Ο κύβος ερρίφθη για την «εκκαθάριση» της ΔΕΗ από το… κάρβουνο. Τον δρόμο έδειξαν η σαφής θέση του πρωθυπουργού κ. Κυριάκου Μητσοτάκηγια πλήρη απολιγνιτοποίηση της ενέργειας έως το 2028 αλλά και τα οικονομικά αποτελέσματα της ΔΕΗ για το πρώτο εξάμηνο του 2019 που ανακοινώθηκαν την περασμένη εβδομάδα. Και η σκληρή γλώσσα των αριθμών σπανίως κάνει λάθος. Η δαπάνη για δικαιώματα εκπομπών διοξειδίου του άνθρακα (CO2) αυξήθηκε σε 251,1 εκατ. ευρώ από 129,1 εκατ. ευρώ το αντίστοιχο διάστημα του 2018 εξαιτίας της εκτόξευσης της μέσης τιμής αγοράς από 9,69 ευρώ/τόνο σε 20,38 ευρώ/τόνο. Και αυτό παρότι η επιχείρηση είχε περιορίσει τις εκπομπές ρύπων κατά έναν εκατ. τόνους, καθώς μείωσε τη λιγνιτική παραγωγή κατά 16,1%.
Το ζητούμενο πλέον για την πολιτική ηγεσία του υπουργείου Περιβάλλοντος και Ενέργειας (ΥΠΕΝ) αλλά και τη διοίκηση της ΔΕΗ είναι το πώς θα υποκατασταθούν, εντός των επόμενων εννέα ετών, τα 3.904 μεγαβάτ καθαρής ισχύος των 14 λιγνιτικών μονάδων που λειτουργούν σήμερα στη Δυτική Μακεδονία και στην Αρκαδία, αλλά και τι θα απογίνει με τα 615 μεγαβάτ της υπό κατασκευή Πτολεμαΐδας V, προϋπολογισμού 1,4 δισ. ευρώ, εκ των οποίων έχουν ήδη εκταμιευτεί 950 εκατ. ευρώ. Η λύση, όπως λένε οι ειδικοί, θα έρθει έπειτα από μια μελέτη επάρκειας ισχύος, η οποία θα επεξεργάζεται διάφορα σενάρια και θα θέτει χρονοδιάγραμμα απόσυρσης των μονάδων, για να αποτυπωθεί στη συνέχεια στο υπό αναθεώρηση Εθνικό Σχέδιο για την Ενέργεια και το Κλίμα (ΕΣΕΚ), το οποίο πρέπει να αποσταλεί στην Κομισιόν έως το τέλος του έτους.
Για τις τέσσερις μονάδες του Ατμοηλεκτρικού Σταθμού (ΑΗΣ) Καρδιάς και τις δύο του ΑΗΣ Αμυνταίου το μέλλον είναι προδιαγεγραμμένο καθώς ήδη λειτουργούν παράνομα κατά παρέκκλιση της κοινοτικής νομοθεσίας, βάσει μιας α λα καρτ τροποποίησης των υπουργικών αποφάσεων για την ενσωμάτωση στην εθνική νομοθεσία της οδηγίας περί βιομηχανικών εκπομπών. Το ίδιο και για τη Μεγαλόπολη ΙΙΙ, για την οποία ο υπουργός Περιβάλλοντος και Ενέργειας κ. Κωστής Χατζηδάκης έχει διαμηνύσει ότι θα κλείσει – μαζί με τις δύο του Αμυνταίου – στα μέσα του 2020. Οσο για τις υπόλοιπες μονάδες, το 2028 είναι το έτος κατά το οποίο εκπνέουν οι περιβαλλοντικοί τους όροι.
Η δυσκολότερη απόφαση ωστόσο, αφορά την τύχη της Πτολεμαΐδας V καθώς ήδη έχει δαπανηθεί ένα σημαντικό κονδύλι για την κατασκευή της, ενώ η προοπτική αλλαγής καυσίμου από λιγνίτη σε φυσικό αέριο δεν είναι άνευ κόστους.
Το σχέδιο δράσης
Επαφές και διαβουλεύσεις για την κατάρτιση ενός συνολικού σχεδίου δράσης, το οποίο θα οδηγήσει τις λιγνιτικές περιοχές σε μια εποχή δίχως… κάρβουνο, με έμφαση στην «πράσινη» ανάπτυξη και απασχόληση για τη Δυτική Μακεδονία και τη Μεγαλόπολη, έχει ξεκινήσει το τελευταίο διάστημα ο υφυπουργός Ενέργειας κ. Γεράσιμος Θωμάς.
Σχέδιο για «πράσινη» ανάπτυξη καταρτίζει ο υφυπουργός Ενέργειας κ. Γεράσιμος Θωμάς
Την περασμένη εβδομάδα, στο περιθώριο του Συμβουλίου Υπουργών Ενέργειας, είχε σειρά διμερών συναντήσεων με ομολόγους του από τα κράτη-μέλη που έχουν υψηλό ποσοστό άνθρακα στο ενεργειακό τους μείγμα και αντιμετωπίζουν παρόμοιες προκλήσεις ενεργειακής μετάβασης. Παράλληλα, είχε συναντήσεις με στελέχη της Ευρωπαϊκής Επιτροπής που σχεδιάζουν την πρωτοβουλία Green Deal, η οποία έχει ως στόχο να στηρίξει θεσμικά και οικονομικά τη μετατροπή της Ευρώπης σε μια κλιματικά ουδέτερη ήπειρο έως το 2050.
«Θέσαμε την Ελλάδα στο επίκεντρο των διαπραγματεύσεων για τη δημιουργία του Ευρωπαϊκού Ταμείου Δίκαιης Μετάβασης, το οποίο περιλαμβάνεται στη λογική του Green Deal. Εως σήμερα η χώρα μας ήταν εκτός πλάνου. Πλέον διεκδικούμε έναν πιο ενισχυμένο ρόλο. Ακόμη δεν έχει συμφωνηθεί το κονδύλι του Ταμείου, αλλά έχουν γίνει συζητήσεις σε υπηρεσιακό επίπεδο και προτείνεται να «προικιστεί» με 5 δισ. ευρώ από τον ευρωπαϊκό προϋπολογισμό, 5 δισ. ευρώ από το Ταμείο Συνοχής και να υπάρχει η δυνατότητα μόχλευσης μέσα από τα χρηματοδοτικά εργαλεία της Ευρωπαϊκής Τράπεζας Επενδύσεων» επισημαίνει μιλώντας στο «Βήμα» ο κ. Θωμάς. Η Ελλάδα διαθέτει και ελληνικό Ταμείο, το οποίο αξιοποιεί πόρους από τις δημοπρασίες δικαιωμάτων εκπομπών CO2.
Μετά τις επαφές με την Κομισιόν, ο υφυπουργός Ενέργειας βρίσκεται σε περιοδεία στις μονάδες και στα ορυχεία της Δυτικής Μακεδονίας προκειμένου να αφουγκραστεί το κλίμα των τοπικών κοινωνιών, του προσωπικού της ΔΕΗ αλλά και των τοπικών φορέων και αρχών, να ακούσει τις προτάσεις τους για αναπτυξιακές ανάγκες και πρωτοβουλίες στην περιοχή πριν καταρτιστεί το συνολικό σχέδιο στήριξης για τη μεταλιγνιτική εποχή.
