Η Εθνική Επιτροπή Εμβολιασμών έχει εκδώσει (και) Πρόγραμμα Εμβολιασμών Ενηλίκων για την προστασία του πληθυσμού από σοβαρές παθήσεις, υπενθυμίζοντας ότι τα εμβόλια δεν είναι αποκλειστικά παιδική υπόθεση.
Ειδικότερα το Πρόγραμμα – πέραν του αντιγριπικού εμβολίου – περιλαμβάνει 11 εμβόλια, με τους ειδικούς να εφιστούν ιδίως την προσοχή των πολιτών που ανήκουν στις ομάδες αυξημένου κινδύνου.
1. Εμβόλιο τετάνου – διφθερίτιδας και ακυτταρικού κοκίτη (Td / TdaP)
Συνιστάται σε:
• κάθε κύηση, όπου χορηγείται μία δόση κατά προτίμηση από την 27η έως την 36η εβδομάδα κύησης, όπως και σε ανεμβολίαστες λεχωίδες,
• άτομα ηλικίας 11 ετών και άνω που δεν έχουν εμβολιαστεί ή είναι άγνωστο το ιστορικό εμβολιασμού και θα πρέπει να λάβουν μία δόση εμβολίου TdaP και ακολούθως κάθε 10 χρόνια να εμβολιάζονται για τέτανο και διφθερίτιδα (Td).
2. Εμβόλιο ιλαράς, παρωτίτιδας, ερυθράς (MMR)
Οσοι γεννήθηκαν πριν από το 1970 έχουν ανοσία. Οσοι έχουν γεννηθεί μετά το 1970 θα πρέπει να έχουν εμβολιαστεί με δύο δόσεις MMR, εκτός και εάν υπάρχει αντένδειξη ή επιβεβαιωμένη ανοσία.
Ομάδες σε αυξημένο κίνδυνο είναι:
• εργαζόμενοι σε μονάδες υγείας,
• φοιτητές τριτοβάθμιας εκπαίδευσης,
• ενήλικοι που πρόκειται να ταξιδέψουν στο εξωτερικό,
• μέλη οικογένειας ατόμων σε ανοσοκαταστολή,
• ασθενείς με HIV λοίμωξη και CD4>200/mL.
Η ανοσία έναντι ερυθράς θα πρέπει να εκτιμάται με μέτρηση αντισωμάτων σε γυναίκες αναπαραγωγικής ηλικίας, ανεξαρτήτως του έτους γέννησής τους. Αν δεν υπάρχει ανοσία, θα πρέπει να εμβολιαστούν και να αποφύγουν την εγκυμοσύνη για περίπου έναν μήνα. Τυχόν εμβολιασμός κατά τη διάρκεια εγκυμοσύνης δεν αποτελεί λόγο διακοπής κύησης. Οι έγκυες γυναίκες που δεν είναι άνοσες θα πρέπει να εμβολιαστούν μετά την ολοκλήρωση ή διακοπή της κύησης, πριν από την έξοδο από το μαιευτήριο.
3. Εμβόλια ανεμοβλογιάς (VAR)
Ολοι οι ενήλικοι που γεννήθηκαν μετά το 1990 χωρίς αποδεδειγμένη ανοσία στην ανεμοβλογιά πρέπει να εμβολιάζονται με δύο δόσεις εμβολίου, εκτός αν υπάρχει αντένδειξη. Πρέπει να εμβολιάζονται:
• Μέλη του οικογενειακού περιβάλλοντος καθώς και υγειονομικό προσωπικό σε στενή επαφή με ασθενείς που διατρέχουν αυξημένο κίνδυνο νόσησης από τον ιό της ανεμοβλογιάς (π.χ. με ανοσοανεπάρκειες ή με ανοσοκαταστολή).
• Οσοι έχουν αυξημένο κίνδυνο έκθεσης και μετάδοσης του ιού, π.χ. εκπαιδευτές, νηπιαγωγοί, πληθυσμοί ιδρυμάτων, φοιτητές που διαμένουν σε εστίες, στρατιώτες, έφηβοι, μη έγκυες γυναίκες σε ηλικία αναπαραγωγής και διεθνείς ταξιδιώτες.
• Γυναίκες που βρίσκονται σε αναπαραγωγική ηλικία και πρόκειται να τεκνοποιήσουν (θα πρέπει να αποφύγουν την εγκυμοσύνη για έναν μήνα).
