Μελέτη που δημοσιεύτηκε στην έγκριτη επιστημονική επιθεώρηση «Nature» έκανε τον γύρο του κόσμου ενώ σχεδόν αμέσως προκάλεσε τον επιστημονικό αντίλογο. Το συμπέρασμα της μελέτης, την οποία υπέγραφε μια μεγάλη ομάδα ερευνητών με επικεφαλής την αυστραλιανή γενετίστρια Vanessa Hayes, ήταν ότι ο σύγχρονος άνθρωπος έλκει την καταγωγή του από έναν πρόγονο που έζησε πριν από 200.000 χρόνια σε μια συγκεκριμένη περιοχή στον Νότο της Αφρικής.
Η εν λόγω περιοχή εντοπίζεται στα βόρεια της Μποτσουάνας νοτίως του Ζαμβέζη ποταμού, εκεί όπου σήμερα εκτείνεται η έρημος Καλαχάρι.
Ωστόσο, πριν από 200.000 χρόνια, λένε οι ερευνητές, στην περιοχή αυτή βρισκόταν η μεγαλύτερη λίμνη της Αφρικής και τα γύρω εδάφη ήταν εύφορα και καλυμμένα με βλάστηση. Η ερευνητική ομάδα τοποθετεί τη μετακίνηση των ανθρώπων από αυτή την περιοχή 130.000-110.000 χρόνια πριν.
Παγκοσμίως ο Τύπος «αγκάλιασε» και αναδημοσίευσε την είδηση εν ριπή οφθαλμού, καθώς φαίνεται πως η αναζήτηση των «προπάππων» μας ασκεί ιδιαίτερη έλξη σε όλους μας. Αμεση ήταν όμως και η αντίδραση των συναδέλφων των αυστραλών ερευνητών ανά τον κόσμο, οι οποίοι επεσήμαναν ότι τα συμπεράσματα της μελέτης δεν είναι ασφαλή.
Ειδικότερα, για τη μελέτη χρησιμοποιήθηκαν δείγματα μιτοχονδριακού DNA προερχόμενα από 200 σύγχρονους ανθρώπους οι οποίοι ανήκουν σε συγκεκριμένες αφρικανικές φυλές.
Το γεγονός ότι η μελέτη βασίστηκε μόνο σε σύγχρονο DNA μειώνει την αξιοπιστία της, λένε οι επικριτές της (αν και η πιθανότητα να βρεθεί αρχαίο DNA στην Αφρική είναι εξαιρετικά μικρή λόγω απαγορευτικών για τη συντήρησή του κλιματικών συνθηκών). Αλλά και το γεγονός ότι μελετήθηκε μόνο το μιτοχονδριακό DNA το οποίο κληροδοτείται μόνο μέσω της μητέρας θεωρήθηκε προβληματικό: σύμφωνα με τους επικριτές της μελέτης, το αποτέλεσμα μπορεί να ήταν διαφορετικό αν δεν εξεταζόταν μόνο η μητρική γραμμή κληρονομικότητας.
Τι να πιστέψουμε λοιπόν; Στην πραγματικότητα, το γεγονός ότι όλοι προερχόμαστε από την Αφρική (πράγμα τεκμηριωμένο από πλήθος άλλων μελετών) δεν αμφισβητείται. Υπό αυτό το πρίσμα μικρή σημασία έχει το ακριβές σημείο της Αφρικής. Αντιθέτως, έχει τεράστια σημασία να αναρωτηθούμε γιατί στο λίκνο του ανθρωπίνου είδους πεθαίνουν ακόμη εκατομμύρια παιδιά από ασθένειες που μπορούν να προληφθούν. Και βεβαίως να δράσουμε για να ανατρέψουμε τη ζοφερή αυτή πραγματικότητα.
