Τουριστική ανάπτυξη δεν σημαίνει ασυδοσία ούτε κατάχρηση, υποβάθμιση και βανδαλισμό του φυσικού περιβάλλοντος. Υπάρχουν εκείνοι που πήραν γρήγορα το μήνυμα. Πολύ προτού αρχίσουν οι επιστήμονες να κρούουν τον κώδωνα του κινδύνου και να προειδοποιούν για ανήκεστες οικολογικές καταστροφές λόγω και του άνευ όρων και ορίων τουρισμού. Υπάρχουν και εκείνοι που ακόμα και αν αντέδρασαν με καθυστέρηση, τουλάχιστον αντέδρασαν, έλαβαν κάποια στιγμή τα μέτρα που έπρεπε και εξακολουθούν να τα εφαρμόζουν, ώστε και να παραμείνουν τουριστικός προορισμός αλλά και να προστατεύσουν το φυσικό περιβάλλον.
Την εποχή που η συζήτηση για τη σωτηρία του πλανήτη έχει φουντώσει και πολλά μεγάλα λόγια ακούγονται, υπάρχουν και οι χώρες που επιβεβαιώνουν έμπρακτα τον σεβασμό τους στη μητέρα Γη και δείχνουν με το παράδειγμά τους τον δρόμο της σωστής τουριστικής ανάπτυξης. Ας επισκεφθούμε μερικές από αυτές. Και ας ακολουθήσουμε το παράδειγμά τους, αν θέλουμε να σώσουμε και τον δικό μας παράδεισο, ή έστω ό,τι έχει απομείνει από αυτόν.
Νέα Ζηλανδία: Θαυμαστός, πράσινος κόσμος
Φιλοδοξεί να έχει απαλλαγεί εντελώς από το ορυκτά καύσιμα έως το 2025, αξιοποιεί όσο καλύτερα μπορεί τις ουκ ολίγες πηγές γεωθερμικής ενέργειας που διαθέτει, προστατεύει με αυστηρούς νόμους το οικοσύστημα των νησιών της αλλά την ίδια στιγμή εξελίσσει τον οικολογικό τουρισμό επιβεβαιώνοντας και με το δικό της παράδειγμα πως ο σεβασμός στο φυσικό περιβάλλον μόνο οφέλη μπορεί να αποφέρει. Η Νέα Ζηλανδία, από το Βόρειο νησί και την πρωτεύουσα Οκλαντ έως το Νότιο νησί με το Fiordland National Park, είναι η χαρά του φυσιολάτρη τουρίστα. Είναι βεβαίως και μια χώρα με πάρα πολλές φυσικές ομορφιές, ένας θαυμαστός κόσμος με εθνικά πάρκα, καταπράσινα βουνά, τροπικά δάση, εντυπωσιακές παραλίες… Μια χώρα παραμυθένια. Γι’ αυτό εξάλλου δεν την επέλεξαν για τα γυρίσματα, μεταξύ άλλων, του «Αρχοντα των δαχτυλιδιών»;
Ισλανδία: Ηφαίστεια και γκέιζερ
Με το που απομακρύνεσαι λίγο από το διεθνές αεροδρόμιο Keflavik η καθαρότητα του αέρα που αναπνέεις και η εικόνα του (σχεδόν) ανέγγιχτου φυσικού τοπίου επιβεβαιώνουν ότι δικαίως η Ισλανδία υπερηφανεύεται πως είναι ένας από τους κορυφαίους οικολογικούς προορισμούς στον κόσμο. Η χώρα η οποία κατάφερε να απαλλαγεί από την εξάρτηση από το πετρέλαιο και τον εισαγόμενο άνθρακα και τώρα παράγει την ενέργεια που χρειάζεται για την ηλεκτροδότησή της και για τη θέρμανση των κατοικιών της από γεωθερμικές και υδροηλεκτρικές πηγές έχει πολλά να διδάξει τον σύγχρονο άνθρωπο για την εκμετάλλευση αλλά την ίδια στιγμή και για τον σεβασμό της φύσης. Το μεγάλο ταξίδι ως εκεί είναι μια αρκετά ακριβή για εμάς