4. Εμβόλιο έρπητα ζωστήρα (ζων εξασθενημένος ιός – ZVL)
Μια δόση εμβολίου κατά του ιού ανεμευλογιάς – έρπητα ζωστήρα συστήνεται σε ενηλίκους 60 ετών και άνω ανεξάρτητα εάν αναφέρεται προηγούμενο επεισόδιο. Μπορούν να εμβολιαστούν αν η κατάστασή τους δεν αποτελεί αντένδειξη.
Ασθενείς που πρόκειται να λάβουν ανοσοκατασταλτική θεραπεία πρέπει να εμβολιαστούν τουλάχιστον έναν μήνα πριν από την έναρξη της αγωγής.
5. Εμβόλιο ιού των ανθρωπίνων θηλωμάτων (HPV)
Συνιστάται σε γυναίκες και άνδρες 18-26 ετών, εφόσον ανήκουν σε ομάδες υψηλού κινδύνου (π.χ. MSM και ανοσοανεπάρκεια, συμπεριλαμβανομένης και της HIV λοίμωξης). Τα HPV εμβόλια δεν συνιστώνται σε έγκυες γυναίκες. Ωστόσο δεν είναι απαραίτητο να γίνεται τεστ εγκυμοσύνης πριν από την έναρξη του εμβολιασμού. Εάν διαπιστωθεί ότι μια γυναίκα είναι έγκυος μετά τη χορήγηση εμβολίου, δεν συνιστάται διακοπή της κύησης. Οι υπόλοιπες δόσεις συμπληρώνονται μετά τον τοκετό.
6. Εμβόλιο πνευμονιόκοκκου συζευγμένο (PCV13) και πολυσακχαριδικό (PPSV23)
Ενήλικοι 65 ετών και άνω ή που ανήκουν στις ομάδες υψηλού κινδύνου που υπάρχει ένδειξη εμβολιασμού με πνευμονιοκοκκικό εμβόλιο (π.χ. ανοσοεπαρκή άτομα, ασθενείς με ανεπαρκή ή λειτουργική ασπληνία και ανοσοκατασταλμένοι) πρέπει να λαμβάνουν και τα δύο είδη εμβολίων. Συστήνεται να προηγείται το PCV13 και ύστερα από έναν χρόνο να ακολουθεί το PPSV23.
Σε άτομα της ίδιας ηλικιακής κατηγορίας που έχει προηγηθεί το PPSV23, το PCV13 πρέπει να γίνεται ύστερα από έναν χρόνο.
7. Εμβόλιο μηνιγγιτιδοκόκκου τετραδύναμο συζευγμένο (MenACWY)
Συστήνεται μία δόση και επανάληψη σε πέντε χρόνια σε:
ανεμβολίαστους νεοσύλλεκτους στρατιώτες ή επαγγελματίες οπλίτες, σε πρωτοετείς μαθητές παραγωγικών σχολών των Ενόπλων Δυνάμεων και της Αστυνομίας και σε μόνιμο στρατιωτικό προσωπικό. Σε πρόσωπα που μένουν ή ταξιδεύουν σε υπερενδημικές περιοχές ή όπου υπάρχει επιδημία σε εξέλιξη. Ταξιδιώτες στη Μέκκα κατά το ετήσιο Hajj. Σε άτομα που κινδυνεύουν να νοσήσουν κατά τη διάρκεια επιδημικών εξάρσεων (οδηγίες ΚΕΕΛΠΝΟ – Εθνικής Επιτροπής Εμβολιασμών) και σε προσωπικό εργαστηρίων που είναι δυνατόν να εκτεθούν σε καλλιέργειες μηνιγγιτιδοκόκκου.
Συστήνονται δύο δόσεις σε μεσοδιάστημα οκτώ εβδομάδων και επανάληψη:
σε πέντε έτη σε άτομα με ανατομική ή λειτουργική ασπληνία ή ανεπάρκεια τελικών κλασμάτων συμπληρώματος. Σε περιπτώσεις προγραμματισμένης σπληνεκτομής ο εμβολιασμός να έχει ολοκληρωθεί 14 ή περισσότερες ημέρες πριν από την επέμβαση. Επίσης, σε άτομα με HIV λοίμωξη και όσους λαμβάνουν θεραπεία με μονοκλωνικό αντίσωμα Eculizumab.
