Tο κουβάρι της ταυτοποίησης των πολιτών στις αναρίθμητες υπηρεσίες του Ελληνικού Δημοσίου έχει βάλει στόχο να ξεμπλέξει μέσα στο επόμενο εξάμηνο το υπουργείο Ψηφιακής Διακυβέρνησης. Η «ανίχνευση» κάθε πολίτη στα αναρίθμητα μητρώα, ανεξαρτήτως αν είναι δηλωμένος στο ένα με δύο ονόματα και στο άλλο με ένα, είτε χρησιμοποιεί το βαφτιστικό ή το υποκοριστικό, είτε η γυναίκα έχει δηλωθεί με το πατρώνυμο ή με το επίθετο του συζύγου (πριν από το 1983), αποτελεί το πλέον κομβικό στοίχημα.
Σήμερα εκτιμάται ότι τα μητρώα της γενικής κυβέρνησης ανέρχονται σε 70-80, τη στιγμή όμως που κάθε πληροφοριακό σύστημα αποτελεί κι ένα επιπλέον μητρώο. Ως επιστέγασμα των παθογενειών του συστήματος, τα μητρώα «επικοινωνούν» ελάχιστα, με αποτέλεσμα το ποσοστό στο οποίο ταυτοποιούνται οι πολίτες μεταξύ των διαφορετικών φορέων να ανέρχεται σε μόλις 50%.
Πρόσφατα ήρθαν στο φως περιπτώσεις οικογενειών που εκμεταλλευόμενες παλαιότερη νομοθεσία δήλωναν ψευδώς τρίτεκνες ή πολύτεκνες για να εισπράττουν επιδόματα. Επίσης, υπάρχουν περιπτώσεις μη δήλωσης θανάτου συγγενικού προσώπου για να εισπράττεται η σύνταξή του ή μη δήλωσης γάμου για τον ίδιο λόγο. Στην περίπτωση πάλι που κάποιος είναι δηλωμένος με διαφορετικό τρόπο στα διάφορα πιστοποιητικά, τότε, αν δεν μπορέσει να ταυτοποιηθεί, μπορεί να χάσει κάποιο επίδομα ή ακόμα και να επωφεληθεί άλλος του δικού του δικαιώματος, όπως σε περίπτωση που ονοματεπώνυμο και πατρώνυμο είναι τα ίδια.
Ουραγός στις e-δημόσιες υπηρεσίες
Στόχος για τη χώρα μας, όπως έχει πει ο υπουργός Ψηφιακής Διακυβέρνησης κ. Κυριάκος Πιερρακάκης, είναι να συγκλίνει ως προς τις ψηφιακές επιδόσεις με τον ευρωπαϊκό μέσο όρο μέσα στην τετραετία, ενώ στη δεκαετία θα έχει κάνει ένα πραγματικό ψηφιακό άλμα και θα έχει αλλάξει κατηγορία. Στον τομέα των ψηφιακών δημόσιων υπηρεσιών η χώρα μας κατατάσσεται στην 27η θέση με βαθμολογία 46,9, ενώ ο ευρωπαϊκός μέσος όρος είναι 62,9. Παρ’ όλα αυτά, σημειώνεται πρόοδος με καλύτερο ρυθμό από τον μέσο όρο της ΕΕ. Η βαθμολογία της Ελλάδας αυξήθηκε κατά 7,4 μονάδες το 2018, ενώ η μέση αύξηση στην ΕΕ ήταν μόλις 5 μονάδες.
Κεντρικό ρόλο στην επίτευξη αυτού του στόχου έχει η Γενική Γραμματεία Πληροφοριακών Συστημάτων, στην οποία μέχρι την 1η Ιανουαρίου του 2022 θα έχουν ενσωματωθεί τα κεντρικά συστήματα όλων των υπουργείων. Η αναβάθμιση του υφιστάμενου Κέντρου Διαλειτουργικότητας θα οδηγήσει σταδιακά στη διαμόρφωση της ενιαίας ψηφιακής πύλης του ελληνικού Δημοσίου, μέσα από την οποία οι πολίτες θα διεκπεραιώνουν όλες τους τις υποθέσεις με το Δημόσιο.
Σε πρώτη φάση, με περιορισμένη λειτουργικότητα, το gov.gr θα είναι διαθέσιμο στο τέλος του πρώτου τριμήνου του 2020 ενσωματώνοντας πολλές από τις e-υπηρεσίες που ήδη χρησιμοποιούμε σε ένα κοινό περιβάλλον. Σταδιακά θα «κουμπώνουν» σε αυτό μεμονωμένες δράσεις που ήδη βρίσκονται στο μικροσκόπιο των υπηρεσιών του υπουργείου.
Σε τέσσερα ψηφιακά «βήματα»
Για το τι σημαίνει διαλειτουργικότητα των μητρώων μπορούμε να εξετάσουμε, για παράδειγμα, το Κοινωνικό Οικιακό Τιμολόγιο (ΚΟΤ). Για να ενταχθεί ο πολίτης υποβάλλει αρχικά μια αίτηση και κατόπιν εξετάζονται η οικογενειακή κατάσταση, εάν είναι άνεργος ή όχι, εάν εντάσσεται σε ειδικές κατηγορίες, εν συνεχεία το εισόδημά του. Με το παραδοσιακό μοντέλο ο πολίτης θα έπρεπε να συγκεντρώσει και να προσκομίσει τα απαραίτητα δικαιολογητικά.
