Με όλα τα κόμματα, πλην του ΚΚΕ, να συγκλίνουν στην ανάγκη αποσύνδεσης της εκλογής του Προέδρου της Δημοκρατίας από τη πρόωρη διάλυση της Βουλής ολοκληρώθηκε και η 8η θεματική ενότητα στην κοινοβουλευτική επιτροπή Αναθεώρησης του Συντάγματος.
Υπήρξαν βέβαια διαφορετικές προσεγγίσεις ως προς τον τρόπο άρσης του αδιεξόδου σε περίπτωση που δεν εξευρεθεί κοινοβουλευτική συναινετική λύση
Η ΝΔ απέρριψε ως «ατελέσφορη» την πρόταση του ΣΥΡΙΖΑ για αλλαγή του άρθρου 32 παρ. 4 του Συντάγματος, προς την κατεύθυνση «αποσύνδεσης της εκλογής Προέδρου της Δημοκρατίας από τη διάλυση της Βουλής και σε περίπτωση αδυναμίας κοινοβουλευτικής εκλογής, άμεση εκλογή (σ.σ. από τον λαό), εφόσον έχουν προηγηθεί διαδοχικές ψηφοφορίες εντός εξαμήνου από την έναρξη της κοινοβουλευτικής διαδικασίας»
Να σημειωθεί ότι στη προτείνουσα βουλή, η πρόταση του ΣΥΡΙΖΑ για τροποποίηση του συνταγματικού άρθρου 32 παρ. 2 είχε λάβει 221 ψήφους και άρα από τη παρούσα Βουλή απαιτείται η έγκρισή της από 151 βουλευτές για να εισαχθεί στον συνταγματικό χάρτη της χώρας.
Η πρόταση της Νέας Δημοκρατίας
Στη σημερινή συνεδρίαση της επιτροπής Αναθεώρησης, η κυβερνητική πλειοψηφία κατέθεσε δική της πρόταση, η οποία προβλέπει την κατάργηση της συνταγματικής πρόβλεψης για διάλυση της Βουλής σε περίπτωση που αποβούν άκαρπες οι κοινοβουλευτικές ψηφοφορίες για την εκλογή του Προέδρου της Δημοκρατίας.
Παράλληλα, προτείνει να γίνονται τέσσερις διαδοχικές ψηφοφορίες από τη Βουλή – η πρώτη και η δεύτερη θα απαιτεί την έγκριση 200 βουλευτών, η τρίτη την υπερψήφισή της από 180 και η τέταρτη την θετική ψήφο 151 βουλευτών – και εφόσον αποβούν άκαρπες, να εκλέγεται από τη σχετική πλειοψηφία.
Ο υπουργός Επικρατείας, Γιώργος Γεραπετρίτης, διευκρίνισε προς τους κοινοβουλευτικούς συντάκτες, ότι η εκλογή του Προέδρου της Δημοκρατίας με σχετική πλειοψηφία από τη Βουλή, προβλέπεται ήδη στο Σύνταγμα, και δεν μπορεί να καταργηθεί η συγκεκριμένη διάταξη, γιατί δεν είχε εγκριθεί για αναθεώρηση από τη προηγούμενη προτείνουσα Βουλή.
Η πρόταση της ΝΔ για την αναθεώρηση της παραγράφου 4 του άρθρου 32 ορίζει ότι:
«Αν δεν επιτευχθεί ούτε και στην τρίτη ψηφοφορία αυξημένη πλειοψηφία, η ψηφοφορία επαναλαμβάνεται ύστερα από πέντε ημέρες μεταξύ των δύο προσώπων που πλειοψήφισαν και θεωρείται ότι έχει εκλεγεί Πρόεδρος της Δημοκρατίας εκείνος που συγκέντρωσε την απόλυτη πλειοψηφία του όλου αριθμού των βουλευτών. Αν δεν επιτευχθεί ούτε αυτή η πλειοψηφία, η ψηφοφορία επαναλαμβάνεται ακόμη μία φορά ύστερα από πέντε μέρες, μεταξύ των δύο προσώπων που πλειοψήφισαν, και θεωρείται ότι έχει εκλεγεί Πρόεδρος της Δημοκρατίας εκείνος που συγκέντρωσε τη σχετική πλειοψηφία.