8. Εμβόλιο μηνιγγιτιδοκόκκου Β πρωτεϊνικό (MenB-4C ή MenB-Fhbp)
Συνιστάται σε άτομα με ανατομική ή λειτουργική ασπληνία ή ανεπάρκεια τελικών κλασμάτων συμπληρώματος. Σε όσους βρίσκονται σε θεραπεία Eculizumab. Σε άτομα που κινδυνεύουν να νοσήσουν κατά τη διάρκεια επιδημικών εξάρσεων (οδηγίες ΚΕΕΛΠΝΟ – Εθνικής Επιτροπής Εμβολιασμών) και σε προσωπικό εργαστηρίων που είναι δυνατόν να εκτεθεί σε καλλιέργειες μηνιγγιτιδοκόκκου.
Σημειώνεται ότι χορηγούνται δύο δόσεις εμβολίου MenB-4C με μεσοδιάστημα τουλάχιστον ενός μήνα ή τρεις δόσεις εμβολίου MenB-FHbp στους μήνες 0, 1-2 και 6.
9. Εμβόλιο ηπατίτιδας Α (HepA)
Συστήνεται στις εξής κατηγορίες:
• άντρες που έχουν σεξουαλικές επαφές με άντρες,
• χρήστες ναρκωτικών ουσιών,
• όσοι ασχολούνται με πειραματόζωα και με επεξεργασία ή διακίνηση τροφίμων,
• ασθενείς με χρόνια ηπατική νόσο ή ασθενείς που λαμβάνουν παράγοντες πήξης καθώς και άτομα του στενού περιβάλλοντος,
• ταξιδιώτες σε περιοχές με ενδημικότητα της νόσου,
• υγιείς ενήλικοι ηλικίας έως και 40 ετών που εκτέθηκαν πρόσφατα στον ιό.
Επίσης προτείνεται σε ανθρώπους που έχουν υιοθετήσει παιδί προερχόμενο από χώρα με υψηλή ενδημικότητα, κατά τις πρώτες 60 ημέρες από την άφιξή του στη χώρα.
10. Εμβόλιο ηπατίτιδας Β (HepB)
Το εμβόλιο συστήνεται (τρεις δόσεις) σε όλους τους επίνοσους ενηλίκους που δεν εμβολιάστηκαν στην παιδική ηλικία.
Επίσης ο εμβολιασμός κρίνεται απαραίτητος σε:
• άτομα με περισσότερους από έναν ερωτικούς συντρόφους στη διάρκεια των τελευταίων έξι μηνών,
• άντρες που έχουν σεξουαλικές επαφές με άντρες,
• χρήστες ναρκωτικών ουσιών,
• άτομα με σεξουαλικώς μεταδιδόμενα νοσήματα,
• επαγγελματίες που εκτίθενται σε αίμα και δυνητικά μολυσμένα βιολογικά υγρά (π.χ. επαγγελματίες υγείας, εργαζόμενοι σε σωφρονιστικά ιδρύματα ή σε ιδρύματα με τροφίμους που παρουσιάζουν νοητική υστέρηση),
• ταξιδιώτες σε χώρες με υψηλή και μέση ενδημικότητα ηπατίτιδας Β,
• άτομα με τελικού σταδίου νεφρική ανεπάρκεια,
• άτομα με χρόνιες παθήσεις του ήπατος (ηπατίτιδα C, κίρρωση, λιπώδης διήθηση ήπατος, αλκοολική ηπατοπάθεια, αυτοάνοση ηπατίτιδα),
• άτομα με HIV λοίμωξη,
• άτομα με σακχαρώδη διαβήτη,
• άτομα του στενού περιβάλλοντος πασχόντων από χρόνια λοίμωξη με τον ιό ηπατίτιδας Β.
11. Εμβόλιο αιμόφιλου ινφλουέντζας τύπου b, συζευγμένο (Hib)
Προτείνεται σε ασθενείς με ανατομική ή λειτουργική ασπληνία (π.χ. δρεπανοκυτταρική αναιμία) ή σε όσους πρόκειται να υποβληθούν σε σπληνεκτομή (ο εμβολιασμός πρέπει να γίνεται τουλάχιστον 14 ημέρες πριν από την επέμβαση), καθώς και σε ανοσοκατασταλμένους, εφόσον δεν έχουν εμβολιαστεί στο παρελθόν, όπου χορηγείται μία δόση.
Οι μεταμοσχευμένοι με αρχέγονα αιμοποιητικά κύτταρα θα πρέπει να εμβολιαστούν με τρεις δόσεις έξι έως 12 μήνες ύστερα από μια επιτυχή μεταμόσχευση.
