Το ασφαλιστικό μέσα από 10 ερωτήσεις – Τι σημαίνουν οι αποφάσεις του ΣτΕ

Σε ένα νέο ασφαλιστικό σύστημα οδεύει η Kυβέρνηση μετά την κατάρρευση του νόμου Κατρούγκαλου, αφού οι αποφάσεις του Συμβουλίου τις Επικρατείας (ΣτΕ) έκριναν ως αντισυνταγματικές τις περισσότερες διατάξεις του όσον αφορά τις συντάξεις.

Το Ανώτατο Δικαστήριο έκρινε αντισυνταγματικές τις περικοπές στις επικουρικές συντάξεις, τις υψηλές εισφορές στους ελεύθερους επαγγελματίες και τα χαμηλά ποσοστά αναπλήρωσης των κύριων συντάξεων. Ως εκ τούτου, το Υπουργείο Εργασίας τώρα καλείται να αντιμετωπίσει τις ανησυχίες και τα ερωτήματα χιλιάδων συνταξιούχων.

Όπως τι θα γίνει με τις μειώσεις 260.000 επικουρικών συντάξεων που εκδόθηκαν σύμφωνα με το νόμο Κατρούγκαλου και πλέον κρίθηκαν αντισυνταγματικές.

Ωστόσο η επισήμανση του Δικαστηρίου σύμφωνα με την οποία η ισχύς των αποφάσεων αρχίζει από την Παρασκευή 4 Οκτωβρίου και δεν θα έχουν αναδρομική εφαρμογή, έρχεται να απαντήσει σε όσους συνταξιούχους περίμεναν αναδρομικές επιστροφές από τις περικοπές που δέχθηκαν οι συντάξεις τους με τον Νόμο Κατρούγκαλου.

Το ασφαλιστικό μέσα από 10 ερωτήσεις – απαντήσεις

Το Ε.Β.Ε.Π. ενημερώνει για τις αλλαγές στο Ν. 4387/2016 για ασφαλιστικό και συνταξιοδοτικό μετά τις σημαντικές αποφάσεις του ΣτΕ.

Όλες οι αποφάσεις, για κύριες και επικουρικές συντάξεις, εισφορές, ποσοστά αναπλήρωσης και ΕΦΚΑ, δημιουργούν εύλογα ερωτήματα.

Τι σημαίνουν οι αποφάσεις για ασφαλισμένους και συνταξιούχους και πώς επηρεάζονται τα αναδρομικά, χρήζουν υπεύθυνων απαντήσεων.

Οι 10 βασικές ερωτήσεις που τίθενται σήμερα και οι απαντήσεις που δίδονται μέχρι στιγμής από τους ειδικούς, είναι οι ακόλουθες:

1. Για ποιους έκρινε το ΣτΕ αντισυνταγματικό τον τρόπο υπολογισμού των εισφορών;

Για τους μη έχοντες εργοδότη, αυτοαπασχολούμενους, ελεύθερους επαγγελματίες και αγρότες σε σύγκριση με τους μισθωτούς, καθώς αντίκειται στην αρχή της ισότητας.

2. Ποιο ποσοστό θεωρεί το ΣτΕ ότι είναι εκτός του συνταγματικού πλαισίου;

Το όριο του 20% που προέβλεπε αρχικά ο νόμος, όταν το αντίστοιχο ποσοστό για τους μισθωτούς είναι 6%, αφού το υπόλοιπο ποσοστό καταβάλλεται από τους εργοδότες. Το ποσοστό του 20% με νεότερη νομοθετική ρύθμιση έχει πλέον μειωθεί στο 13,33%.

3. Η Ολομέλεια του ΣτΕ ποιες διατάξεις του Νόμου έκρινε συνταγματικές;

Με οριακή πλειοψηφία, και ειδικότερα με ψήφους 13-12, έκρινε συνταγματική τη διάταξη του νόμου που ορίζει ως βάση για τον επανυπολογισμό των συντάξεων την 31.12.2014. Συνταγματικές, κατά πλειοψηφία, κρίθηκαν και οι διατάξεις του νόμου για τις κύριες συντάξεις, διότι κρίθηκε επαρκής η αναλογιστική μελέτη για τη βιωσιμότητα του ΕΦΚΑ από την Αναλογιστική Αρχή, καθώς και έγγραφο από το Διεθνές Γραφείο Εργασίας που πιστοποιούσε το περιεχόμενό της.