τους Ελληνες υπόθεση, όμως οι φυσικές ομορφιές που θα συναντήσει σε κάθε στροφή του δρόμου ανταμείβουν τον επισκέπτη. Οι καταρράκτες Ντέτιφος (με ύψος που φτάνει τα 44 μέτρα είναι ο δεύτερος σε δύναμη στην Ευρώπη) και Γκούλφος, τα φιόρδ του Βορρά, η δημιουργημένη από εκρήξεις ηφαιστείων λίμνη Μίβατν με τα μαγικά τοπία της, οι παγετώνες και οι λίμνες τους, το εθνικό πάρκο Σκάφταφελ και οι εντυπωσιακοί πίδακες με καυτό νερό που αποκαλούνται γκέιζερ είναι μερικά μόνο από τα αξιοθέατα για τα οποία φημίζεται η χώρα. Η πρωτεύουσά της, το Ρέικιαβικ, και η πρωτεύουσα του Βορρά, το Ακουρέιρι, είναι πόλεις μικρές αλλά όμορφες και περπατιούνται εύκολα. Οσο για την εμπειρία της διάσημης Blue Lagοon, του γεωθερμικού spa με το τιρκουάζ χρώμα όπου θα κολυμπήσετε, θα κάνετε διάφορες θεραπείες και θα απολαύσετε το μασάζ της ζωής σας, δεν περιγράφεται, βιώνεται απολαυστικά. Ενδεικτικά, για όποιον θέλει να περάσει μία ημέρα στη «Γαλάζια Λίμνη» η είσοδος κοστίζει 49 ευρώ. Στην τιμή περιλαμβάνονται πετσέτα, ένα ποτό της επιλογής σας και μία μάσκα προσώπου. Το premium εισιτήριο, με περισσότερες παροχές, κοστίζει 70 ευρώ. Η τιμή για τέσσερις ώρες στο «Retreat spa», όπου θα έχετε το δικό σας δωμάτιο, ξεκινά από 558 ευρώ για δύο άτομα.
Κόστα Ρίκα: Τροπική καλλονή
Εχει χαρακτηριστεί εδώ και χρόνια χώρα-πρότυπο της οικολογικής ανάπτυξης. Η Κόστα Ρίκα, το όνομα της οποίας σημαίνει «Πλούσια ακτή», εξακολουθεί να πρωτοπορεί παγκοσμίως στην προστασία του φυσικού περιβάλλοντος. Η σωτηρία και η ανάδειξή του θεωρούνται προτεραιότητα των κυβερνήσεών της σε τέτοιον βαθμό ώστε ακόμα και όταν ανακαλύφθηκαν κοιτάσματα πετρελαίου απαγορεύθηκε η άντλησή του. Οπως είναι φυσικό, η χώρα θεωρείται πρωτοπόρος και στον οικολογικό τουρισμό. Στα τροπικά δάση της, τα οποία καλύπτουν το 25% της έκτασής της, λειτουργούν δεκάδες eco-friendly καταλύματα. Στις φυτείες της (ορισμένες εκ των οποίων αποτελούν τουριστικά αξιοθέατα) προτιμάται όλο και περισσότερο η οργανική καλλιέργεια καφέ (προϊόν για το οποίο είναι διάσημη η Κόστα Ρίκα) ώστε να μην επιβαρύνεται το γεωργικό οικοσύστημα. Στους εθνικούς δρυμούς, μεταξύ των οποίων ξεχωρίζει το εθνικό πάρκο Corcovado, διοργανώνονται πεζοπορίες για παρατηρητές πουλιών και για φωτογράφους της άγριας φύσης. Εντυπωσιακές και οι παραλίες της χώρας με τις μεγάλες ξενοδοχειακές μονάδες, όπου όμως και πάλι, τις περισσότερες φορές, η τουριστική εκμετάλλευση είναι τόση όση, ώστε να μην επιβαρύνεται και να μη βλάπτεται το φυσικό περιβάλλον. Σημαντική λεπτομέρεια: τα eco hotels της Κόστα Ρίκα λειτουργούν τις περισσότερες φορές με εξαιρετικά φιλικές τιμές για τον επισκέπτη.
