Τρία χρόνια τώρα όλες οι επιστήμες σχεδόν έχουν επιστρατευτεί για να δώσουν μια ικανοποιητική απάντηση στο ερώτημα «Τι διάβολο είναι το Brexit;». Πώς κατάφεραν οι Βρετανοί να διχαστούν, οικογένειες να διασπαστούν, να γίνουν ο περίγελος της δημοκρατικής ανθρωπότητας και να πυροβολήσουν όχι μόνο το πόδι τους, αλλά και μια βουλευτίνα των Εργατικών; Αλλά και βουλευτές εν ενεργεία να μην μπορούν να επισκεφτούν την περιφέρειά τους, ενώ τα συνδικάτα, οι επιχειρήσεις, τα πανεπιστήμια να ζητούν επίμονα την επάνοδο της διχασμένης χώρας στην ομαλότητα; Και όμως. Η κατάσταση χειροτερεύει μέρα με τη μέρα και έφτασε στο σημείο ο μοιραίος άνθρωπος στον οποίο παρέδωσαν την εξουσία οι Συντηρητικοί να υποστεί τον απόλυτο εξευτελισμό. Τον χαρακτηρισμό του ως ψεύτη από το Ανώτατο Δικαστήριο της παλαιότερης δημοκρατίας της σύγχρονης εποχής.
Η Ιστορία, όπως είναι φυσικό, επιστράτευσε τον Θουκυδίδη. Η περίφημη παγίδα του, η αποτυχημένη εκστρατεία της Αθήνας στη Σικελία, και η εκστρατεία των Αθηναίων στην «περήφανη» Μήλο είχαν το ίδιο αποτέλεσμα. Την καταστροφή. Εκεί την οδήγησαν ανορθολογικοί ηγέτες που στηρίχτηκαν στην οίηση και αγνόησαν την πραγματικότητα.
Η Ιστορία επίσης διδάσκει και μελετά πώς καταρρέουν οι αυτοκρατορίες, ιδίως αυτές που δεν υπάρχουν πια παρά μόνο στα μυαλά κάποιων ονειροπόλων ηλικιωμένων της αγγλικής υπαίθρου, νοσταλγών της Καλλίπολης ή απατεώνων της πολιτικής.
Τη μυθολογία επιστράτευσε πρόσφατα ο ιρλανδός πρωθυπουργός Βαράντκαρ λέγοντας στον βρετανό ομόλογό του ότι «θα είμαι η Αθηνά σου, αν νομίζεις ότι σε τρία χρόνια θα μπορέσεις να κλείσεις εμπορικές συμφωνίες με τις ΗΠΑ και την ΕΕ». Εννοώντας ότι η θεά της Αθήνας βοήθησε τον Ηρακλή στους άθλους του, αφού είχε προηγουμένως τρελαθεί και σκοτώσει τη γυναίκα του.
Ακόμη και η κβαντομηχανική επιστρατεύτηκε. Η γάτα του Σρέντιγκερ, η αρχή της απροσδιοριστίας του Χάιζενμπεργκ και η φράση του μεγάλου Φέιμαν «κανείς δεν καταλαβαίνει την κβαντομηχανική» έπαιξαν στην προσπάθεια κατανόησης του ακατανόητου.
Η ψυχιατρική πάλι ήταν πανταχού παρούσα. Η διάγνωση των ειδικών ήταν «ψυχοπάθεια». Ο πανταχόθεν βαλλόμενος, μετά την απόφαση του Ανωτάτου Δικαστηρίου, από εχθρούς και φίλους της κυβέρνησης, ειδικός στην επικοινωνία Κάμινγκς και κυρίαρχος στην Ντάουνινγκ Στριτ έχει κι αυτός τη διάγνωσή του. Από τον ίδιο τον πρώην πρωθυπουργό Κάμερον. «Ψυχοπαθής καριέρας». Μάλιστα, αρθρογράφος με μνήμη τα δικά μας τα χάλια του 2015 προέβλεψε ότι θα έχει τη μοίρα του Βαρουφάκη.
Και ο Μπόρις Τζόνσον; Τι γίνεται με αυτό το παιδί της αριστοκρατίας που παριστάνει τον προστάτη του φτωχού και πασχίζει να ξεπλύνει την ταπείνωση της χώρας του από την εκδικητική Ενωση; Που το μόνο που θέλει είναι να επιβάλει τη θέληση του λαού του στο δημοψήφισμα;
Η καθηγήτρια Chantal Gautier, ειδική στην ψυχολογία των επιχειρήσεων, εξετάζει τα χαρακτηριστικά ενός ηγέτη (Leader) με στόχο να τα «προσαρμόσει» στην ανάλυση της ηγεσίας του κ. Τζόνσον και στις εμφανείς, αλλά και επικίνδυνες αδυναμίες του. Επικίνδυνες μια και δεν πρόκειται για έναν ηγέτη επιχείρησης, αλλά για τον πρωθυπουργό που οδηγεί τη χώρα του ολόκληρη στο χάος και στην καταστροφή. Ας δούμε μερικά από τα χαρακτηριστικά της «καλής ηγεσίας».
