Ενα αποκαλυπτικό πείραμα πραγματοποίησαν αμερικανοί ψυχολόγοι του Πολιτειακού Πανεπιστημίου της Τζόρτζια. Οπως περιγράφουν σε άρθρο τους στο τελευταίο τεύχος της επιθεώρησης «Scientific Reports», το πείραμα στόχευε να συγκρίνει την ικανότητα ανθρώπων και πιθήκων να «κόβουν δρόμο» στην επίλυση προβλημάτων. Οι πίθηκοι ήταν καπουτσίνοι και μακάκοι ρέζους και το ζητούμενο ήταν να καταφέρουν να καταστρώσουν μια στρατηγική προκειμένου να πετύχουν την επιβράβευση (μια μπανάνα). Για να κερδίσουν την μπανάνα τους οι πίθηκοι, οι οποίοι ήταν καθισμένοι όπως και οι άνθρωποι μπροστά στην οθόνη ενός υπολογιστή, έπρεπε να σύρουν ένα τετράγωνο με ρίγες μέσα σε ένα τετράγωνο με πουά και στη συνέχεια όλο αυτό μέσα σε ένα τρίγωνο που δεν υπήρχε στην οθόνη αλλά εμφανιζόταν σποραδικά.
Οταν οι 56 άνθρωποι, οι 22 καπουτσίνοι και οι 7 μακάκοι ρέζους έμαθαν πώς παιζόταν το παιχνίδι, άρχισε το πείραμα: από καιρού εις καιρόν το τρίγωνο εμφανιζόταν πολύ νωρίτερα και μπορούσε κανείς να κερδίσει χωρίς να χρειαστεί να κοπιάσει με τα προηγούμενα βήματα. Οπως αναφέρεται στο άρθρο, το 70% των πιθήκων άρπαξε την ευκαιρία για μια μπανάνα από την πρώτη κιόλας φορά, πράγμα που έγινε μόνο από έναν άνθρωπο! Στη συνέχεια, ύστερα από αλλεπάλληλες προσπάθειες, μόλις το 39% των ανθρώπων μπήκε στο νόημα, ενώ γύρω στο 30% ποτέ δεν κατάφερε να πάρει την «πλάγια» οδό προς τη νίκη ακόμα και όταν τους υποδείχθηκε.
Ας μη βιαστούμε να συμπεράνουμε ότι οι πίθηκοι είναι ευφυέστεροι των ανθρώπων! Η μελέτη των αμερικανών ψυχολόγων ήταν έτσι σχεδιασμένη ώστε να διερευνηθεί η δυνατότητα ανθρώπων και πιθήκων να φεύγουν από την πεπατημένη. Οπως λοιπόν επισημαίνουν οι επιστήμονες, φαίνεται ότι το εκπαιδευτικό μας σύστημα, το οποίο μάς μαθαίνει να ακολουθούμε κανόνες, μειώνει βαθμηδόν τη θέλησή μας να τους παραβούμε, καθώς έτσι έχουμε την ασφάλεια της επιτυχούς έκβασης των προσπαθειών μας. Είναι χαρακτηριστικό πως όταν το πείραμα επαναλήφθηκε με εθελοντές παιδιά ηλικίας 7-10 ετών (τα οποία ακόμη δεν είχαν αφομοιώσει την εκπαιδευτική διαδικασία), τα ποσοστά των ανθρώπων που άδραξαν την ευκαιρία να νικήσουν στο παιχνίδι αυξήθηκαν, χωρίς όμως ποτέ να φθάσουν τα αντίστοιχα των πιθήκων.
Η πεπατημένη είναι όντως η ασφαλέστερη οδός όταν όλα εξελίσσονται ομαλά. Επειδή όμως οι ζωές των ανθρώπων έχουν σκαμπανεβάσματα, η εξάσκηση της εφευρετικότητας στην επίλυση προβλημάτων της καθημερινότητας θα πρέπει να είναι μέλημα των σύγχρονων εκπαιδευτικών συστημάτων, λένε οι ειδήμονες.