Παλάου: Οικολογία στην πράξη
Πριν από δέκα χρόνια η Δημοκρατία του Παλάου απαγόρευσε την αλιεία του καρχαρία στις θάλασσές της και δημιούργησε πάρκο προστασίας του είδους. Τη δε προστασία των κοραλλιογενών υφάλων που ευδοκιμούν στα νερά της ανέλαβε το Palau International Coral Reef Center. Με τη θέσπιση της κατάλληλης νομοθεσίας το 80% της νησιωτικής χώρας προστατεύεται, ενώ και η αλιεία ελέγχεται και γίνεται με τρόπους που δεν βλάπτουν το περιβάλλον. Με αυτά και με εκείνα, η κυβέρνηση της χώρας που βρίσκεται στον Ειρηνικό Ωκεανό και αποτελείται από 340 νησιά ανέδειξε το Παλάου έναν από τους top διεθνείς οικολογικούς προορισμούς. Και προσκαλεί τώρα τον επισκέπτη που αν π.χ. ξεκινήσει από την Ευρώπη θα κληθεί να κάνει ένα πολύ μεγάλο και κουραστικό ταξίδι, να γνωρίσει μια περιοχή μοναδικού φυσικού κάλλους. Αλλά και να πληρώσει στην τιμή του αεροπορικού εισιτηρίου του ένα (μικρό) πράσινο οικολογικό τέλος με το οποίο ενισχύεται το ταμείο που χρηματοδοτεί τις όποιες οικολογικές δράσεις. Ευπρόσδεκτη επιβάρυνση. Από τα must του ταξιδιού είναι βεβαίως οι καταδύσεις στους κοραλλιογενείς υφάλους με τα υπέροχα χρώματα και τα εκατοντάδες είδη ψαριών.
Φινλανδία: Μια ζωή μέσα στο πράσινο
Χιλιάδες λίμνες, ατελείωτα δάση, καταπράσινοι οικισμοί και ήρεμη ζωή μέσα στη φύση, μακριά από θορύβους και εντάσεις. Ο επισκέπτης δεν μπορεί να μη ζηλέψει την ποιότητα της καθημερινής ζωής του μέσου Φινλανδού στην πρωτεύουσα, το Ελσίνκι, αλλά και στις άλλες καλοσχεδιασμένες και λειτουργικές πόλεις της σκανδιναβικής χώρας. Μεταξύ άλλων η πόλη Λάχτι μέσα στους επόμενους μήνες θα θέσει σε εφαρμογή το πρώτο προσωπικό σύστημα μέτρησης εκπομπών ρύπων, ώστε να μπορεί κάθε κάτοικός της, με μία εφαρμογή στο κινητό τηλέφωνό του, να ελέγχει καθημερινά τα ενεργειακό αποτύπωμά του!
Νησιά Γκαλάπαγκος: ο παράδεισος των (υπό εξαφάνιση) ζώων
Βορειοδυτικά της Λατινικής Αμερικής μια συστάδα από 19 ηφαιστειακής προέλευσης νησιά (13 μεγάλα και έξι μικρότερα) και 107 νησίδες και βράχους αποτελεί ένα τεράστιας σημασίας για όλη την ανθρωπότητα βιολογικό πάρκο. Μέρος που φιλοξενεί μεγάλο αριθμό ενδημικών ειδών (πολλά εκ των οποίων έχουν χαρακτηριστεί υπό εξαφάνιση), τα Γκαλάπαγκος πέρασαν στην ιστορία και επειδή εκεί, το 1835, ο Κάρολος Δαρβίνος πραγματοποίησε μελέτες που τον βοήθησαν στη διατύπωση των θεωριών του για την εξέλιξη των ειδών. Το 1934 θεσπίστηκε για πρώτη φορά νομοθεσία για την προστασία τους, ενώ το 1959 η κυβέρνηση της Δημοκρατίας του Ισημερινού (Εκουαδόρ), της χώρας στην οποία ανήκουν, ανακήρυξε το 97,5% των εδαφών τους εθνικό πάρκο, αφήνοντας δηλαδή εκτός μόνο τις περιοχές που είχαν ήδη κατοικηθεί. Το 1978 η UNESCO χαρακτήρισε τα νησιά Μνημεία Παγκόσμιας Κληρονομιάς. To 2016 το Εκουαδόρ ανακοίνωσε τη δημιουργία στην περιοχή καταφυγίου για τους καρχαρίες. Πρόκειται για μια τεράστια θαλάσσια έκταση όπου απαγορεύεται αυστηρά η αλιεία. Στόχος είναι να προστατευθεί το απειλούμενο κατά τους επιστήμονες είδος Carcharhinus Galapagensis (καρχαρίας των Γκαλάπαγκος). Κατά τα άλλα, η πρόσβαση των τουριστών (που φθάνουν ως εκεί κυρίως με κρουαζιέρες) στα μέρη με την άγρια ζωή είναι ελεγχόμενη και επιτρέπεται με πολύ αυστηρές προϋποθέσεις. Παρά τα μέτρα όμως που έχουν ληφθεί, οι υπεύθυνοι του Εθνικού Πάρκου των Νησιών Γκαλάπαγκος πριν από μερικούς μήνες ανακοίνωσαν πως από τον Ιανουάριο έως τον Μάρτιο του 2018 σε επιχείρηση καθαρισμού των ακτών μαζεύτηκαν περισσότεροι από 22 τόνοι σκουπιδιών, που έφτασαν μέχρι εκεί κυρίως από τις ακτές της Κεντρικής και της Νότιας Αμερικής αλλά και από την Ασία. Γιατί όσο και αν προστατεύσεις τον κόσμο σου, υπάρχει πάντα, και μπορεί να τον επηρεάσει δραματικά, ο κόσμος που τον περιβάλλει.
