Οι Κούρδοι μαχητές, οι οποίοι επί μακρόν συμμάχησαν με τις ΗΠΑ στη Συρία, ανακοίνωσαν την Κυριακή συμφωνία με την κυβέρνηση στη Δαμασκό, εχθρό της Ουάσινγκτον που υποστηρίζεται από τη Ρωσία, την ώρα που τα τουρκικά στρατεύματα κατάφεραν να εισχωρήσουν βαθύτερα στην επικράτεια της Συρίας και ο Ντόναλντ Τραμπο διέταξε απόσυρση του αμερικανικού στρατού από την περιοχή.
Η ξαφνική αυτή μετατόπιση σηματοδότησε μια σημαντική καμπή στον πόλεμο της Συρίας.
Για πέντε χρόνια, η πολιτική των Ηνωμένων Πολιτειών στηρίχθηκε στη συνεργασία με τις δυνάμεις υπό την καθοδήγηση των Κούρδων τόσο για την καταπολέμηση του Ισλαμικού Κράτους όσο και για τον περιορισμό της επιρροής του Ιράν και της Ρωσίας, που υποστηρίζουν τη συριακή κυβέρνηση.
Την Κυριακή, αφού ο Τραμπ εγκατέλειψε την προσέγγιση αυτή, έδωσε ελεύθερο χώρο στον σύριο πρόεδρο, Μπασάρ αλ-Ασάντ, και τους υποστηρικτές του από το Ιράν και την Ρωσία. Επίσης, έθεσε σε κίνδυνο τις σκληρά κερδισμένες επιχειρήσεις κατά του Ισλαμικού Κράτους – και άνοιξε ενδεχομένως την πόρτα για την επιστροφή του.
Διαβάστε επίσης: Συρία : Η συμμαχία Ασαντ-Κούδρων αλλάζει τα δεδομένα – Στα σύνορα με την Τουρκία ο συριακός στρατός
Η διαπραγμάτευση των Κούρδων με τη Δαμασκό άνοιξε, παράλληλα, το δρόμο στις κυβερνητικές δυνάμεις να επιστρέψουν στη βορειοανατολική χώρα για πρώτη φορά εδώ και χρόνια, στην προσπάθειά τους να αποκρούσουν την τουρκική εισβολή.
Τι γνωρίζουμε για τη συμφωνία
Οι δυνάμεις των Κούρδων στη βόρεια Συρία ανέφεραν ότι ο συριακός στρατός θα αναπτυχθεί σε όλο το μήκος των συνόρων ως μέρος της συμφωνίας.
Αυτό θα βοηθήσει το Κούρδους να αντιμετωπίσουν την τουρκική επιθετικότητα και να απελευθερώσουν τις περιοχές στις οποίες έχει εισέλθει ο τουρκικός στρατός. Επίσης, ανοιχτό μένει το ενδεχόμενο απελευθέρωσης των υπόλοιπων πόλεων της Συρίας που έχει καταλάβει ο τουρκικός στρατός, όπως το Αφρίν.
Στο σημείο αυτό, υπενθυμίζεται πως επί δεκαετίες περιθωριοποιημένοι και θύματα διακρίσεων εκ μέρους των αρχών της Δαμασκού, οι Κούρδοι εγκαθίδρυσαν ντε φάκτο καθεστώς αυτονομίας στην βόρεια Συρία εκμεταλλευόμενοι τον πόλεμο που ξεκίνησε το 2011.
Η Δαμασκός αρνείται αυτό το καθεστώς αυτονομίας και κατά το παρελθόν η συριακή ηγεσία είχε χαρακτηρίσει «προδότες» τους Κούρδους μαχητές, όταν εκείνοι συμμάχησαν με την Ουάσινγκτον στο πλαίσιο του πολέμου κατά των τζιχαντιστών.
Φοβούμενοι ωστόσο τουρκική επίθεση, οι Κούρδοι είχαν ήδη τον περασμένο χρόνο συνομιλίες με την Δαμασκό για το μέλλον των περιοχών τους, αλλά οι διαπραγματεύσεις αυτές δεν είχαν τελεσφορήσει.
Διαβάστε επίσης: Η χημεία Τραμπ – Ερντογάν εξοργίζει την Ευρώπη και φοβίζει την Αθήνα
Οι συμβιβασμοί
Η συμφωνία σηματοδοτεί μια σημαντική αλλαγή στις συμμαχίες των Κούρδων, αφού έχασαν τη στρατιωτική προστασία των ΗΠΑ στην περιοχή. Δεν είναι πάντως γνωστό τι έχει δεσμευτεί η συριακή κυβέρνηση.
Ο επικεφαλής της κουρδικής ηγεσίας αναγνώρισε ότι «θα υπάρξουν επώδυνοι συμβιβασμοί» με την κυβέρνηση Ασαντ και τους Ρώσους, σε άρθρο για το περιοδικό Foreign Policy.
Προφανής προϋπόθεση γι’ αυτή την προστασία φαίνεται είναι η εγκατάλειψη της επιδίωξης για δημιουργία αυτόνομου κουρδικού κρατιδίου στη βορειοανατολική Συρία, ωστόσο κάτι τέτοιο θα αποσαφηνιστεί το επόμενο διάστημα.
