Στην τωρινή περίοδο της Γης, που εμείς οι ίδιοι ονομάσαμε «ανθρωπόκαινη» διότι για όσα συμβαίνουν επάνω και γύρω από τον πλανήτη μας τώρα οι κάτοικοί του έχουν τη μεγαλύτερη ευθύνη, είμαστε κοντά στο να κόβουμε τον χρόνο σε… φέτες. Οχι όμως ανάλογα με τη διαδοχή των αιώνων, αλλά σε πολύ λεπτότερες. Ανάλογα με τις Generations, δηλαδή με τις γενιές των κινητών τηλεφώνων. Κάποτε, στη δεκαετία του ’70, πολύ… διακριτικά υπήρξε (ακόμη και) 1G, αλλά κυρίως είχαμε 2G, 3G, 4G καθώς αυτές διαδέχονταν η μία την άλλη.
Η επόμενη φέτα έχει μόλις αρχίσει να κόβεται και αρχίζοντας το 2020 θα είναι γνωστή στις περισσότερες χώρες με το όνομα 5G. Και οι άνθρωποι θα θυμούνται εύκολα αυτή τη χρονιά διότι θα τρέχουν να αποκτήσουν νέα και πολύ πιο ακριβά τηλέφωνα. Με σκοπό να διαχειρίζονται και να εκμεταλλεύονται όσο γίνεται περισσότερο τα όσα θα προσφέρονται από τις εταιρείες τηλεπικοινωνιών. Το κακό είναι πως αντί για τους τεχνικούς που θα εξηγούσαν όσο γίνεται καλύτερα το τι φέρνει μαζί της η νέα τεχνολογία, τη σκηνή την κατέλαβαν οι πολιτικοί και μάλιστα σε επίπεδο υπερδυνάμεων που μαλώνουν μεταξύ τους και ταυτόχρονα πιέζουν τους μικρότερους να πάρουν θέση. Εδώ, η μόνη εξέλιξη από το καλοκαίρι είναι πως οι ΗΠΑ ασκούν αφόρητες πιέσεις στους συμμάχους τους, ακόμη και όταν αυτοί είναι μικρές χώρες, να μην πλησιάσουν τα προϊόντα της Huawei για το 5G αλλά παράλληλα ο πρόεδρός τους διαπραγματεύεται να χαλαρώσει τις απαγορεύσεις προς την εταιρεία. Γι’ αυτό και ο ιδρυτής της Huawei, μέσω συνέντευξης σε αμερικανό δημοσιογράφο, ζήτησε πρόσφατα να καθίσουν με το υπουργείο Δικαιοσύνης να τα βρουν.
Εν τω μεταξύ εμείς θα απαντήσουμε σήμερα στα ερωτήματα που ευλόγως γεννιούνται σχετικά με την έλευση της τεχνολογίας 5G:
Τι καινούργιο φέρνει αυτή η πέμπτη γενιά δικτύων, που μάλλον εδώ στην Ελλάδα θα επικρατήσει να τη δηλώνουμε είτε χρησιμοποιώντας τον όρο «τεχνολογία πέμπτης γενεάς» είτε την ημίαιμη έκφραση «πέντε τζι»;
Δεν είναι μόνον η ταχύτητα που αυξάνεται κατακόρυφα. Είναι και το λεγόμενο «Διαδίκτυο των Αντικειμένων». Εκεί όπου μεταξύ άλλων «αντικειμένων» θα είναι συνδεδεμένα όλα τα αυτοκίνητα χωρίς οδηγό και όλες οι συσκευές του σπιτιού που θα ελέγχονται από το τηλεχειριστήριο των ιδιοκτητών, αισθητήρες για τις συνθήκες στο περιβάλλον αλλά και ψυγεία και θερμοσίφωνες. Την ίδια στιγμή αυτά όλα θα είναι και ένα χρυσωρυχείο δεδομένων. Χρήσιμων στην εκπαίδευση άλλων συσκευών που θα λειτουργούν με βάση τα κυκλώματα τεχνητής νοημοσύνης.
