Αυτό που ονομάσαμε «κρίση» κατοικεί πλέον στο ημίφως της πιθανής ανάμνησης. Η πολιτική αλλαγή του περασμένου Ιουλίου προσθέτει αισιοδοξία και τα εξωτερικά στοιχεία της κυβερνητικής δράσης προκαλούν λεπτό χαμόγελο ικανοποίησης.
Οσο όμως και αν θέλει κανείς να αποφύγει τον πειρασμό της απαισιοδοξίας, η πραγματικότητα δεν τον αφήνει. Ηδη οι κυβερνητικοί χειρισμοί των μεγάλων ευθυνών της προηγούμενης κυβέρνησης, μαζί με επιφυλάξεις και δισταγμούς, μιλάνε για τη γραμμή της μεθορίου που πρέπει να διαβούμε.
Δεν είναι η πρώτη φορά. Χωρίς βήματα σύρριζης αποφασιστικότητας, δεν αφήνεις πίσω σου τη μεθόριο. Και παρά τη φαινόμενη κυβερνητική κινητικότητα η χώρα διατρέχει τον κίνδυνο να εγκατασταθεί στην ψευδοασφαλή ζώνη της. Χωρίς τη συνείδηση ότι στη μεθόριο κρίνονται όλα και εκεί όλα θα κριθούν. Στη μεθόριο των μικρών και των μεγάλων ζητημάτων, της θεσμικής δοκιμασίας και των παραλυτικών διλημμάτων.
Στη μεθόριο χάνουν οι κοινωνίες τη μάχη. Συμβιβάζονται, υποχωρούν και αναδιπλώνονται στον αγαπημένο παλαιό εαυτό τους. Στην κρίσιμη αυτή φάση βρισκόμαστε. Και ισχύει πάντα αυτό που έλεγε ο Δημοσθένης στους Αθηναίους που βρέθηκαν (και χάθηκαν) στη μεθόριο της ύπαρξής τους. «Ή θα κινηθείτε ή θα νικηθείτε».
Η κίνηση είναι οι απαντήσεις. Και η κίνηση είναι να τεθούν τα ζητήματα απογυμνωμένα. Και το πρώτο ερώτημα είναι ένα: Τι κάνουμε με το παρελθόν; Το άμεσο πολιτικό παρελθόν μας, που ως κρίση βιώθηκε και ως τέτοια πολλαπλασίασε τον εαυτό της; Το αφήνουμε «στις σελίδες της Ιστορίας»; Τι έγινε το πρώτο εξάμηνο του 2015; Τι ακριβώς είναι η Novartis; Ποιος είναι ο οργανωτής και ποιες οι ευθύνες; Θα αναδειχθούν στο φως της κορυφής ή θα μείνουν στην αμφιβολία της μεθορίου;
Και αν τα μείζονα θέματα δεν μπορούν στο πλαίσιο του κράτους δικαίου και της θεσμικής αυστηρότητάς του να τεθούν σε όλο το εύρος τους, πώς μπορεί μια κοινωνία να συνειδητοποιήσει την ανάγκη αλλαγής, είτε πρόκειται για τον αντικαπνιστικό νόμο είτε πρόκειται για την αυστηρή εφαρμογή του ΚΟΚ και την αντιμετώπιση των τροχαίων εγκλημάτων; Για να μείνουμε μόνο σε αυτά, πέρα από κρίσιμα άλλα, όπως το Μεταναστευτικό-Προσφυγικό.
Η πολιτική είναι μια παιδαγωγική λειτουργία. Ο νόμος είναι έλεγχος και κύρωση. Πρώτα όμως είναι ατμόσφαιρα και πνεύμα συνύπαρξης. Γι’ αυτό υπάρχει σήμερα μια πολιτική αναγκαιότητα να αρνηθούμε τη μεθόριο. Να μείνουν πίσω δισταγμοί, αμφιβολίες και διλήμματα.
Κάθε μεθόριος καλεί σε αξιολογικό προσανατολισμό. Δεν μπορεί να νοηθεί η μεταστροφή της συνείδησης χωρίς την ψηλάφηση του καυτού πυρήνα της πραγματικότητας που βρίσκεται επέκεινα της μεθοριακής ασφάλειας. Η μεγάλη σημερινή ανοχή προς την κυβέρνηση του κ. Μητσοτάκη μιλάει δυνατά και για το εύρος της ευθύνης της.
Ο κ. Λευτέρης Κουσούλης είναι πολιτικός επιστήμονας.
