Νέες κόντρες…αλά παλαιά πυροδότησε η ανακοίνωση από τον Πρωθυπουργό στο πλαίσιο της ομιλίας του στη ΔΕΘ της απόφασης της κυβέρνησης για τα αρχαιολογικά ευρήματα στον σταθμό Βενιζέλου του μετρό Θεσσαλονίκης. Σήμερα, η υπό ίδρυση Κίνηση Πολιτών του κ. Γιάννη Μπουτάρη, πρώην δημάρχου της πόλης και σφοδρού πολέμιου της λύσης της απόσπασης κι επανατοποθέτησης των αρχαιοτήτων, προανήγγειλε προσφυγή στα δικαστήρια για το θέμα του σταθμού Βενιζέλου.

Η εξέλιξη, αν και δεν εκπλήσσει γιατί ο κ. Μπουτάρης έχει πρωτοστατήσει από το 2013 σε δικαστικές διαμάχες για τη μη απόσπαση των αρχαιολογικών ευρημάτων από τον σταθμό, θυμίζει πρακτικές του παρελθόντος που καθήλωσαν το έργο. Αν και η πλειοψηφία των φορέων της πόλης έχει τεθεί υπερ της λύσης που ανακοινώθηκε από τον Πρωθυπουργό, ο διχασμός επιστρέφει.

Εντωμεταξύ, ο Υπουργός Υποδομών και Μεταφορών κ. Κώστας Καραμανλής, μιλώντας στα Parapolitika FM αποκάλυψε ότι τα έργα στο μετρό Θεσσαλονίκης μέχρι στιγμής έχουν στοιχίσει στον ελληνικό λαό περίπου 800 εκατ. ευρώ. Επισήμανε μάλιστα ότι «όλοι θέλουμε τα αρχαία αλλά θέλουμε και Μετρό. Και πρέπει να καταλάβουμε όλοι ότι δεν μπορεί μια ανασκαφή να κρατάει για πάντα. Και κάτι ακόμα: Δεν μπορούμε να μη βλέπουμε και το κόστος και να θεωρούμε ότι είναι κάτι το οποίο δεν έχει και τόσο πολύ μεγάλη σημασία…».

Όσο για τις μελέτες, όπως είπε ο ίδιος στην Επιτροπή της Βουλής για τη Διοίκηση της Αττικό Μετρό, «οι ειδικοί μας είπαν πως αν τα έργα προχωρήσουν με την παραμονή των αρχαίων, το έργο θα καθυστερήσει. Μελέτες δεν υπάρχουν. Το έργο Βενιζέλου δεν έχει καν ξεκινήσει».

Μπουτάρης: Δεν θα κάνω πίσω

«Δεν θα κάνω πίσω μέχρι να αλλάξει η απόφαση και να μείνουν τα αρχαία του μετρό επιτόπου στο Σταθμό Βενιζέλου» ξεκαθάρισε ο κ. Μπουτάρης, στο πλαίσιο συνέντευξης τύπου, ζητώντας μάλιστα συνάντηση με τον Πρωθυπουργό. «Πιστεύω ο Μητσοτάκης έχει μια πολύ λανθασμένη ενημέρωση και αυτό δημιουργεί πολύ μεγάλο πρόβλημα στην τελική απόφαση. Χθες έγινε μια συνάντηση στην περιφέρεια όπου κλήθηκαν οι παραγωγικοί φορείς, δεν κλήθηκε κανείς από την αρχαιολογική υπηρεσία ούτε από την Αττικό Μετρό. Πάλι μια μονομερής ενημέρωση» είπε.

Από την πλευρά του ο Περιφερειάρχης Κεντρικής Μακεδονίας, κ. Απόστολος Τζιτζικώστας υπεραμυνόμενος της κυβερνητικής επιλογής, εξαπέλυσε μιλώντας σε ραδιοφωνική εκπομπή βολές κατά του πρώην δημάρχου Θεσσαλονίκης. «Όλα αυτά τα χρόνια ακούγαμε παραμύθια, ζούσαμε σε μια φαντασίωση που μας οδήγησαν συγκεκριμένοι άνθρωποι. Αυτό πρέπει να τελειώνει εδώ. Δεν αντέχει διχασμό η πόλη. Κάποιοι προσπαθούν να το κάνουν αναζητώντας ρόλο».

Οι λόγοι για τους οποίους δεν πρέπει να αποσπασθούν οι αρχαιότητες, όπως υποστηρίχθηκε σήμερα από την υπό σύσταση Κίνηση Πολιτών για την προστασία της Πολιτιστικής Κληρονομιάς είναι οι εξής:

-Προστασία των αρχαιοτήτων, καθώς μεγάλο μέρος είναι από φθαρτά υλικά και δεν θα αντέξουν στην απόσπαση.