Τα όνειρα όμως δεν σταματούν εδώ. Ολα όσα τώρα «απολαμβάνει» κάποιος φορώντας την ειδική κάσκα της εικονικής «πραγματικότητας» και βρίσκονται στον υπολογιστή του θα μπορούν να διακινούνται με ευκολία μέσα από τα κινητά τηλέφωνα. Ετσι, κάποια στιγμή δεν θα είναι επιστημονική φαντασία το να στέλνονται μηνύματα στο ηλεκτρονικό ταχυδρομείο που ο παραλήπτης θα τα βλέπει πλέον ως τρισδιάστατα ολογράμματα. Αλλά οι εφαρμογές που θα απευθύνονται προς τους καταναλωτές δεν θα είναι οι μόνες. Διότι η σκέψη είναι να συνδεθούν τα πάντα. Από την αποχέτευση μέχρι τους στύλους με τα φώτα στους δρόμους.
Και βεβαίως όλα θα γίνονται με μεγαλύτερες ταχύτητες: Ενα κινηματογραφικό έργο, υψηλής ανάλυσης, θα «κατεβαίνει» σε λιγότερο από 10 δευτερόλεπτα αντί για κάποιο 24ωρο στη δεκαετία του ’90 (πώς περνούν τόσο γρήγορα τα χρόνια με αυτά τα G!). Και για τους ακόμη πιο «λαίμαργους» θα υπάρχει η δυνατότητα ταυτόχρονης παρακολούθησης περισσότερων διαύλων από έναν, με γεγονότα ή αγώνες, σε απευθείας σύνδεση (streaming).
Ναι, αλλά όταν θα κόβεται το ρεύμα ή όταν κάποιος θα κάνει εισβολή σε ένα δίκτυο όπου τόσα πράγματα θα εξαρτώνται από την αδιάκοπη λειτουργία ηλεκτρικών κυκλωμάτων δεν θα δημιουργείται ένα χάος με σοβαρές ίσως συνέπειες;
Σίγουρα ναι, αν δεν έχουν ληφθεί τα κατάλληλα μέτρα ώστε να μην μπορεί να μείνει το δίκτυο χωρίς ρεύμα. Τη στιγμή, για παράδειγμα, που ένας γιατρός κάνει επέμβαση στον εγκέφαλο ενός ασθενούς θα ήταν μια δραματική εξέλιξη να παρεμβληθεί κάποιος κατά λάθος ή επίτηδες ή να σκοτεινιάσει η οθόνη. Αλλωστε ας μην ξεχνάμε πως και το Διαδίκτυο δημιουργήθηκε και δομήθηκε ακριβώς έτσι ώστε να μην μπορεί ποτέ να το «ρίξει» κάποιος εντελώς.
Κάτι πιο χρήσιμο και ουσιαστικό θα δούμε;
Από την κινεζική πόλη Σενζέν, που ήταν ένα ψαροχώρι και τώρα μια πόλη με τεράστιους ουρανοξύστες χάρη στην αύρα και στα χρήματα της διάσημης πλέον στο χώρο του 5G Huawei, έρχονται πληροφορίες για εγχειρήσεις σε ζώα και ανθρώπους από απόσταση με τη βοήθεια της τεχνολογίας αυτής διότι ο χρόνος απόκρισης ή καθυστέρησης (latency) από τη στιγμή της εντολής μέχρι την πραγματοποίησή της στην άλλη άκρη έχει φθάσει να είναι κάτω από τα 3 χιλιοστά του δευτερολέπτου. Στη Σκανδιναβία ονειρεύονται ήδη ρομποτική αποκομιδή των σκουπιδιών με κάδους που θα πηγαίνουν μόνοι τους μέχρι το αυτοκίνητο της αποκομιδής καθώς αυτό θα περνάει, και στη Γερμανία με τα γήπεδα ποδοσφαίρου γεμάτα κάθε Κυριακή θέλουν να βελτιώσουν τις προσφερόμενες υπηρεσίες με το να δίνουν άμεσα στις οθόνες τα πιο σπαρταριστά χαρακτηριστικά του παιχνιδιού. Πλήρη στατιστικά του αγώνα σε ένα ημίχρονο ή με πόση ταχύτητα τρέχουν εκείνη τη στιγμή ένας παίκτης με την μπάλα προς το τέρμα και ο αμυντικός που θέλει να τον αναχαιτίσει. Εννοείται πως και οι δυνατότητες να μορφωθείς, να σπουδάσεις ή απλώς να μάθεις πράγματα μέσω του Διαδικτύου θα αυξηθούν εκρηκτικά.