Στην ψηφιακή εποχή, το Δημόσιο θα πρέπει να αντλεί αυτά τα στοιχεία απευθείας. Οπως εξηγεί μιλώντας στο «Βήμα» ο γενικός γραμματέας Πληροφοριακών Συστημάτων, κ. Δημοσθένης Αναγνωστόπουλος, στην πλέον σύγχρονη εκδοχή ερωτάται ηλεκτρονικά ο κάθε ξεχωριστός φορέας ως εξής: εάν το τάδε ΑΦΜ ή μητρώο αντιστοιχεί σε άνεργο ή εάν το ετήσιο εισόδημα είναι πάνω ή κάτω από ένα όριο, εάν αντιπροσωπεύει μονογονεϊκή οικογένεια, τρίτεκνη, πολύτεκνη κ.ά., εάν ανήκει ή όχι σε ΑμεΑ. Η αρμόδια υπηρεσία απαντά με ένα «Ναι» ή ένα «Οχι». Εφόσον λειτουργήσει ένα τέτοιο σύστημα θα μπορούμε να έχουμε αυτόματα τη λίστα των δικαιούχων.
Data consolidation και ασφάλεια δεδομένων
Σημαντικό στοίχημα αποτελεί η επίτευξη αυτού που λέγεται διεθνώς data consolidation (συγκέντρωση δεδομένων), προκειμένου για λόγους ασφαλείας να μην αποθηκεύονται δεδομένα των πολιτών σε πολλά διαφορετικά σημεία και υποδομές. Εκτιμάται δε ότι το κόστος για την ασφάλεια καθενός σημείου ξεχωριστά ανέρχεται σε δεκάδες εκατομμύρια ετησίως.
Σε αυτό το πλαίσιο εφαρμόζεται από τη ΓΓΠΣ και η πολιτική του cloud first policy, δηλαδή μεταφέρονται τα δεδομένα στο υπολογιστικό «νέφος» του Δημοσίου ώστε να μην αποθηκεύονται από κάθε φορέα ξεχωριστά και οπουδήποτε. «Οταν είναι όλα συγκεντρωμένα, μπορούν ευκολότερα να αξιοποιηθούν για την παροχή καλύτερων ηλεκτρονικών υπηρεσιών στον πολίτη και την αποδοτικότερη λειτουργία του κράτους» εξηγεί ο κ. Αναγνωστόπουλος.
Οι νέες τεχνολογίες αποτελούν την απάντηση στην ανάγκη ταυτοποίησης κάθε μοναδικού πολίτη και στο ξεκαθάρισμα των πολλών διαφορετικών μητρώων. Αξίζει να αναφερθεί ότι υπάρχουν ακόμα και περιπτώσεις πολιτών που έχουν πάνω από έναν ΑΜΚΑ (διπλοεγγραφή) γιατί είχαν εγγραφεί σε περισσότερα του ενός Ταμεία συν τα επικουρικά. Με εργαλείο τα data analytics και ακολουθώντας βέλτιστες διεθνείς πρακτικές, μπορεί να διαμορφωθεί έως και ένα ηλεκτρονικό προφίλ πολίτη για τις υποχρεώσεις του απέναντι στο Δημόσιο.
Σύμφωνα με τον κ. Αναγνωστόπουλο, σημαντικός παράγοντας για την επικοινωνία πολίτη και Δημοσίου θα είναι η ύπαρξη ενός συγκεκριμένου αριθμού τηλεφώνου και μιας ηλεκτρονικής διεύθυνσης (email), η δημιουργία δηλαδή μιας Κεντρικής Βάσης Μοναδικής Καταχώρισης Επικοινωνίας όλων των πολιτών, όπως προβλέπεται στην πρόσφατη νομοθετική πρωτοβουλία του υπουργείου Ψηφιακής Διακυβέρνησης. Χαρακτηριστικά στην περίπτωση του Taxis η «μπάλα» χάνεται όταν οι λογιστές, χάριν ευκολίας, δηλώνουν στο σύστημα τα δικά τους στοιχεία επικοινωνίας.
Αναγκαία η ενιαία πύλη υπηρεσιών
Στην ψηφιακή εποχή, το Δημόσιο θα πρέπει να αντλεί τα στοιχεία κάθε πολίτη ηλεκτρονικά και απευθείας. «Οταν είναι όλα συγκεντρωμένα, μπορούν ευκολότερα να αξιοποιηθούν για την παροχή καλύτερων ηλεκτρονικών υπηρεσιών στον πολίτη και την αποδοτικότερη λειτουργία του κράτους» εξηγεί μιλώντας στο «Βήμα» ο γενικός γραμματέας Πληροφοριακών Συστημάτων κ. Δημοσθένης Αναγνωστόπουλος (στη φωτογραφία).
Εργαλείο τα data analytics
Οι νέες τεχνολογίες αποτελούν την απάντηση στην ανάγκη ταυτοποίησης κάθε μοναδικού πολίτη και στο ξεκαθάρισμα των πολλών διαφορετικών μητρώων. Αξίζει να αναφερθεί ότι υπάρχουν ακόμα και περιπτώσεις πολιτών που έχουν πάνω από έναν ΑΜΚΑ (διπλοεγγραφή) γιατί είχαν εγγραφεί σε περισσότερα του ενός Ταμεία συν τα επικουρικά. Με εργαλείο τα data analytics και ακολουθώντας βέλτιστες διεθνείς πρακτικές, μπορεί να διαμορφωθεί έως και ένα ηλεκτρονικό προφίλ πολίτη για τις υποχρεώσεις του απέναντι στο Δημόσιο.