Επτά ακόμη που επιμένουν… οικολογικά
Ολλανδία: Το Αμστερνταμ θεωρείται μία από τις πιο φιλικές προς το περιβάλλον πόλεις της Ευρώπης. Την ίδια στιγμή οι προσπάθειες για την όσο το δυνατόν μεγαλύτερη μείωση της ατμοσφαιρικής ρύπανσης στην πόλη αλλά και σε ολόκληρη την Ολλανδία συνεχίζονται.
Δανία: Τεράστιο δίκτυο ποδηλατοδρόμων, εστιατόρια που χρησιμοποιούν αποκλειστικά βιολογικές πρώτες ύλες, «πράσινα» ξενοδοχεία… Ο επισκέπτης της Κοπεγχάγης θα διαπιστώσει αμέσως πως οι κάτοικοί της αγαπούν πολύ τη φύση και το δείχνουν με τον τρόπο ζωής τους.
Σουηδία: Το Tabellen 4, ένα κτίριο των φυλακών υψίστης ασφαλείας Sollentuna στη Στοκχόλμη, κέρδισε το βραβείο BREEAM 2019 για την οικολογική μορφή/λειτουργία του. Ενα σωφρονιστικό ίδρυμα δεν μπορεί να είναι τουριστικό αξιοθέατο, ακόμα και αν διαθέτει 1.100 τ.μ. οροφή από φυτά και σύστημα ανακύκλωσης που διαχωρίζει τα σκουπίδια σε οκτώ κατηγορίες; Παρόμοια κτίρια όμως θα βρει ο επισκέπτης σε όλες τις σύγχρονες γειτονιές της «Βενετίας του Βορρά».
Νορβηγία: Το Οσλο δεν ανακηρύχθηκε αδίκως Οικολογική Πρωτεύουσα της Ευρώπης για το 2019. Μεταξύ άλλων η πρωτεύουσα της Νορβηγίας έχει στόχο να μειώσει έως το 2030 τις εκπομπές ρύπων κατά 95%!
Αυστραλία: Το 1/5 της ενέργειας που χρειάζεται η χώρα μέχρι το 2020 θα προέρχεται από αιολικές, ηλιακές και γεωθερμικές πηγές. Οι Αυστραλοί έχουν υψηλή οικολογική συνείδηση και αυτό γίνεται εμφανές και από τη λειτουργία πολλών οικολογικών κτιρίων, ανάμεσά τους και ξενοδοχείων. Τα «Daintree Ecolodge and Spa», «The Canopy Rainforest Treehouses and Wildlife Sanctuary», «Ramada Eco Beach Resort» και «Echoes Boutique Hotel» είναι μερικά μόνο από αυτά.
Ζανζιβάρη: Στο νησί Τσούμπε έχει ιδρυθεί πάρκο προστασίας των κοραλλιογενών υφάλων. Στο ίδιο μέρος χρησιμοποιείται ευρέως η ηλιακή ενέργεια (από φωτοβολταϊκά), η κομποστοποίηση, η συλλογή και χρήση του βρόχινου νερού κ.ά.
Καναδάς: Χτισμένο ανάμεσα σε πυκνά δάση, καταπράσινο, με τη θάλασσα στα πόδια του, το Βανκούβερ φροντίζει όσο λίγες πόλεις της Βόρειας Αμερικής για το φυσικό περιβάλλον. Ενδεικτικά, στην πόλη ετοιμάζουν ένα «δάσος» από ουρανοξύστες φτιαγμένους από ξύλο!