Θα χρειαστούμε άλλα κινητά τηλέφωνα για τις νέες αυτές «απολαύσεις»;
Τα παλιά θα είναι συμβατά. Αυτό γίνεται τώρα που τρεις μεγάλες εταιρείες του χώρου έχουν αναλάβει να εγκαταστήσουν, η καθεμία και σε έναν δήμο, δοκιμαστικές διατάξεις. Πρόκειται για τους δήμους Καλαμάτας, Τρικκαίων (=Τρίκαλα) και Ζωγράφου. Οπως γράφτηκε, πέτυχαν κυκλοφορία δεδομένων στο δίκτυο με ταχύτητες μέχρι και τα 20.480 Mbps όταν κατεβάζει κανείς δεδομένα και 10.240 Mbps όταν ανεβάζει.
Αυτό τι θα κοστίζει;
Ας δούμε τι γίνεται στη Γερμανία, όπου έχουν προχωρήσει τόσο ώστε να έχει γίνει και η δημοπρασία των συχνοτήτων στην περιοχή των 3,4 – 3,6 GHz. Τέσσερις εταιρείες χρειάστηκε να δώσουν τελικά, μετά από δημοπρασία που έγινε μέσα σε ένα παλιό στρατόπεδο και κράτησε δεκαπέντε ημέρες, 6,6 δισεκατομμύρια ευρώ. Το ποσό αυτό κρίθηκε υπέρογκο είναι η αλήθεια. Ετσι δεν ήταν έκπληξη και το ότι όποιος θέλει προς το παρόν να απολαύσει 5G θα πρέπει να αγοράσει νέο κινητό των 900 ευρώ τουλάχιστον και να πληρώνει συνδρομή 75 ή 85 ευρώ.
Πόσο θα κοστίζουν συσκευές και συνδρομές στην Ελλάδα;
Για την Ελλάδα είναι πολύ νωρίς ακόμη να συζητηθεί κάτι τέτοιο, αλλά σίγουρα δεν είμαστε Γερμανία. Αλλωστε φημολογείται πως δεν θα ζητηθεί σε όσες εταιρείες αγοράσουν συχνότητες να δώσουν όλα τα χρήματα πριν ξεκινήσουν να κάνουν συνδρομές, αλλά να αποσβέσουν με τον τρόπο που κάνουν και οι εργολάβοι όταν παίρνουν έργο σε δρόμο με διόδια! Δεν γνωρίζουμε πότε θα γίνει η δημοπρασία των συχνοτήτων, σίγουρα όμως όχι μέσα στο 2019. Οι πλέον αισιόδοξοι την περιμένουν μέσα στο 2020. Επομένως δεν μπορεί να λεχθεί και κάτι για το κόστος. Αλλωστε φαίνεται πως θα χρησιμοποιηθούν δύο περιοχές συχνοτήτων, μία στα 700 MHz και μία στα 3,5 GHz.
Αν όμως άλλος είναι στα 700 MHz, άλλος στα 3,5 GHz και οι Αμερικανοί στα 28-30 GHz, ίσως και στα 80 GHz, θα μπορείς τουλάχιστον να χρησιμοποιείς αυτό το ακριβό τηλέφωνό σου και σε άλλες χώρες;
Λέγεται ότι θα είναι τόσο τεχνολογικά προχωρημένα (τα επόμενα, εννοείται), που δεν θα υπάρχει πρόβλημα. Πάντως οι συχνότητες στα διάφορα μέρη του κόσμου θα είναι κάπως έτσι: Στις Ηνωμένες Πολιτείες 600 MHz και 28 GHz. Στην Ευρώπη 3,4 – 3,8 GHz και 24,25 – 27,5 GHz με προοπτική για αργότερα και τα 31,8 – 33,4 GHz, ενώ στην Ελλάδα θα παίξει και το σενάριο για 700 MHz.