Σε περίπτωση ισοψηφίας, θεωρείται ότι έχει εκλεγεί Πρόεδρος της Δημοκρατίας εκείνος που συγκέντρωσε μεγαλύτερο αριθμό ψήφων στην πρώτη ψηφοφορία της προηγούμενης παραγράφου, και, σε περίπτωση ισοψηφίας κατά την ψηφοφορία εκείνη, εκλέγεται ο πρεσβύτερος στην ηλικία μεταξύ των δύο υποψηφίων».
«Η εκλογή του Προέδρου της Δημοκρατίας με απλή πλειοψηφία της Βουλής, θεωρώ ότι είναι η πλέον βιώσιμη και συμβατή με το συνταγματικό μας πλαίσιο. Έχει πλήρη αντιστοίχιση και με τις αρμοδιότητες που του παρέχει το Σύνταγμα, αλλά και με τη πολιτική δυναμική και εμβέλεια που έχει η πλειοψηφία» υπογράμμισε ο παριστάμενος υπουργός Επικρατείας Γιώργος Γεραπετρίτης.
«Το βασικό όμως δεδομένο είναι, ότι δεν θα διακόπτεται η νομιμοποιητική εξουσία μιας κυβέρνησης να συνεχίσει το έργο της με την εντολή που έλαβε από το λαό», πρόσθεσε.
Άμεση εκλογή του ΠτΔ από τον λαό πρότεινε ο ΣΥΡΙΖΑ
Με τη πρόταση της ΝΔ διαφώνησε η αξιωματική αντιπολίτευση που έκανε λόγο για πολιτική απόφαση της κυβερνητικής πλειοψηφίας, που δεν λαμβάνει υπόψη της το συναινετικό κλίμα που πρέπει να περικλείει το θεσμό του Προέδρου της Δημοκρατίας.
Ο ειδικός αγορητής του ΣΥΡΙΖΑ, Δημήτρης Τζανακόπουλος, υπεραμύνθηκε της πρότασης του κόμματος του για άμεση εκλογή του Προέδρου της Δημοκρατίας από το λαό, σε περίπτωση που αποβούν άκαρπες οι διαδοχικές κοινοβουλευτικές ψηφοφορίες. Όπως είπε, «αυτή είναι η ύστατη λύση και όχι ο κανόνας, αφού η Βουλή πάντα καταλήγει στο πρόσωπο του Προέδρου της Δημοκρατίας».
Ο κ Τζανακόπουλος τόνισε ότι την πολιτική ευθύνη έχει η κυβερνητική πλειοψηφία, για να βρει μηχανισμούς συναίνεσης και να καταθέσει μια πρόταση που θα έχει την ευρύτερη πολιτική στήριξη.
«Σημασία έχει η πολιτική ουσία που είναι ότι Πρόεδρος της Δημοκρατίας, χωρίς το ελάχιστο της συναίνεσης των πολιτικών κομμάτων, θα οδηγήσει σε πρωτοφανή πολιτική και συνταγματική κρίση», επεσήμανε ο κ. Τζανακόπουλος.
Έντονα επικριτικός ήταν και ο ειδικός εισηγητής του ΣΥΡΙΖΑ Θοδωρής Δρίτσας.
«Η απλή πλειοψηφία των 151 σε καμία περίπτωση δεν πρέπει να είναι το τελικό καταφύγιο της ΝΔ», ανέφερε ο κ. Δρίτσας και την κατηγόρησε ότι με τη στάση της υπονομεύει το ρόλο του Προέδρου της Δημοκρατίας αλλά και το κύρος του θεσμού. «Μην φτάνουμε σε τέτοιες ευκολίες. Η λύση αυτή που προτείνει δεν είναι αποτέλεσμα μιας βασανιστικής προσέγγισης. Πρέπει να επανεξετάσουν τη στάση τους όλα τα κόμματα και να μπορέσουμε να βρούμε μια ευρύτερη συναινετική λύση», τόνισε ο κ. Δρίτσας.