-Η απόσπαση συνεπάγεται τη συνέχιση της ανασκαφής σε μεγαλύτερο βάθος, 3-3,5 μέτρων, και τον πιθανό εντοπισμό και άλλων αρχαιοτήτων.

-Η προηγούμενη υπουργική απόφαση προβλέπει την απόσπαση για την κατασκευή του σταθμού αλλά δεν υπάρχει μελέτη επαναφοράς.

Το δικαστικό σήριαλ του Σταθμού Βενιζέλου

Η αποκάλυψη της Μέσης Οδού, δηλαδή της αρχαίας λεωφόρου που διέσχιζε το κέντρο της Θεσσαλονίκης από τον 4ο αιώνα μ.Χ., και η διαφωνία για την τύχη των σημαντικών αρχαιολογικών ευρημάτων έδωσαν το έναυσμα από τις αρχές του 2013 για ένα σήριαλ προσφυγών και δημόσιων αντεγκλήσεων. Η αρχική απόφαση για μεταφορά των αρχαιοτήτων προκειμένου να μην καθυστερήσουν οι εργασίες έφερε διχασμό στην πόλη.

Ο δήμος Θεσσαλονίκης προσέφυγε το 2014 στο ΣτΕ ζητώντας να ακυρωθεί ως παράνομη και αντισυνταγματική η απόφαση του τότε υπουργού Πολιτισμού και Αθλητισμού με την οποία (κατόπιν γνωμοδότησης του ΚΑΣ), αποφασίσθηκε η έγκριση της προστασίας και ανάδειξης των αρχαιοτήτων που αποκαλύφθηκαν στον υπό κατασκευή σταθμό Βενιζέλου, με τη μεταφορά και την επανατοποθέτηση των αρχαιοτήτων μέσα στο σταθμό, μετά την κατασκευή του. Ο δήμος Θεσσαλονίκης υποστήριζε ότι η επίμαχη απόφαση παραβίαζε τη συνταγματική αρχή της αναλογικότητας, αφού επιλέχθηκε η πλέον δυσμενής για την προστασία του πολιτιστικού περιβάλλοντος λύση, η οποία καταλήγει στην οριστική εξαφάνιση του συγκεκριμένου ιστορικού μνημείου ως ενιαίου συνόλου.

Τελικά, τον Δεκέμβριο του 2016, το ΣτΕ, μετά από αναβολές και συμπληρωματικά υπομνήματα, απέρριψε την προσφυγή του δήμου Θεσσαλονίκης και ως αβάσιμους όλους τους ισχυρισμούς που προέβαλε. Έκρινε νόμιμη την επίμαχη υπουργική απόφαση, καθώς πριν από την έκδοσή της ο υπουργός Πολιτισμού εξέτασε «όλες τις προταθείσες λύσεις και επιπροσθέτως έλαβε υπόψη και αξιολόγησε τις προτάσεις των ενδιαφερομένων φορέων (δήμου Θεσσαλονίκης, επιστημονικών φορέων, κ.λπ.) και διερεύνησε τη δυνατότητα κατάργησης ή μεταφοράς του σταθμού Βενιζέλου, αλλά και τη δυνατότητα κατασκευής του σταθμού χωρίς την απόσπαση των αρχαιοτήτων, κατέληξε δε εν τέλει, κατά συνεκτίμηση και της μεγάλης σημασίας του έργου για τους κατοίκους, τη Θεσσαλονίκη, αλλά και την ανάπτυξη εν γένει της χώρας, στην έγκριση της λύσης η οποία προβλέπει τον ανασχεδιασμό από κατασκευαστική και λειτουργική άποψη του σταθμού Βενιζέλου προκειμένου τα αρχαία κατάλοιπα να επανατοποθετηθούν στο μεγαλύτερο μέρος τους στην αρχική τους θέση, μετά την προσωρινή απόσπασή τους, την οποία ενέκρινε υπό όρους».

Σημειωνόταν δε στην απόφαση, την οποία επικαλέστηκε και ο Πρωθυπουργός από το βήμα του Βελλίδειου, ότι «όπως προκύπτει από τη γνωμοδότηση του ΚΑΣ, η απόσπαση των αρχαιοτήτων δεν αποφασίσθηκε με σκοπό την αρχαιολογική έρευνα των υποκειμένων στρωμάτων εδάφους, αλλά διότι κρίθηκε ότι η απόσπαση είναι αναγκαία για την προστασία των αρχαιοτήτων και την ολοκλήρωση της κατασκευής του σταθμού, το δε ΚΑΣ εξέτασε και το ενδεχόμενο να αποκαλυφθούν αρχαιότητες και μετά το επίπεδο στο οποίο αποκαλύφθηκαν οι προαναφερθείσες αρχαιότητες».