Η προστασία των δικαιωμάτων των επιβατών βρίσκεται στην κορυφή της ευρωπαϊκής ατζέντας καθώς η ενιαία σιδηροδρομική αγορά εξελίσσεται διαρκώς. Η χώρα μας βρίσκεται εξίσου με τους υπόλοιπους Ευωπαίους στο μικροσκόπιο, παρά το γεγονός ότι η ελληνική αγορά κάνει ακόμα δειλά βήματα εξωστρέφειας. Δείχνει όμως σημάδια ωρίμανσης ως προς τον σεβασμό των δικαιωμάτων των χρηστών.
Πριν δύο ημέρες, εκπρόσωποι της DG Move, που βρέθηκαν στη χώρα μας για συναντήσεις με φορείς των μεταφορών (οδικές, θαλάσσιες, αεροπορικές), είχαν ενημερωτική συνάντηση με στελέχη της Ρυθμιστικής Αρχής Σιδηροδρόμων (ΡΑΣ). Στο επίκεντρο της συζήτησης βρέθηκαν οι αρμοδιότητες του εθνικού φορέα ως προς την παρακολούθηση της αγοράς σχετικά με τον σεβασμό των δικαιωμάτων των χρηστών του σιδηροδρόμου, η τήρηση των ευρωπαϊκών διαδικασιών ελέγχου και τα μέτρα που λαμβάνονται για την προστασία τους και την ενίσχυση του υγιούς ανταγωνισμού.
Επίσης, τέθηκαν ζητήματα συνεργασίας και ανταλλαγής καλών πρακτικών μεταξύ των αρμόδιων Αρχών των κρατών-μελών για την τήρηση του Κανονισμού (ΕΚ) 1371/2007, σχετικά με τα δικαιώματα και τις υποχρεώσεις των επιβατών των σιδηροδρομικών μεταφορών. Μάλιστα, σε αυτό το πλαίσιο, η σχετική μελέτη της ΡΑΣ που εκδόθηκε πρώτη φορά πέρσι θεωρείται best practice και θα ανέβει στην ηλεκτρονική πλατφόρμα που μοιράζονται οι εθνικές Αρχές προκειμένου να γίνει παράδειγμα για τους υπόλοιπους Ευρωπαίους.
Εισήγηση από ΡΑΣ για μη ανανένωση των εξαιρέσεων για την Ελλάδα
Η χώρα μας, λόγω μη ωριμότητας της ελληνικής σιδηροδρομικής αγοράς, έχει χορηγήσει ορισμένες εξαιρέσεις από τον Κανονισμό, που τέθηκε σε ισχύ στις 2 Δεκεμβρίου του 2009. Όπως προβλέπεται, κάθε κράτος-μέλος μπορεί, με διαφάνεια και αμεροληψία, να χορηγεί εξαίρεση για χρονικό διάστημα που δεν υπερβαίνει τα 5 έτη, και μπορεί να ανανεωθεί για μέγιστο χρονικό διάστημα 5 ετών κάθε φορά, από την εφαρμογή των διατάξεων του Κανονισμού σε υπηρεσίες σιδηροδρομικής μεταφοράς επιβατών στο εσωτερικό και κυρίως αστικές, προαστιακές και περιφερειακές υπηρεσίες.
Με απόφαση λοιπόν του Υπουργειου Υποδομών και Μεταφορών το 2009, χορηγήκε στη μοναδική -τότε- σιδηροδρομική επιχείρηση εξαίρεση από τα εξής άρθρα:
Άρθρο 13: Προκαταβολές
Άρθρο 15: Ευθύνη για καθυστερήσεις, απώλειες ανταπόκρισης και ακυρώσεις
Άρθρο 16: Επιστροφή χρημάτων και επαναδρομολόγηση
Άρθρο 17: Αποζημίωση κομίστρου
Άρθρο 18: Συνδρομή
Άρθρο 28: Πρότυπα ποιότητας των Υπηρεσιών
Το 2014, με την υπ’ αριθμ. Φ4/59820/4768/01.12.2014 απόφαση, το υπουργείο Υποδομών, Μεταφορών και Δικτύων χορήγησε σε δυο σιδηροδρομικές επιχειρήσεις εξαίρεση από τα παρακάτω άρθρα:
Άρθρο 10: Συστήματα ταξιδιωτικών πληροφοριών και κρατήσεων
Άρθρο 13: Προκαταβολές
Άρθρο 15: Ευθύνη για καθυστερήσεις, απώλειες ανταπόκρισης και ακυρώσεις
Άρθρο 16: Επιστροφή χρημάτων και επαναδρομολόγηση
Άρθρο 17: Αποζημίωση κομίστρου
Άρθρο 18: Συνδρομή
Άρθρο 28: Πρότυπα ποιότητας των Υπηρεσιών.
Οι εν λόγω εξαιρέσεις, που έχει χορηγήση η χώρα μας για 5+5 έτη, λήγουν στο τέλος του 2019 και αναμένεται η απόφαση του Υπουργείου εάν αυτές θα παραταθούν εκ νέου ή οχι. Σύμφωνα πάντως με πληροφορίες, η ΡΑΣ, θεωρώντας ότι η αγορά μπορεί να ανταποκριθεί, θα εισηγηθεί τη μη ανανέωση των εξαιρέσεων. Εφόσον όμως αυτό δεν είναι γενικά εφικτό, θα εισηγηθεί τη μη εξαίρεση από το άρθρο που έχει να κάνει με τα πρότυπα ποιότητας υπηρεσιών (καθαριότητα, κλιματισμός κλπ), ως βασικές προϋποθέσεις για μια ευρωπαϊκή χώρα.