«Η ΝΔ σεβόμενη το θεσμό προτείνει τη βέλτιστη λύση δίνοντας τη δυνατότητα σε περίπτωση αποτυχίας, να μην χρησιμοποιούμε το Σύνταγμα ως εργαλείο για πολιτικές και κομματικές στρατηγικές οδηγώντας σε διάλυση της Βουλής και πρόωρες εκλογές. Η πρόταση της ΝΔ, είναι δύσκολη μεν άσκηση, αλλά οδηγεί στο να φτάσουμε σε μία ρεαλιστική λύση. Όλες οι άλλες προτάσεις, παρότι έγινε προσπάθεια να αναδείξουν υπερκομματικό χαρακτήρα, φτάνουν σε λύσεις άτοπες», τόνισε από την πλευρά του, ο γενικός εισηγητής της ΝΔ Κώστας Τζαβάρας και πρόσθεσε:
«Από τη μεταπολίτευση και μετά, από τις 9 εκλογές για Πρόεδρο της Δημοκρατίας, μόνο οι 3 έγιναν συναινετικά. Πρέπει να οδηγηθούμε σε πιο ρεαλιστικές λύσεις, που θα σέβονται την αρχή της πλειοψηφίας, αλλά και ότι ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας δεν έχει ρυθμιστικές εξουσίες και δεν πρέπει να συνεχίσει να είναι όμηρος της αποτυχίας των κομμάτων».
Λοβέρδος: «Λάθος» οι προτάσεις ΝΔ και ΣΥΡΙΖΑ
Για την ανάγκη να πρυτανεύσει η λογική και να επιβεβαιωθεί η καλή πρακτική, έκανε λόγο ο γενικός εισηγητής του ΚΙΝΑΛ, Ανδρέας Λοβέρδος, χαρακτηρίζοντας και τις δύο προτάσεις, ΝΔ και ΣΥΡΙΖΑ, «λάθος».
Παράλληλα, επεσήμανε ότι «είναι κορυφαίο θέμα και πρέπει να αναθεωρηθεί η σύνδεση της εκλογής του Προέδρου της Δημοκρατίας με τη διάλυση της Βουλής», ενώ απέρριψε την πρόταση για άμεση εκλογή του από το λαό.
«Την άμεση εκλογή την επιδιώκουν κάποιοι που εμφανίζονται δήθεν φίλοι του λαού και φοράνε το μανδύα της δημοκρατίας, αλλά επί της ουσίας αυτό αποτελεί δημοκρατική οπισθοδρόμηση», είπε ο κ. Λοβέρδος και πρόσθεσε:
«Τη δημοκρατική αρχή, πρέπει να τη στηρίζει η αρχή της αποτελεσματικότητας, που πλήττεται κυρίως από την κυβερνητική αστάθεια, γιατί η Ιστορία απέδειξε ότι οι πολίτες παρασύρονται από δημαγωγικές τακτικές».
Ο κ. Λοβέρδος έκανε λόγο για αντίφαση στη πολιτική της ΝΔ, που το 2018 είχε ταχθεί υπέρ της άμεσης εκλογής του Προέδρου της Δημοκρατίας ενώ σήμερα, όπως είπε, αποστασιοποιείται από αυτή τη θέση.
«Πάμε να διορθώσουμε ένα πρόβλημα που δημιουργεί η στάση των πολιτικών ελίτ σπαταλώντας 10 χρόνια. Πάμε να διορθώσουμε ένα λάθος κάνοντας άλλο λάθος», υποστήριξε ο κ. Λοβέρδος.
«Το πρόβλημα δεν μπορέσαμε τελικά να το αποφύγουμε. Ο ΣΥΡΙΖΑ, που ήταν πλειοψηφία στη προηγούμενη προτείνουσα Βουλή δεν μας άκουσε. Και τώρα, δίνει στη ΝΔ τη δυνατότητα να πάμε από το ένα λάθος στο άλλο, διότι στη πρότασή της προβλέπει και σχετική πλειοψηφία, όχι μόνο από 151 βουλευτές», ανέφερε ο εισηγητής του ΚΙΝΑΛ και κατέληξε:
«Εμείς λέμε ναι λύση, συμφωνώντας με την πλειοψηφία να καταργηθεί η διάλυση της Βουλής, το ψηφίζουμε στο Σύνταγμα, αλλά λέμε και ότι πρέπει να παραταθεί η θητεία του Προέδρου της Δημοκρατίας για ένα χρονικό διάστημα που θα συνεννοηθούμε, και στη συνέχεια η εκλογή του να γίνεται με 160 βουλευτές».
