Η χρήση αυτοματοποιημένων εργαλείων που επιτρέπουν τη μαζική παρακολούθηση των χρηστών των μέσων κοινωνικής δικτύωσης έχει ξεφύγει από κάθε έλεγχο.

Στο συμπέρασμα αυτό καταλήγει έκθεση της οργάνωσης Freedom on the Net (Ελευθερία στο Διαδίκτυο) η οποία προειδοποιεί ότι εννέα στους δέκα χρήστες των κοινωνικών μέσων είναι υπό παρακολούθηση στο διαδίκτυο.

Σύμφωνα με την έκθεση η παρακολούθηση αυτή στο παρελθόν απαιτούσε τη χρήση εκατοντάδων αναλυτών, αλλά στις μέρες μας είναι πλέον αυτοματοποιημένη

Η χρήση αυτών των αυτοματοποιημένων μεθόδων επιτρέπει την παρακολούθηση δισεκατομμυρίων λογαριασμών σε πραγματικό χρόνο.

Η έκθεση αναφέρει ότι η παρακολούθηση των χρηστών του Διαδικτύου είναι πιο διαδεδομένη στην Κίνα, τη Ρωσία, τις χώρες της Μέσης Ανατολής, την Αφρική και τη Νοτιοανατολική Ασία, αλλά αναφέρει επίσης παραδείγματα παρακολούθησης στις ΗΠΑ και την Ευρώπη, καθώς και την ανάπτυξη εργαλείων με κονδύλια των δυτικών κυβερνήσεων που στη συνέχεια καταλήγουν στα χέρια ολοκληρωτικών καθεστώτων.

Τον τελευταίο καιρό έχει ασκηθεί μεγάλη πίεση σε πλατφόρμες όπως το Facebook και το Twitter ώστε να παρακολουθούν και να αφαιρούν περιεχόμενο που σχετίζεται με την διασπορά ψευδών ειδήσεων και μηνύματα που προωθούν τη βία και το μίσος.

Όμως αυτή η παθητική παρακολούθηση-λογοκρισία καταλήγει πολύ συχνά στο να γίνεται ενεργή με χιλιάδες χρήστες να στοχοποιούνται και τα μηνύματα τους να καταγράφονται σε ειδικές βάσεις δεδομένων.

Πολύ συχνά κυβερνητικές υπηρεσίες διακαιολογούν την παρακολούθηση των χρηστών με το επιχείρημα της αντιμετώπισης της τρομοκρατίας και την διωξη του λαθρεμπορίου ναρκωτικών, της παιδικής κακοποίησης, της νομιμοποίησης εσόδων από παράνομες δραστηριότητες καταπατώντας σε πολλές περιπτώσεις το δικαίωμα των χρηστών για το απόρρητο της ιδιωτικής τους ζωής.

Τα επιχειρήματα αυτά σε αρκετές περιπτώσεις χρησιμοποιούνται σαν παραπέτασμα καπνού ώστε να παρακολουθούνται οι δραστηριότητες των χρηστών που παίρνουν μέρος σε αντικυβερνητικές διαδηλώσεις.

Σύμφωνα με την έκθεση το σκάνδαλο με την Cambridge Analytica έφερε στο φως την ωμή αλήθεια για την απόλυτη ανυπαρξία ασφαλείας όσον αφορά στα προσωπικά δεδομένα των χρηστών των μέσων κοινωνικής δικτύωσης.

Πολλά από τα νέα εργαλεία χρησιμοποιούνται για να «χαρτογραφήσουν» τις σχέσεις μεταξύ των χρηστών και να συλλέξουν πληροφορίες για τις ιδέες τους, τις πολιτικές τους τοποθετήσεις, αλλά και τις μετακινήσεις τους.

Η έκθεση υποστηρίζει ότι το 89% των παγκόσμιων χρηστών του διαδικτύου παρακολουθείται ενεργά – περίπου 3 δισεκατομμύρια άνθρωποι.

Σχετικά με την παρακολούθηση των πολιτών η Κίνα κατέχει τα πρωτεία. Ωστόσο, από τις 65 χώρες που καλύπτει η έκθεση, υπάρχουν άλλες 39 εκτός από την Κίνα που έχουν θέσει σε εφαρμογή προηγμένα προγράμματα παρακολούθησης των μέσων κοινωνικής δικτύωσης.

Όπως αναφέρεται στην έκθεση οι χρήστες των κοινωνικών μέσων θα πρέπει να γνωρίζουν ότι πιθανόν οι λογαριασμοί τους να παρακολουθούνται από κυβερνητικές υπηρεσίες.