική ζώνη της ή στην υφαλοκρηπίδα της. Ομοίως, τα κράτη-μέλη οφείλουν να λάβουν τα αναγκαία μέτρα για να εμποδίσουν την είσοδο ή τη διέλευση από το έδαφός τους σε φυσικά πρόσωπα που παρέχουν χρηματοδοτική, τεχνική ή υλική υποστήριξη. Ανάλογη ρύθμιση υπάρχει και για φυσικά πρόσωπα που συνδέονται με τα φυσικά πρόσωπα των δύο προαναφερθεισών κατηγοριών.

2. Παράλληλα, θα δεσμεύονται όλα τα κεφάλαια και οι οικονομικοί πόροι που ανήκουν, κατέχονται ή ελέγχονται από φυσικά ή νομικά πρόσωπα, οντότητες ή φορείς που είναι υπεύθυνοι ή εμπλέκονται, μεταξύ άλλων με σχεδιασμό, προετοιμασία, συμμετοχή, καθοδήγηση ή παροχή βοήθειας σε δραστηριότητες γεώτρησης σε σχέση με την εξερεύνηση και παραγωγή υδρογονανθράκων ή την εξόρυξη υδρογονανθράκων που προκύπτει από τέτοιες δραστηριότητες που δεν έχουν εξουσιοδοτηθεί από την Κυπριακή Δημοκρατία, στα χωρικά ύδατά της ή στην αποκλειστική οικονομική ζώνη της ή στην υφαλοκρηπίδα της. Επιπλέον, κανένα κεφάλαιο ή οικονομικός πόρος δεν μπορεί να διατίθεται άμεσα ή έμμεσα στα εν λόγω φυσικά ή νομικά πρόσωπα, οντότητες ή φορείς ή προς όφελός τους.

Διευκρινίζεται ότι η συμπλήρωση της λίστας ή του παραρτήματος με νομικά και φυσικά πρόσωπα, θα γίνει κατόπιν υποβολής προτάσεων από τα κράτη-μέλη, απολύτως αιτιολογημένες και στοιχειοθετημένες. Θα ακολουθηθεί διαδικασία συζήτησης στη Relex προκειμένου να συμφωνηθούν ονόματα και εν συνεχεία θα παραπεμφθεί στη Coreper για έγκριση και στο Συμβούλιο για τυπική πολιτική υιοθέτηση.