Η πρώην υπουργός και βουλευτής της ΝΔ, Ντόρα Μπακογιάννη, απάντησε στο κ. Λοβέρδο για την αλλαγή στάσης της ΝΔ στην άμεση εκλογή, εξηγώντας πως «ο λόγος που άλλαξα γνώμη για την απευθείας εκλογή του Προέδρου της Δημοκρατίας από το λαό, και υποστηρίζω τη σημερινή πρόταση της ΝΔ για ανάδειξη του από τη Βουλή, έστω και με 151 ψήφους, οφείλεται στη τελευταία εμπειρία μας του 2014. Φοβάμαι τη λογική διχασμού και της κομματικής διαμάχης που θα επέλθει σε περίπτωση μη εκλογής του. Είναι κίνδυνος για τον Πρόεδρο της Δημοκρατίας να εκλεγεί, και το 40% του ελληνικού λαού να τον έχει καταψηφίσει και εμείς την επόμενη μέρα θα τον θέλουμε να είναι σύμβολο ενότητας».
Διαφωνία από το ΚΚΕ
Ο ειδικός αγορητής του ΚΚΕ Γιάννης Γκιόκας, χαρακτήρισε επικίνδυνη την πρόταση για αποσύνδεση της εκλογής του Προέδρου της Δημοκρατίας από τη διάλυση της Βουλής και τις πρόωρες εκλογές, ενώ έκανε λόγο για σύμπλευση ΝΔ και ΣΥΡΙΖΑ στην αναθεώρηση με στόχο τη κυβερνητική σταθερότητα.
«Γιατί υπάρχει τώρα επιτακτική ανάγκη να αλλάξει το άρθρο 32; Γιατί στόχος της αναθεώρησης ήταν και είναι, η εμπέδωση των όρων της κυβερνητικής και πολιτικής σταθερότητας. Είναι η εξασφάλιση της κυρίαρχης πολιτικής που μπορεί να διακοπεί σε συνθήκες αστάθειας. Κοινή ήταν η πρόταση, έστω και αν ξεκίναγαν από διαφορετικές αφετηρίες. Και πίσω από αυτήν, κρύβεται ο κοινός στόχος τους στόχος για αδιατάραχτη πολιτική χωρίς παρεμβολές», ανέφερε ο κ. Γκιόκας.
«Στην αναμενόμενη στάση της ΝΔ και στη λογική να εξαρτάται ακόμα και από μια κλήρωση η ανάδειξη του κορυφαίου θεσμού, προσχώρησε και ο μεταλλαγμένος ΣΥΡΙΖΑ που το 2014 είχε άλλη άποψη, δηλώνοντας ότι και θεό να μας προτείνουν για Πρόεδρο Δημοκρατίας, εμείς θα τον καταψηφίσουμε», συμπλήρωσε ο κ. Γκιόκας.
Κατά της πρότασης ΝΔ η Ελληνική Λύση
Ο ειδικός αγορητής της Ελληνικής Λύσης, Κώστας Χήτας, διαφώνησε με τη πρόταση της ΝΔ, υποστηρίζοντας ότι η εκλογή του Προέδρου της Δημοκρατίας με 151 ψήφους, απαξιώνει εντελώς το θεσμό.
Όπως είπε ο κ. Χήτας, «ο ΣΥΡΙΖΑ έπεσε στη παγίδα που του είχε στήσει η ΝΔ και της έκανε δώρο το άρθρο 32 στη προηγούμενη Βουλή, ώστε να μπορεί να εκλέξει τον Πρόεδρο της Δημοκρατίας με όποια πλειοψηφία θέλει».
Ο κ. Χήτας τάχθηκε υπέρ της διεύρυνσης των αρμοδιοτήτων του Προέδρου της Δημοκρατίας και της άμεσης εκλογής του από το λαό, ενώ πρότεινε ως συμβιβαστική λύση, συνεχείς κοινοβουλευτικές ψηφοφορίες, αν αποβεί άκαρπη η εκλογή του με αυξημένη πλειοψηφία.
«Θα είναι ολέθριο σφάλμα να πάμε σε εκλογή του Προέδρου της Δημοκρατίας με βάσει την επιλογή του πρωθυπουργού και της εκάστοτε πλειοψηφίας γιατί αλλοιώνεται το Σύνταγμα», ανέφερε ο κ. Χήτας.
Τέλος, κάλεσε ΝΔ και ΣΥΡΙΖΑ να βγάλουν τις κομματικές παρωπίδες και να μην προτάσσουν τα κομματικά τους συμφέροντα πάνω από το Σύνταγμα.
