Στις 10 Νοεμβρίου δηλαδή, οι Ισπανοί θα κληθούν να ρίξουν την ψήφο τους στις κάλπες, στο πλαίσιο της τέταρτης εθνικής εκλογικής αναμέτρησης που πραγματοποιείται την τελευταία τετραετία. Μόλις έξι μήνες έχουν περάσει από τις πιο πρόσφατες εκλογές στα τέλη Απριλίου, στις οποίες μάλιστα η συμμετοχή των ψηφοφόρων ξεπέρασε το 75%, το μεγαλύτερο ποσοστό προσέλευσης εδώ και 15 χρόνια.

Σε μια Ευρώπη που επιδεικνύει εσχάτως συντηρητικά αντανακλαστικά, τα εκλογικά αποτελέσματα στη χώρα της Ιβηρικής Χερσονήσου αποτέλεσαν μια κάποια παρηγοριά στους απανταχού προοδευτικούς, αφού το μήνυμα της πλειοψηφίας ήταν ξεκάθαρο: να κυβερνήσει η Κεντροαριστερά.

Πρωταγωνιστής στις εξελίξεις της ισπανικής πολιτικής σκηνής ο Πέδρο Σάντσεθ, ηγέτης του Σοσιαλιστικού Κόμματος και σημερινός υπηρεσιακός πρωθυπουργός. Οι περισσότεροι περίμεναν ότι θα σχημάτιζε κυβέρνηση συνεργασίας με τους Unidas Podemos του Πάμπλο Ιγκλέσιας. Δεν κατάφεραν ωστόσο ύστερα από μακροχρόνιες συνομιλίες να βρουν κοινή γραμμή πλεύσης και ο Σάντσεθ προτίμησε να προκηρύξει ξανά εκλογές, αφορμώμενος από το προβάδισμα που του έδιναν τα γκάλοπ, παρά να βασιστεί στη συνεργασία με ένα κόμμα που θα τον πίεζε εξ αριστερών.

Οι αστάθμητοι παράγοντες

Η ζωή ωστόσο πολύ συχνά ανατρέπει τις προσδοκίες μας. Διότι από τα μέσα Οκτωβρίου – οπότε και έγινε γνωστή η ετυμηγορία του Ανώτατου Δικαστηρίου της Ισπανίας που καταδίκασε τους αυτονομιστές καταλανούς πολιτικούς σε αυστηρές ποινές κάθειρξης από 9 έως 13 έτη για τον ρόλο τους στην αποτυχημένη απόπειρα της περιφέρειας να αποσχιστεί το 2017 – η Βαρκελώνη έχει μετατραπεί σε πεδίο μάχης, με συνεχείς ταραχές, συγκεντρώσεις και διαδηλώσεις.

Η κατάσταση έχει προκαλέσει μεγάλο πονοκέφαλο στον Σάντσεθ, αφού έχει συσπειρώσει τους εθνικιστές ψηφοφόρους. Σύμφωνα με δημοσκόπηση που δημοσιεύθηκε πριν από λίγες ημέρες στην εφημερίδα «El País», το ακροδεξιό κόμμα Vox, το οποίο εξασφάλισε τις πρώτες του έδρες στο ισπανικό Κοινοβούλιο στις εκλογές την περασμένη άνοιξη, θα καθιερωθεί πιθανώς ως τρίτη πολιτική δύναμη ξεπερνώντας το Podemos και τους Ciudadanos. Οι προβλέψεις δείχνουν επίσης ότι οι Σοσιαλιστές του Σάντσεθ θα κερδίσουν ελαφρώς έδαφος, ωστόσο η κοινοβουλευτική πλειοψηφία μοιάζει πολύ αβέβαιη, κάτι που σημαίνει ότι η αστάθεια στη χώρα θα συνεχιστεί.

Υπάρχει επίσης ένας ακόμα αστάθμητος παράγων που θα μπορούσε να ανατρέψει κάθε πρόβλεψη: η δυσαρέσκεια και το αίσθημα δυσφορίας των πολιτών για την αδυναμία να σχηματιστεί κυβέρνηση. Τα αριστερά κόμματα είχαν καταφέρει να πείσουν τους ψηφοφόρους τους να κινητοποιηθούν υπογραμμίζοντας τον κίνδυνο που ελλοχεύει από την άνοδο της Ακροδεξιάς και ριζοσπαστικοποιώντας ελαφρώς τη ρητορική τους, όμως η κατάρρευση των μεταξύ τους διαπραγματεύσεων έχει πλήξει την αξιοπιστία τους.

Πριν από λίγο καιρό μπήκε στο εκλογικό παιχνίδι άλλος ένας πολιτικός σχηματισμός, το κόμμα Más País, με ηγέτη τον Ινίγο Ερεχόν, ιδρυτικό στέλεχος των Podemos, που εστιάζει στον φεμινισμό, στον οικολογικό σοσιαλισμό και στην αμεσοδημοκρατία, ελπίζοντας να περάσει το μήνυμά του στους απογοητευμένους πολίτες. Πολλοί φοβούνται ότι έτσι η Αριστερά θα κατακερματιστεί ακόμα περισσότερο. Πολλά φυσικά μπορούν να συμβούν μέσα σε δύο εβδομάδες, επομένως θα χρειαστεί να παρακολουθούμε στενά τις εξελίξεις χωρίς να μπορούμε να εξαγάγουμε ασφαλή συμπεράσματα.

