Υπάρχει κόσμος, και δεν είναι καθόλου λίγοι, που πιστεύει μόνο στις συνωμοσίες. Επιρρεπείς στην υιοθέτηση θεωριών πως τίποτα δεν περνάει από το χέρι μας και όλα κινούνται κεντρικά από μία πολύ μικρή ομάδα ανθρώπων που μαζεύονται τα βράδια σε κάποιο δωμάτιο και κανονίζουν τα πάντα. Οσοι δεν ασπαζόμαστε τέτοιες θεωρίες μαζευόμαστε κι εμείς τα βράδια κάπου και γελάμε μαζί τους. Ο τρόπος που κινείται ο κόσμος δεν μπορεί να οργανωθεί από τόσο στενούς πυρήνες και πολλές φορές πίσω από αυτό που βλέπεις δεν κρύβεται τίποτα αλλά υπάρχει μόνο αυτό που βλέπεις.
Ομως την ώρα που ειρωνευόμαστε τέτοιες σιγουριές, μετράμε με τα δαχτυλάκια μας το πόσοι άνθρωποι μπορεί να εμπλέκονται σε κάτι πραγματικά μεγάλο και κλονιζόμαστε λίγο. Πόσοι άνθρωποι εμπλέκονται στις αποφάσεις για το τι συμβαίνει αυτόν τον καιρό στη Συρία;
Αν τους μετρήσουμε θα μας βγουν πραγματικά πολύ λίγοι. Με την ανοχή βέβαια των πάρα πολλών – ψηφοφόρων, κοινοβουλίων, εμπόρων – αλλά και πάλι οι ακαριαίες αποφάσεις, οι αιφνιδιασμοί είναι προϊόντα της βούλησης μιας ντουζίνας ανθρώπων. Δεν μαζεύονται σε δωμάτια αλλά βγαίνουν στην επιφάνεια απλώς κάποιες τηλεφωνικές τους συνομιλίες. Πέντε τηλέφωνα έγιναν και ο Ερντογάν εισέβαλε στη Συρία. Τώρα που μιλάμε γίνονται άλλα πέντε και αλλάζουν αμέσως οι συσχετισμοί.
Στον αντίποδα, εκατομμύρια άνθρωποι είμαστε στα πληκτρολόγια και μοιραζόμαστε την αντίθεσή μας, τον αποτροπιασμό μας, τις απόψεις μας για την παγκόσμια κατάσταση. Δίχως κανέναν τρόπο και καμία ελπίδα να ακουστούμε. Και κάποιοι άλλοι κρυφογελάνε μαζί μας γιατί θεωρούν πως εκείνοι γνωρίζουν πράγματα που δεν γνωρίζουμε εμείς και πως κάποιος πρέπει να πάρει τις δύσκολες αποφάσεις και πως ο κόσμος δεν κινείται με ρομαντισμούς και ποιήματα και ο ανθρωπισμός δεν έχει θέση σε έναν κόσμο που η ευζωία τού ενός μπορεί να βασιστεί μόνο πάνω στον εφιάλτη κάποιου άλλου. Γιατί; Γιατί έτσι!
Το έχουμε καταλάβει πια πολύ καλά πως ο κόσμος δεν είναι φτιαγμένος για όλους. Το έχουμε εμπεδώσει και από τις ευρωπαϊκές πολιτικές του ακραίου νεοφιλελευθερισμού που θεωρεί τους άνεργους τεμπέληδες και ανίκανους και βγάζει νύχια σε οποιαδήποτε πρόταση για κράτος πρόνοιας.
Το άλλο πρόβλημα που έχουμε είναι πως έχει μετατοπιστεί τόσο η παγκόσμια πολιτική προς τον κυνισμό και το κενό Δημοκρατίας που συμβαίνει το εξής παράδοξο: Ζούμε σε μία από τις πιο στυγνά οικονομίστικες περιόδους της Ευρώπης αλλά ταυτόχρονα στο πιο δημοκρατικό κομμάτι του πλανήτη. Η Ευρώπη έχει ακόμη θεσμούς. Και θεσμούς που μπορούν να ελέγξουν τους θεσμούς. Στην Ευρώπη κανένας δεν μπορεί να πατήσει μόνος του κανένα κουμπί. Οι «κωδικοί» είναι μοιρασμένοι σε πολλούς, ακόμα.
Οι μηδενιστικές θεωρίες δεν βοηθάνε πουθενά. Η Ευρώπη σε σύγκριση με το τι συμβαίνει σήμερα στο μεγαλύτερο μέρος του πλανήτη είναι εμπεδωμένη Δημοκρατία. Ομως δεν είναι καθόλου εμπεδωμένη Δημοκρατία σε σύγκριση με την Ιστορία της, με την ψυχή της. Και ο κίνδυνος της υποταγής στο «είμαστε καλύτερα από αλλού» είναι μεγάλος και εύκολα σε οδηγεί στο να θεωρείς αυτονόητη και αναγκαία τη μικρή αδικία από τη λίγο μεγαλύτερη.
Και σίγουρα, δεν υπάρχουν δέκα άνθρωποι σε ένα δωμάτιο που κανονίζουν τα πάντα. Αλλά και πάλι, αυτοί που τα κανονίζουν είναι πολύ λίγοι.