Η θέση του ΜέΡΑ25
Η ειδική αγορήτρια του ΜέΡΑ25, Αγγελική Αδαμοπούλου, τόνισε ότι ο θεσμός του Προέδρου της Δημοκρατίας έχει βαρύ πολιτειακό συμβολισμό και προϋποθέτει συναίνεση ώστε να είναι υπερκομματικός – και τάχθηκε υπέρ της αποσύνδεσής του από τη διάλυση της Βουλής και τις πρόωρες εκλογές.
Παράλληλα, χαρακτήρισε υπερβολικές τις 7 ψηφοφορίες που προτείνει ο ΣΥΡΙΖΑ, οι οποίες όπως είπε, «δεν αποτρέπουν τον κίνδυνο πολιτικής αστάθειας» και τόνισε ότι «οι 4 ψηφοφορίες αρκούν, ενώ αν αποτύχει η Βουλή, τότε να επιλέγει ο λαός τον Πρόεδρο της Δημοκρατίας».
«Ο ενοποιητικός υπερκομματικός ρόλος του Προέδρου της Δημοκρατίας πρέπει να διασφαλίζεται και να μην αφήνονται περιθώρια χειραγώγησης του θεσμού, είτε από τη πλειοψηφία είτε από τη μειοψηφία», τόνισε και πρόσθεσε:
«Η αποσύνδεσή του από τη διάλυση της Βουλής, είναι ένα μικρό βήμα για το Σύνταγμα, μεγάλο όμως για το δημοκρατικό μας πολίτευμα».
Η κ. Αδαμοπούλου εμφανίστηκε αρνητική στη πρόταση της ΝΔ, τονίζοντας ότι «έτσι η κυβερνητική πλειοψηφία θα ενθαρρύνεται από το Σύνταγμα να επιλέξει Πρόεδρο της Δημοκρατίας με 151.
«Γιατί να εκλέγεται με άρωμα κομματικό; Για ποιο λόγο να είναι μειωμένης νομιμοποίησης και παραταξιακά στιγματισμένος και όχι ένας Πρόεδρος που θα ασκήσει με κύρος το θεσμό;» σημείωσε.
Προβληματισμός από βουλευτές της ΝΔ
Προβληματισμό πάντως για την εκλογή του Προέδρου της Δημοκρατίας με ισχνές πλειοψηφίες, εξέφρασαν και ορισμένοι βουλευτές της ΝΔ.
Ο Μανούσος Βολουδάκης, ανέφερε ότι το ζήτημα της εκλογής του Προέδρου της Δημοκρατίας από 151 βουλευτές, πρέπει να είναι το έσχατο όριο, και τόνισε ότι το ζήτημα πρέπει να εξεταστεί στο πλαίσιο της γενικής λειτουργίας του πολιτεύματος.
«Κανένα κόμμα στη πραγματικότητα δεν θα επιθυμούσε με σχετική πλειοψηφία, ακόμα και με 151, να εκλέγεται ένας Πρόεδρος της Δημοκρατίας. Είμαστε σε μια ζυγαριά που από τη μια δεν θέλουμε πρόωρες εκλογές – που είναι και το μείζον – αλλά και από την άλλη δεν θα θέλαμε ένα πρόεδρο της Δημοκρατίας να είναι απλό κομματικό στέλεχος», σημείωσε ο Θανάσης Πλεύρης.
Ο πρώην υπουργός και βουλευτής της ΝΔ Θοδωρής Ρουσσόπουλος, υποστήριξε ότι, «τη πρόταση της ΝΔ για 151 ψήφους την οδηγεί η ιστορική σοφία και η εμπειρία».
«Στόχος της είναι να βοηθήσει, ώστε το επόμενο πρόσωπο για το αξίωμα του Προέδρου της Δημοκρατίας να ενώσει και όχι να διχάσει στην επόμενη αναθεώρηση», τόνισε.
«Πιστεύω ότι θα υπερψηφιστεί η πρόταση της ΝΔ και θα έχουμε τη δυνατότητα να γίνει πραγματικότητα αυτό που δεσμευτήκαμε στη προηγούμενη Βουλή – να αποδεσμευτεί από τη διάλυσή της η εκλογή του Προέδρου της Δημοκρατίας», ανέφερε ο αντιπρόεδρος της επιτροπής Αναθεώρησης και βουλευτής της ΝΔ Γιάννης Τραγάκης.