Ενας πρωθυπουργός-έκπληξη

Ο Πέδρο Σάντσεθ γεννήθηκε στη Μαδρίτη το 1972 – ο πατέρας του είναι οικονομολόγος και επιχειρηματίας και η μητέρα του δικηγόρος. Φοίτησε σε δημόσιο σχολείο και διακρίθηκε στα νεανικά του χρόνια στο μπάσκετ. Εντάχθηκε στους κόλπους του PSOE το 1993, μετά την τέταρτη συνεχή εκλογική νίκη του Φελίπε Γκονζάλεθ. Σπούδασε Πολιτική και Οικονομικά στο Ελεύθερο Πανεπιστήμιο των Βρυξελλών και Διοίκηση Επιχειρήσεων στο Ιδιωτικό Πανεπιστήμιο της Ναβάρα. Αφού ολοκλήρωσε το διδακτορικό του, εργάστηκε στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο.

Το 1999 υπηρέτησε ως προσωπάρχης του ύπατου εκπροσώπου του ΟΗΕ στη Βοσνία στη διάρκεια του πολέμου στο Κοσσυφοπέδιο, ενώ απέκτησε για λίγο την ιδιότητα του καθηγητή Πανεπιστημίου με αντικείμενο τα Οικονομικά. Στη συνέχεια εργάστηκε ως σύμβουλος ξένων επιχειρήσεων, οικονομικός σύμβουλος στην εκτελεστική επιτροπή του Σοσιαλιστικού Κόμματος και υπήρξε για πέντε χρόνια δημοτικός σύμβουλος στην ισπανική πρωτεύουσα. Διετέλεσε βουλευτής μεταξύ 2009 και 2011, οπότε έχασε την έδρα του, και δύο χρόνια αργότερα επέστρεψε στο Κοινοβούλιο, για να εκλεγεί πρόεδρος του κόμματος το επόμενο έτος.

Τον Ιούνιο του 2018 άρχισε να υπηρετεί ως υπηρεσιακός πρωθυπουργός, ο πρώτος στην ιστορία της χώρας που καταλαμβάνει το αξίωμα χωρίς να έχει οδηγήσει το κόμμα του σε νίκη στις εκλογές, ο πρώτος που ανεβαίνει στην εξουσία ύστερα από πρόταση μομφής (την κατέθεσε εναντίον του Μαριάνο Ραχόι), ο πρώτος που γίνεται prime minister χωρίς να κατέχει βουλευτική έδρα.

Νέος, 47 ετών, ιδιαιτέρως ευπαρουσίαστος, ευθυτενής, απασχόλησε γρήγορα τα διεθνή Μέσα χάρη στο ανάστημα και στην εμφάνισή του. Μέχρι στιγμής έχει κινηθεί με σχετική επιδεξιότητα εκπλήσσοντας όσους είχαν βιαστεί να τον απορρίψουν ως άλλον έναν όμορφο οπορτουνιστή χωρίς βάσεις και σταθερές αξίες. Τάχθηκε, για παράδειγμα, υπέρ της εκταφής του λειψάνου του Φρανθίσκο Φράνκο από το επιβλητικό μαυσωλείο στην Κοιλάδα των Πεσόντων, και δικαιώθηκε τον περασμένο μήνα από το Ανώτατο Δικαστήριο της Ισπανίας, βάζοντας τέλος σε μια διαμάχη ετών για τον τόπο ταφής του δικτάτορα. Η εκταφή και η μεταφορά των οστών στον οικογενειακό τάφο των Φράνκο, στο κοιμητήριο του Ελ Πάρδο στα προάστια της Μαδρίτης, ήταν προγραμματισμένες για την περασμένη Πέμπτη. Η μετριοπαθής στάση που έχει κρατήσει σε ό,τι αφορά το Προσφυγικό – ο χειρισμός της υπόθεσης με το πλοίο «Aquarius» το καλοκαίρι του 2018, για παράδειγμα – τον έχει καταστήσει συμπαθή σε πολλούς, ακόμα και εκτός των συνόρων της χώρας του.

Αν ο παντρεμένος, πατέρας δύο παιδιών και δηλωμένος άθεος Σάντσεθ βρεθεί αναπάντεχα ενισχυμένος στις προσεχείς εκλογές, αναμένεται να εκμεταλλευθεί τη φυσική γοητεία του για να κάνει πιο αισθητή την παρουσία του σε διεθνές επίπεδο. Ηδη έχει ταχθεί δημοσίως υπέρ της διεξαγωγής δεύτερου δημοψηφίσματος για το Brexit, έχει επικρίνει τον αυστριακό ομόλογό του Σεμπάστιαν Κουρτς για τη στάση του στο Μεταναστευτικό και έχει ζητήσει επανειλημμένως από την ιταλική κυβέρνηση να σταματήσει να μάχεται με τις Βρυξέλλες.

Τις προηγούμενες ημέρες ο Πέδρο Σάντσεθ επισκέφθηκε τη Βαρκελώνη, τη δεύτερη μεγαλύτερη πόλη της Ισπανίας, προσπαθώντας να δημιουργήσει μια αίσθηση ασφάλειας και σταθερότητας. Επισκέφθηκε το αρχηγείο της Αστυνομίας και κατηγόρησε τον ηγέτη της Καταλωνίας Κιμ Τόρα τονίζοντας πως γύρισε την πλάτη του στις δυνάμεις ασφαλείας. Είναι ολοφάνερο ότι έχει καταλάβει πως απειλείται εκ δεξιών και έχει γυρίσει στην αντεπίθεση. «Το να είσαι ηγέτης έχει πολύ να κάνει με το να αντιλαμβάνεσαι και να κατανοείς τη διάθεση των πολιτών» έχει πει. Το σημαντικό βέβαια είναι κατά πόσο προτίθεσαι να προσαρμόζεσαι σε αυτές.