Προσπαθώντας να καταγράψουμε το πώς η Αθήνα αλλάζει για να υποδέχεται τους όλο και περισσότερους τουρίστες, περπατήσαμε γύρω από την Ακρόπολη. Επισκεφθήκαμε το Κουκάκι, την Πλάκα, τα Πετράλωνα, το Θησείο, το Μετς, το Παγκράτι και φυσικά το Σύνταγμα και το εμπορικό κέντρο.
Παντού εντοπίσαμε καινούργιες ταμπέλες για boutique hotels ή apartments και επισημάναμε «κουτάκια» με κλειδιά Airbnb, όμως πιο έντονη ήταν η «μετάλλαξη» στο Κουκάκι, που μοιάζει σαν να ενώνεται σιγά-σιγά με τη γειτονική «συνοικία των θεών». Στις άλλες περιοχές η αλλαγή είτε έχει γίνει εδώ και πάρα πολλά χρόνια (π.χ. Πλάκα) είτε είναι πολύ πιο ήπια (π.χ. Παγκράτι).
Στο Κουκάκι γίνεται μάλλον απότομα, σε μικρό χρονικό διάστημα. Αυτό είναι ένα από τα συμπεράσματα του ρεπορτάζ μας. Και δεν είναι τυχαίο. Η γειτονιά αυτή πολύ γρήγορα καταγράφηκε ως η πέμπτη πιο περιζήτητη για το Airbnb.
Αποτέλεσμα; Στην περιοχή το rent gap (χάσμα ενοικίου), μονάδα κρίσιμη για τους πολεοδόμους, η διαφορά δηλαδή ανάμεσα στο ενοίκιο που ισχύει και σε αυτό που θα μπορούσε να εισπραχθεί, είναι τεράστια. Ενα παράδειγμα; Διαμέρισμα 1ου ορόφου και 55 τ.μ. σε κεντρικό δρόμο του Κουκακίου βγήκε για λίγες ημέρες στην ελεύθερη αγορά με τιμή 800 ευρώ – ποσόν απαγορευτικό για τον μέσο Ελληνα. Τελικά ενοικιάστηκε από κάποια εταιρεία Airbnb.
Ομορφα σπίτια και κουτιά με κλειδιά
Να ξεκινήσουμε από τις καλές εικόνες: Πολλά παλιά σπίτια που ήταν ερειπωμένα (αρκετά ετοιμόρροπα) ανακαινίζονται, και μάλιστα με μεγάλη προσοχή, διατηρώντας τον χαρακτήρα και την αρχιτεκτονική τους, και χρησιμοποιούνται ξανά – δεν είναι λίγες αυτές οι περιπτώσεις τόσο στο Κουκάκι όσο και στα Πετράλωνα και στο Θησείο.
Παράλληλα, οι κοινόχρηστοι χώροι γύρω από νέα ξενοδοχεία καθαρίζονται και διατηρούνται πλέον προσεγμένοι.
Laundry και luggage stores
Ξεχνάμε σιγά-σιγά τα παλιά γνωστά στεγνοκαθαριστήρια. Μιλάμε πλέον για laundry. Φυσικά απευθύνονται και σε ντόπιους, αλλά ο βασικός κορμός των πελατών τους είναι τουρίστες. Σε Κουκάκι και Πλάκα μετρήσαμε οκτώ – τα περισσότερα από αυτά άνοιξαν πολύ πρόσφατα και είναι ιδιαίτερα σύγχρονα και προσεγμένα.
Νέα άφιξη είναι και τα luggage stores όπου οι τουρίστες αφήνουν τις βαλίτσες τους μέχρι να κάνουν τις βόλτες που έχουν προγραμματίσει. Σαν μανιτάρια ξεφυτρώνουν επίσης τα ΑΤΜ, «κολλημένα» σε πολυκατοικίες.
Βίαιη αλλαγή στη δομή της γειτονιάς
«Στο Κουκάκι η απομάκρυνση παραδοσιακών επαγγελμάτων είχε ξεκινήσει από παλιά» σημειώνει ο Χάρης Τζαννής, κάτοικος επίσης Κουκακίου, «όμως δεν ήταν τόσο έντονο το φαινόμενο. Τα πολλά συνεργεία της περιοχής, π.χ., άρχισαν σιγά-σιγά να λιγοστεύουν από τότε που έγινε το Νέο Μουσείο της Ακρόπολης. Μέσα στα τελευταία ένα-δύο χρόνια όμως, βλέπεις ότι αλλάζει ολόκληρη η μορφή της γειτονιάς.»
Υπερτουρισμός και βιώσιμος τουρισμός
Τα πρώτο εξάμηνο του 2019 τα έσοδα της Ελλάδας από τον τουρισμό αυξήθηκαν κατά 15,3% από το αντίστοιχο περσινό διάστημα. Παράλληλα, σύμφωνα με τα στοιχεία, η Αθήνα και η Αττική εξελίσσονται ως αυτοτελής τουριστικός προορισμός. Ο αστικός τουρισμός είναι ένα παγκόσμιο φαινόμενο. «Τα τελευταία χρόνια», εξηγεί η Ευαγγελία Χατζηκωνσταντινου, αρχιτέκτων πολεοδόμος, «έχει γίνει μια αλλαγή στον τουρισμό. Ξεκίνησε από τις χαμηλού κόστους αεροπορικές εταιρείες που έκαναν τις πόλεις προορισμό. Είναι ίσως μια διαφορετική προσέγγιση, οι τουρίστες θέλουν να δουν τι γίνεται τοπικά σαν εναλλακτική πρόταση στον μαζικό τουρισμό και επιλέγουν δραστηριότητες, εμπειρίες της πόλης. Αυτή η αναζήτηση εμπειριών, όμως, όταν γενικευτεί χάνεις το αυθεντικό».