Και όλο αυτό το όργωμα των δρόμων για να περάσουν τις οπτικές ίνες θα πάει στράφι;
Οχι. Οι οπτικές ίνες είναι ένα εξαιρετικό και πολύ αξιόπιστο μέσο διάδοσης των ηλεκτρονικών σημάτων. Οσο πιο κοντά είναι στο σπίτι ή στην επιχείρηση κάποιου τόσο το καλύτερο. Από το σημείο όμως που σταματά η οπτική ίνα επεμβαίνει η κεραία του 5G. Επίσης ο καθένας καταλαβαίνει πως δεν μπορεί να έχει κινητό με σύνδεση σε οπτική ίνα. Διότι δεν θα είναι πλέον… κινητό. Εκεί λοιπόν χρειάζεται κεραία για διάδοση των δεδομένων μέσω κυμάτων, από και προς το κινητό.
Αφού θα έχουμε ένα τεράστιο μπουμ σε σχέση με την ποσότητα και την κυκλοφορία όλων αυτών των δεδομένων, δεν θα δημιουργηθεί και πρόβλημα με το πώς θα χρησιμοποιηθούν;
Για τα προσωπικά δεδομένα υποτίθεται πως το θέμα έχει κάπως τακτοποιηθεί με τη βοήθεια των νόμων και της γνωστής ρύθμισης GDPR. Ομως η αύξηση των κεραιών και οι εγκατεστημένες κάμερες που θα πολλαπλασιαστεί ο αριθμός τους, θα «παράγουν» έναν τεράστιο αριθμό άλλων και μη προστατευόμενων δεδομένων. Οπως π.χ. ποιον δρόμο ακολουθώ πηγαίνοντας στη δουλειά μου ή όταν βγαίνω να διασκεδάσω. Ποια συσκευή χρησιμοποιώ για θέρμανση και σε ποια θερμοκρασία. Αφού υποτίθεται πως με τη σύνδεση και του Διαδικτύου των Αντικειμένων (Internet of Things) οι συσκευές μου, αν έτσι το θέλω, θα είναι όλες συνδεδεμένες εκεί. Ηδη κάποιοι μπαίνουν και κοιτάζουν μέσα στον χώρο σου με τη βοήθεια της κάμερας του υπολογιστή σου, δεν θα μπορούν να έχουν πρόσβαση στον φούρνο μικροκυμάτων σου, στον θερμοσίφωνα ή στο κλιματιστικό;
Αλήθειες και ψέματα
Επίσης είναι λάθος ο ισχυρισμός ότι θα επιβαρύνουν τις ακτινοβολίες από τα 4G αυτές των 5G διότι ακριβώς η νέα γενιά, με την κατευθυντικότητα των μικρών αυτών κεραιών και την τεχνολογία ΜΙΜΟ (Multiple In Multiple Out), έχει σκοπό με μικρότερη ενέργεια ακτινοβολίας να βρίσκει με μεγαλύτερη ακρίβεια περισσότερους στόχους.
Πόσο επιβλαβές είναι για την υγεία
Από τη Σκανδιναβία μέχρι τη Μεσόγειο μαζί με την καινούργια τεχνολογία έχει απλωθεί και πάλι ο φόβος για τις επιπτώσεις στην υγεία των ανθρώπων. Οι πολύ περισσότερες κεραίες σε σχέση με τη γενεά 4G που απαιτεί το σύστημα 5G, διότι όσο ανεβαίνουμε σε συχνότητες μειώνεται το πόσο μακριά μπορούν να φθάνουν τα σήματα, έχουν αναστατώσει τον κόσμο ακόμη και στην Ελλάδα. Το πρόβλημα είναι η κάθε πλευρά να έχει τη διάθεση να υπερασπιστεί την άποψή της με επιχειρήματα επιστημονικά και όχι με συναισθηματισμούς που πίσω τους υπάρχει μόνο το κενό ή λάθος δεδομένα. Διότι είναι πολύ κοντά στο να διαμορφωθεί και εδώ ένα ρεύμα παραπληροφόρησης όπως αυτό που θέλει να οδηγήσει και στον μη εμβολιασμό των παιδιών.