1«Οι καλοί ηγέτες ηγούνται με το παράδειγμα και την ακεραιότητά τους. Είναι οι προϋποθέσεις για να εμπνεύσουν εμπιστοσύνη». Υπάρχει ίχνος εμπιστοσύνης στον τρόπο που διαχειρίζεται ο νυν πρωθυπουργός τα πράγματα στη Μ. Βρετανία; Ούτε στο εσωτερικό ούτε στην Ευρώπη υπάρχει η παραμικρή εμπιστοσύνη όχι μόνο για τον τρόπο που διαχειρίζεται το Brexit, αλλά ούτε από το παρελθόν του στην πολιτική σκηνή και την περίοδο που δούλεψε στις Βρυξέλλες ως ανταποκριτής μεγάλης εφημερίδας, η οποία τον απέλυσε όταν διαπιστώθηκε ότι οι ανταποκρίσεις του ήταν κατασκευασμένες. Αλλά και ο τρόπος που χειρίστηκε τη διακοπή της λειτουργίας του Κοινοβουλίου στην πιο κρίσιμη στιγμή της μεταπολεμικής ιστορίας της Μ. Βρετανίας και οι υποτιθέμενες προτεραιότητες για την Παιδεία, το σε κατάρρευση σύστημα Υγείας κ.λπ. προκάλεσαν ανατριχίλες σε σοβαρούς πολιτικούς όπως ο πρώην υπουργός κ. Χάμοντ. Οι προτάσεις του για αυξήσεις στις δαπάνες που αφορούν την καθημερινότητα των πολιτών δεν ανταποκρίνονται στις οικονομικές δυνατότητες της χώρας του, ιδίως αν υπάρξει άτακτη έξοδος.
2«Ο καλός ηγέτης ακούει τις ιδέες και τις απόψεις των άλλων και πράττει». Αυτό σημαίνει ότι έχει επίγνωση των ορίων του. Κάτι που ο Μπόρις δεν διαθέτει λόγω υπερτροφικού Εγώ.
3«Ο καλός ηγέτης σχηματίζει μια ομάδα συνεργατών που συμπληρώνουν τις γνώσεις του ηγέτη και που είναι σε θέση να τις εκφράζουν. Με αυτόν τον τρόπο δημιουργεί μια ισχυρή ομάδα με ευρύ φάσμα ικανοτήτων και δυνατοτήτων που συμπληρώνουν τις δικές του αδυναμίες». Ο κ. Τζόνσον επέλεξε μια κυβέρνηση που αποτελείται από «κλώνους» του και απομάκρυνε ακόμη και από το κόμμα ιστορικές και ικανές προσωπικότητες του Συντηρητικού Κόμματος. Το δόγμα «ή εγώ ή αυτοί» κάπου το έχουμε ακούσει και εμείς.
Αποτέλεσμα μιας τέτοιας μορφής διοίκησης είναι η αδυναμία διαμόρφωσης μιας στρατηγικής για τη διαπραγμάτευση με την ΕΕ.
Η ψυχολόγος συμβούλευσε στο τέλος του άρθρου της να «κοιτάξει μέσα του να εντοπίσει κάποια από τα συστήματα που επηρεάζουν τη συμπεριφορά του και έτσι να καταστρώσει ένα πλάνο για τη χώρα του και όχι μόνο για την ηγεσία του».
Είναι φανερό ότι ο πρωθυπουργός δεν έχει δουλέψει παρά μόνο για τον εαυτό του. Και είναι φανερό ότι όλο του το ενδιαφέρον εστιάζεται στο να ξανακερδίσει της επόμενες εκλογές και μόνο.
Τέτοιες προσωπικότητες στην πολιτική, μας λέει η καθηγήτρια, είναι συνήθως χαρισματικές. Ομως η απόσταση από το χάρισμα χείναι μικρή. Και από ό,τι μας λέει η πείρα μας, ακόμη πιο μικρή είναι η απόσταση από την «Kolotoumba».
Ο κ. Αντώνης Τριφύλλης είναι μέλος του Εποπτικού Συμβουλίου της διαΝΕΟσις, πρώην στέλεχος της ΕΕ.