Οπως αναφέρει o στρατηγός των Κούρδων, Μαζλούμ Κομπανί Αμπντί, «γνωρίζουμε ότι θα πρέπει να κάνουμε οδυνηρούς συμβιβασμούς με τη Μόσχα και τον Άσαντ εάν επιλέξουμε συνεργασία μαζί τους. Αλλά αν πρέπει να επιλέξουμε μεταξύ συμβιβασμών και γενοκτονίας του λαού μας, σίγουρα θα επιλέξουμε τη ζωή για τους ανθρώπους μας».
Σε άλλο σημείο του άρθρου αναφέρει: «Πιστεύουμε στη δημοκρατία ως βασική ιδέα, αλλά υπό το πρίσμα της εισβολής της Τουρκίας και της υπαρκτής απειλής που θέτει η επίθεσή της για τον λαό μας, ίσως χρειαστεί να επανεξετάσουμε τις συμμαχίες μας. Οι Ρώσοι και το καθεστώς της Συρίας έχουν κάνει προτάσεις που θα μπορούσαν να σώσουν τις ζωές εκατομμυρίων ανθρώπων που ζουν υπό την προστασία μας. Δεν εμπιστευόμαστε τις υποσχέσεις τους. Για να είμαι ειλικρινής, είναι δύσκολο να γνωρίζουμε ποιον να εμπιστευτούμε».
Μήνυμα προς τις ΗΠΑ
«Μας εγκαταλείψατε. Αφήνετε να μας σφάξουν» ήταν σύμφωνα με το CNN το μήνυμα που έστειλε ο Mazloum Kobani Abdi στην Ουάσιγκτον, απαιτώντας να μάθει εάν οι ΗΠΑ είναι διατεθειμένες να κάνουν κάτι για να προστατεύσουν τους Κούρδους.
Σύμφωνα με εσωτερικό έγγραφο της κυβέρνησης των ΗΠΑ, που επικαλέστηκε το CNN, ο στρατηγός των Κούρδων εξέφρασε έντονη δυσαρέσκεια στον αναπληρωτή ειδικό απεσταλμένο του διεθνούς συνασπισμού ενάντια στον ISIS, William Roebuck, κατά τη διάρκεια συνάντησης την Πέμπτη.
Kατά το έγγραφο, ο στρατηγός είχε προειδοποιήσει πως οι Κούρδοι σκέφτονταν να στραφούν σε συμμαχία με τη Ρωσία και τον Άσαντ. «Δεν είστε διατεθειμένοι να προστατέψετε τους ανθρώπους μας, αλλά δεν θέλετε να έρθει κάποια άλλη δύναμη για να μας προστατεύσει. Μας πουλήσατε, αυτό είναι ανήθικο» πρόσθεσε ο Mazloum.
Το παρασκήνιο των διαπραγματεύσεων
Σύμφωνα με πληροφορίες, η συριακή κυβέρνηση και οι Συριακές Δημοκρατικές Δυνάμεις διεξήγαγαν συνομιλίες σε ρωσική βάση της Συρίας. Στο παρελθόν, οι συριακές δυνάμεις είχαν αναπτυχθεί σε ορισμένες κουρδικές περιοχές για να αποτραπεί μία τουρκική επίθεση.
«Μονάδες του αραβικού συριακού στρατού βρίσκονται καθ΄οδόν προς τον Βορρά για να αντιμετωπίσουν την τουρκική επίθεση στο συριακό έδαφος» μετέδωσε το πρακτορείο Sana.
Παράλληλα, κούρδος αξιωματούχος ο οποίος δεν κατονομάστηκε δήλωσε ότι διαπραγματεύσεις διεξήχθησαν ανάμεσα στην ημιαυτόνομη κουρδική διοίκηση και την συριακή κυβέρνηση. «Εξετάσθηκαν όλες οι επιλογές απέναντι στην επίθεση της Τουρκίας. Η κυβέρνηση της Δαμασκού πρέπει να αναλάβει τις ευθύνες της για να αντιμετωπίσει την επίθεση» δήλωσε ο ίδιος.
Οι προοπτικές για το άμεσο μέλλον
Το ερώτημα πλέον είναι τι θα κάνει ο Ερντογάν. Με όλη τη διεθνή κοινότητα να τον πιέζει να σταματήσει την επιχείρηση, θα δοκιμάσει να τα βάλει και με τον τακτικό συριακό στρατό ρισκάροντας και τις καλές του σχέσεις με τον Βλάντιμιρ Πούτιν ή θα αναδιπλωθεί περιορίζοντας την προέλαση του στρατού του (και γλιτώνοντας απώλειες σε ανθρώπινο δυναμικό);
Σε επίπεδο ρητορικής, ο Ερντογάν φαίνεται διατεθειμένος να συνεχίσει και να φτάσει ακόμα και σε σημεία 120 χιλιόμετρα μακριά από το συροτουρκικά σύντομα.
Επί του πρακτέου, θα είναι δύσκολο να το κάνει έστω και αν η αποχώρηση των Αμερικανών θεωρητικά διευκολύνει τα σχέδιά του.