Η ηλεκτρομαγνητική ακτινοβολία μπορεί να προκαλέσει καρκίνο;
Ναι μπορεί, είναι η απάντηση, αν έχει αρκετή ενέργεια ώστε να προκαλέσει σπάσιμο δεσμών σε ζωτικά μόρια όπως είναι αυτό του DNA, προκαλώντας μεταλλάξεις και αυτές με τη σειρά τους να οδηγήσουν σε καρκινογένεση. Από εδώ όμως και πέρα πρέπει να προσέξουμε πολύ για ποια ακτινοβολία μιλάμε. Οι τηλεφωνικές συνδιαλέξεις, τα δεδομένα για τους υπολογιστές, τα αποτελέσματα των υπολογιστών, οι τηλεοπτικές εκπομπές, οι τηλεφωνικές συνδιαλέξεις όσο είναι δυνατόν μεταφέρονται μέσα από τα χάλκινα καλώδια και μέσα από τις οπτικές ίνες με τη μορφή παλμών ηλεκτρικού ρεύματος ή φωτός, μέχρις ενός σημείου όπου πλέον δεν υπάρχει άλλος στέρεος αγωγός και πρέπει να συνεχίσουν την πορεία τους, ας το πούμε έτσι, στον αέρα. Αυτό γίνεται με τη βοήθεια της κεραίας που μετατρέπει κατάλληλα το χρήσιμο και προς μεταφορά περιεχόμενο σε παλμικές κινήσεις των μορίων του αέρα. Η διαταραχή αυτή διαδίδεται μέχρι να φθάσει σε μια άλλη κεραία ή στον ίδιο τον δέκτη. Ανάλογα με το πόσο γρήγορα γίνονται αυτές οι παλμικές κινήσεις μιλάμε για διαφορετικές συχνότητες. Και έτσι έχουμε ένα ολόκληρο φάσμα διαφορετικών συχνοτήτων, από χαμηλότερες έως υψηλότερες, όπως λέμε.
Οι παλμικές κινήσεις όμως στις διάφορες συχνότητες για να γίνουν απαιτούν και διαφορετική ενέργεια και κουβαλούν και διαφορετική ενέργεια. Οι ακτίνες-Χ, οι υπεριώδεις ακτίνες, οι ακτίνες-γ έχουν αρκετή ενέργεια ώστε να σπάσουν δεσμούς μορίων και να κάνουν ζημιά. Αλλες ακτινοβολίες, δηλαδή άλλες παλμικές κινήσεις, σε διαφορετικές συχνότητες δεν μπορούν να προκαλέσουν κάτι τέτοιο.
Σε άλλες χώρες τι λένε για τις ακτινοβολίες από τα κινητά τηλέφωνα και τις κεραίες τους;
Ας πάμε σε μια πολύ οργανωμένη χώρα όπως είναι η Σουηδία και σε έναν οργανισμό υγείας με παγκόσμιο κύρος όπως είναι το Karolinska Institut. Επειδή η Διοίκηση Υγείας της χώρας δημοσιεύει κάθε χρόνο τον αριθμό των ασθενών που διαγιγνώσκονται με καρκίνο, μπορεί κανείς να παρακολουθήσει τις αυξομειώσεις. Ετσι, χάρη σε μελέτη που της επιδημιολόγου του Karolinska Μαρία Φέιχτινγκ, έγινε φανερό ότι από το 1970 έως το 2017 δεν υπήρξε μεταβολή στον αριθμό διαγνώσεων καρκίνου του εγκεφάλου σε άτομα από 19 έως 69 ετών. Με άλλα λόγια, από το 1985 που τα κινητά μπήκαν στη ζωή των Σουηδών μέχρι το 2017 δεν υπήρξε αύξηση των κρουσμάτων σε σχέση με την προ κινητών εποχή. Την ίδια άποψη έχουν και στο International Agency for Research on Cancer (IARC) που με εντολή του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας κάνουν έρευνα για τη σχέση κινητών και καρκίνου. Υπάρχει και επώνυμη δήλωση του επικεφαλής της έρευνας, κ. Γιόαχιμ Σουτζ. Επίσης αξίζει να ρίξει μια ματιά όποιος ενδιαφέρεται και στον ιστότοπο του αμερικανικού Ινστιτούτου για τον Καρκίνο.