4. Παλαιοί και νέοι συνταξιούχοι θα διαχωρίζονται πλέον από τον νόμο;

Το δικαστήριο έκρινε ότι στις διατάξεις του νόμου υπάγονται όλοι, και οι παλιοί και οι νέοι και οι μελλοντικοί συνταξιούχοι, ανεξάρτητα από το πότε ξεκίνησε ο ασφαλιστικός τους βίος.

Αυτό πρακτικά σημαίνει ότι δεν υπάρχουν πλέον ασφαλισμένοι πολλών ταχυτήτων, όπως για παράδειγμα ασφαλισμένοι πριν και μετά το 1993, καθώς το δικαστήριο θεωρεί ότι όλοι πρέπει να επωμιστούν το βάρος για τη βιωσιμότητα του ασφαλιστικού συστήματος στο πλαίσιο της αλληλεγγύης των γενεών.

5. Ποιες διατάξεις κρίθηκαν αντισυνταγματικές για τις επικουρικές συντάξεις;

Σύμφωνα με την ίδια απόφαση, για τις 260.000 επικουρικές συντάξεις δεν υπήρχε καμία αναλογιστική μελέτη και οι σχετικές διατάξεις κρίθηκαν αντισυνταγματικές. Αυτό έχει ως αποτέλεσμα να ακυρωθεί ο τρόπος υπολογισμού των επικουρικών συντάξεων, και των νυν και των μελλοντικών. Αυτό σημαίνει πως η πολιτεία πρέπει να νομοθετήσει εκ νέου στη βάση αναλογιστικής μελέτης καθώς και ανταπόδοσης παροχών.

6. Γιατί έκρινε το ΣτΕ αντισυνταγματικό το όριο των 1.300 ευρώ που τίθεται ως πλαφόν για περικοπές στο άθροισμα κύριων και επικουρικών συντάξεων;

Είναι αντισυνταγματική η περικοπή των επικουρικών αν το άθροισμα είναι άνω των 1.300 ευρώ μεικτά γιατί αντίκειται στην αρχή ισότητας, αναλογικότητας και ανταποδοτικότητας. Οι διατάξεις μείωσης των επικουρικών συντάξεων κρίθηκαν αντισυνταγματικές διότι δεν υπήρχαν οι απαραίτητες αναλογιστικές μελέτες.

7. Ποιες διατάξεις έκρινε αντισυνταγματικές στον τρόπο υπολογισμού των κύριων συντάξεων;

Είναι αντισυνταγματικός ο τρόπος υπολογισμού της αναπλήρωσης των κύριων συντάξεων, καθώς το ΣτΕ θεωρεί ότι είναι εξαιρετικά χαμηλό το ποσοστό έως 46,80% για 42 έτη ασφάλισης, κυρίως για όσους εργαζομένους έχουν μακρύ ασφαλιστικό βίο και καταβάλλουν πολύ υψηλές εισφορές.

8.Είναι δυνατή η αναδρομική διεκδίκηση των περικοπών;

Οι συνταξιούχοι που υπάγονται στη κατηγορία περικοπής για τις άνω των 1.300 ευρώ συντάξεις ως άθροισμα κύριας και επικουρικής, μπορούν να διεκδικήσουν αναδρομικά του δεκάμηνου ανάμεσα στην τελευταία απόφαση του ΣτΕ τον Ιούνιο του 2015 και στην ψήφιση του νόμου τον Μάιο του 2016. Αναδρομικά παλαιότερων ετών δεν μπορούν να διεκδικηθούν.

9.Συνεπάγεται από την απόφαση αυξήσεις στις συντάξεις;

Η απόφαση του ΣτΕ συνεπάγεται και αυξήσεις, αφού οι συντάξεις θα πρέπει να αποκατασταθούν στα προηγούμενα επίπεδα. Η αναδρομικότητα των αυξήσεων εξαρτάται από τη βούληση του νομοθέτη.

10.Τα νέα δεδομένα απαιτούν σχεδιασμό νέου ασφαλιστικού;

Νέο ασφαλιστικό νομοσχέδιο, με σημαντικές αλλαγές, θα πρέπει να φέρει στη Βουλή, εντός του έτους, το υπουργείο Εργασίας μετά τις αποφάσεις του ΣτΕ. Το νέο ασφαλιστικό νομοσχέδιο θα πρέπει να αλλάξει τους συντελεστές για την ανταποδοτική σύνταξη, καθώς και το σύστημα υπολογισμού των ασφαλιστικών εισφορών, αποσυνδέοντάς το από το μεταβαλλόμενο, φορολογικό ετήσιο εισόδημα.