H ομιλία και η συνέντευξη του Πρωθυπουργού στη ΔΕΘ, δύο μήνες μετά την ανάληψη της εξουσίας, δεν άφησε καμία αμφιβολία ότι στόχος της κυβέρνησης είναι η απελευθέρωση όλων των δημιουργικών δυνάμεων της χώρας, ακολουθώντας φιλελεύθερη πολιτική σε όλους τους τομείς του δημοσίου βίου.
Μετά από μια δεκαετία οικονομικής κρίσης και εφαρμογής των μνημονιακών προγραμμάτων, η επαγγελία της μείωσης των φόρων και των ασφαλιστικών εισφορών χωρίς δημοσιονομικές περικοπές στο κοινωνικό κράτος, την παιδεία και την υγεία, δημιουργεί ένα κλίμα ευφορίας, όχι μόνο στους επιχειρηματίες, αλλά και σε όλους τους πολίτες (ελεύθερους επαγγελματίες και μισθωτούς) που σήκωσαν το βάρος της φορολογικής επιδρομής τα τελευταία χρόνια.
Αν οι νομοθετικές ρυθμίσεις για την προσέλκυση επενδύσεων που ετοιμάζονται, κατορθώσουν να περιορίσουν ουσιαστικά τις γραφειοκρατικές δυσκολίες και ταυτόχρονα επιτύχουν να επιταχύνουν τις αποφάσεις της δημόσιας διοίκησης και των δικαστηρίων, τότε οι πιθανότητες δημιουργίας ενός επενδυτικού κύματος τα αμέσως επόμενα χρόνια αυξάνονται σημαντικά.
Παράλληλα, οι εξαγγελίες στον χώρο της ανώτατης παιδείας δείχνουν ότι η απελευθέρωση δεν αφορά μόνο τους παραγωγούς πλούτου, αλλά αφορά και τους παραγωγούς γνώσης, δηλαδή ολόκληρη την πανεπιστημιακή κοινότητα. Η απελευθέρωση από τον κρατικό ασφυκτικό εναγκαλισμό των πανεπιστημιακών και των ερευνητικών ιδρυμάτων μόνο θετικά αποτελέσματα αναμένεται να έχει, τόσο στην παραγωγή νέας γνώσης μέσω της έρευνας όσο και στη μετάδοσή της μέσω της διδασκαλίας σε προπτυχιακό και σε μεταπτυχιακό επίπεδο.
Φαίνεται ότι ένας άνεμος φιλελευθερισμού πνέει στη χώρα μας σε όλους τους τομείς έπειτα από πολλά χρόνια. Ο άνεμος αυτός προφανώς δημιουργεί προσδοκίες, όχι μόνο για επιτάχυνση της ανάπτυξης και αύξηση της απασχόλησης, αλλά και για ανάπτυξη κλάδων υψηλής τεχνολογίας, αν επιτευχθεί η «πολυπόθητη» στενή σύνδεση των ερευνητικών αποτελεσμάτων των πανεπιστημιακών και των ερευνητικών ιδρυμάτων με την οικονομία και τις επιχειρήσεις, όπως έχει προαναγγελθεί.
Η απελευθέρωση των «ζωντανών» δυνάμεων της χώρας, δηλαδή των δημιουργών πλούτου και των δημιουργών γνώσης και καινοτομίας, προϋποθέτει ότι όλοι αυτοί θα πρέπει να λειτουργούν σε καθορισμένο νομικό πλαίσιο και να τηρούν τους κανόνες που τίθενται από το κράτος. Η απελευθέρωση των πολιτών από την υπερβολική κρατική παρέμβαση τους δημιουργεί μεγαλύτερη ευθύνη προς το κοινωνικό σύνολο. Η ελευθερία δεν σημαίνει ασυδοσία. Τα όρια της κρατικής παρουσίας πρέπει να είναι αρκετά αυστηρά ώστε να μην ξεφεύγουν οι «επιτήδειοι» και ταυτόχρονα αρκετά ευέλικτα ώστε να μην εμποδίζεται η δημιουργικότητα των πολλών νομοταγών πολιτών σε όλους τους τομείς.
Στη χώρα μας υπάρχει μια ισχυρή παράδοση «υπέρβασης» των κανόνων προκειμένου να ικανοποιηθούν ιδιωτικά συμφέροντα σε βάρος του δημοσίου συμφέροντος. Τα παραδείγματα είναι πολλά, με αποκορύφωμα τις αυθαίρετες κατασκευές σε αιγιαλούς και ρέματα, με τα πολύ γνωστά πρόσφατα αποτελέσματα.
Είναι γνωστό ότι οι πελατειακές σχέσεις βρίσκονται πίσω από τη μη εφαρμογή των νόμων και τη γενικευμένη «ατιμωρησία» των παραβατών. Η ελευθερία δράσης των πολιτών θέλει αρετή, ενώ η θέσπιση κανόνων και η τιμωρία από το κράτος θέλει τόλμη. Είναι πιθανό αυτά να έλειψαν από τη χώρα μας και για αυτόν τον λόγο να μην εφαρμόστηκαν σχεδόν ποτέ πραγματικά φιλελεύθερες πολιτικές. Σε αντίθεση με αυτό που συμβαίνει σε μεγάλο βαθμό στις ευρωπαϊκές χώρες, στη χώρας μας φαίνεται πως ούτε οι πολίτες ούτε το κράτος μπόρεσαν να εκπληρώσουν τους ρόλους τους. Ωστόσο, είναι καιρός να τολμήσουμε ώστε η χώρα μας να γίνει μια «κανονική» ευρωπαϊκή χώρα.
Ο κ. Ναπολέων Μαραβέγιας είναι καθηγητής Πολιτικής Οικονομίας στο Εθνικό και Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών, πρώην υπουργός.