Σε αντίστοιχη ερώτηση που έκαναν γερμανοί δημοσιογράφοι για τις τυχόν επιπτώσεις από τη λειτουργία του δικτύων με τεχνολογία 5G, ο Αλεξάντερ Λερχλ, καθηγητής Βιολογίας στο Jacobs University της Βρέμης, απάντησε πως αν οι ακτινοβολίες από τις εκπομπές των κεραιών δεν υπερβαίνουν τα όρια που έχουν τεθεί δεν θα έχουν κάποιο βλαπτικό αποτέλεσμα στην ανθρώπινη υγεία. Πέρα από την υπερθέρμανση των κυττάρων που μπορεί να προκαλέσουν όταν δεν είναι κάτω από τα όρια ασφαλείας, δεν είναι γνωστοί άλλοι απειλητικοί μηχανισμοί εξαιτίας αυτής της τεχνολογίας. Η απαιτούμενη ενέργεια για να προκαλέσει μεταλλάξεις, όπως είπε χαρακτηριστικά, βρίσκεται «μίλια μακριά» από την ενέργεια που εκπέμπεται με τις κεραίες της 5G.
Το μπλόκο των Βέλγων και το πείραμα Μόσκοβιτζ
Δεν υπάρχει καμία αιτία ανησυχίας για όσους δεν θέλουν αυτή τη δοκιμαστική έστω εγκατάσταση του 5G;
Προφανώς και υπάρχει και πρέπει να γίνει λόγος και γι’ αυτό. Πρώτα από όλα, η απόφαση των βελγικών Αρχών τον Απρίλιο του 2019 να βάλουν «στον πάγο» την εγκατάσταση δικτύου 5G είναι βασικό επιχείρημα όσων αντιτίθενται. Δεν έχει δοθεί κάποιος άλλος λόγος εκτός από το ότι κατά την αρμόδια υπουργό «δεν είμαστε σίγουροι πως αυτή η τεχνολογία δεν θα αυξήσει τους κινδύνους για θανάτους από καρκίνο». Το πλέον δυνατό χαρτί πάντως για την πτέρυγα όσων αντιτίθενται στην ενεργοποίηση του 5G το προσέφεραν πριν από λίγο, στις 17 Οκτωβρίου, ο Τζόελ Μόσκοβιτζ και το περιοδικό «Scientific American» δημοσιεύοντας ένα άρθρο που μόνον ο τίτλος του βάζει φωτιά στο μπαρούτι: «Δεν έχουμε κανέναν λόγο να πιστεύουμε πως το 5G είναι ασφαλές».
Ο Τζόελ Μόσκοβιτζ δεν είναι άγνωστος σε όσους ασχολούνται με την προστασία από τις ακτινοβολίες των κινητών τηλεφώνων. Είναι διευθυντής στο Center for Family and Community Health της Σχολής για τη Δημόσια Υγεία, του Πανεπιστημίου του Μπέρκλεϊ. Ασχολείται από το 2009 με το θέμα της βλαπτικής επίδρασης των κινητών τηλεφώνων στον άνθρωπο.
Στο άρθρο αυτό παραπέμπει κυρίως σε μια συγκεντρωτική παρουσίαση των αποτελεσμάτων από πειράματα μόνο με ποντίκια. Είναι πολύ πρόσφατη η δημοσίευσή της, στις 19.10.2019, και έγινε στο πλαίσιο ενός λεγόμενου National Toxicology Program. Τα πειραματόζωα, σύμφωνα με τα συμπεράσματα, παρουσίασαν όγκους στην καρδιά και καταστροφές στο DNA των εγκεφαλικών και ηπατικών κυττάρων.
Από εκεί και πέρα στο άρθρο επειδή δεν υπήρχαν χειροπιαστές αποδείξεις για βλάβες από κινητά τηλέφωνα και το 4G ο κ. Μόσκοβιτζ γίνεται πολύ προσεκτικός στη διατύπωση των αμφιβολιών του. Λέει μάλιστα σε ένα σημείο κατά λέξη: «Αν υπάρχουν συνεργιστικά φαινόμενα μεταξύ 5G και 4G τότε ο κίνδυνος θα είναι μεγαλύτερος». Κάτι που είναι διαφορετικό από ό,τι μεταφέρεται εδώ στην Ελλάδα, όπου αυτή η συνέργεια παρουσιάζεται ως βεβαιότητα. Εκεί στέκονται οι δύο πλευρές, και ο καθένας μπορεί να κρίνει και να αποφασίσει ποια στάση θα κρατήσει.