Οι ολιγοήμερες διακοπές της κυβέρνησης και η περίοδος χάριτος από τους δανειστές -αν υπήρξε ποτέ τέτοια- φθάνουν στο τέλος τους και ο Σεπτέμβριος, όπως και όλο το φθινόπωρο, προμηνύεται θερμό.
Με μητέρα των μαχών τη μείωση των στόχων για τα πρωτογενή πλεονάσματα η κυβέρνηση θα παρουσιάσει το ακριβές σχέδιό της για την οικονομία και την ανάπτυξη, αλλά και το φορολογικό νομοσχέδιο στους δανειστές. Η κατάργηση των capital controls, ως επιπλέον απόδειξη για την επιστροφή της χώρας στην κανονικότητα, αλλά και η πρόωρη αποπληρωμή μέρους των ακριβών δανείων του ΔΝΤ βρίσκονται επίσης στην πλούσια ατζέντα του οικονομικού επιτελείου.
Στο πλαίσιο αυτό έχει αρχίσει εδώ και καιρό να προετοιμάζει το οπλοστάσιό της προκειμένου να διαπραγματευτεί με τους δανειστές και να νικήσει. Οι κρίσιμες συζητήσεις ξεκινούν με την κάθοδο των επικεφαλής των θεσμών στην Αθήνα στο δεύτερο δεκαπενθήμερο του Σεπτεμβρίου.
Την παρουσίαση δε των «όπλων» της κυβέρνησης στους ηγέτες των εταίρων στην ΕΕ θα αναλάβει ο ίδιος ο πρωθυπουργός Κυριάκος Μητσοτάκης ξεκινώντας σε λίγες ημέρες τις επαφές, αναζητώντας συμμάχους.
Ξεκινά μάλιστα από τους σκληρούς της ευρωζώνης, με ταξίδια σε Γερμανία και Ολλανδία, δύο χώρες οι οποίες έχουν δείξει μεγάλη αυστηρότητα σε ό,τι αφορά την εφαρμογή των ελληνικών μνημονίων και απόλυτη απροθυμία σε οποιαδήποτε αλλαγή των όρων που τα συνόδευαν.
Οι επαφές Μητσοτάκη
Οι εκτός έδρας επαφές του πρωθυπουργού, Κυριάκου Μητσοτάκη στόχο έχουν να βάλουν τις βάσεις για την αποδοχή του ελληνικού αιτήματος όσον αφορά τη μείωση των στόχων για τα πρωτογενή πλεονάσματα.
Ο πρωθυπουργός θα επιδιώξει να πείσει ότι η Ελλάδα προχωρά πλέον με ταχείς ρυθμούς τις μεταρρυθμίσεις και πως η νέα κυβέρνηση χρειάζεται μεγαλύτερο δημοσιονομικό χώρο, για να πετύχει τους στόχους για ανάπτυξη.
Στις 29 Αυγούστου ο κ. Μητσοτάκης θα επισκεφθεί το Βερολίνο, όπου θα πραγματοποιηθεί το πρώτο τετ α τετ του υπό τον νέο του ρόλο με τη γερμανίδα καγκελάριο Άνγκελα Μέρκελ, ενώ θα έχει προηγηθεί η συνάντηση του με τον πρόεδρο της Γαλλίας Εμμανουέλ Μακρόν.
Και αν στους κόλπους της ελληνικής κυβέρνησης έχουν καλλιεργηθεί βάσιμες προσδοκίες στήριξης από την κυβέρνηση Μακρόν, δεν ισχύει το ίδιο για το Βερολίνο, με τις πρώτες διαρροές που έχουν γίνει από την πλευρά της Μέρκελ να αποκλείουν την ικανοποίηση του ελληνικού αιτήματος για μείωση των πλεονασμάτων.
Στις 2-3 Σεπτεμβρίου, ο κ. Μητσοτάκης θα μεταβεί στην Χάγη για να συναντηθεί με τον ολλανδό πρωθυπουργό, Μαρκ Ρούτε.
Ο πρώτος κύκλος των διεθνών επαφών του πρωθυπουργού, θα ολοκληρωθεί λίγα εικοσιτετράωρα πριν από την μετάβασή του στην Θεσσαλονίκη, όπου στο πλαίσιο της ΔΕΘ θα παρουσιάσει το κυβερνητικό πρόγραμμα και τους στόχους για το 2020.
Τα πρώτα τετ α τετ με τους θεσμούς
Οι διαπραγματεύσεις με τους θεσμούς ξεκινούν εντατικά τον Σεπτέμβριο με το πρώτο μπραντ ντε φερ με τους εταίρους να λαμβάνει χώρα στις 5 Σεπτεμβρίου και το δεύτερο στο Eurogroup στις 13 Σεπτεμβρίου.
Στις 15 Σεπτεμβρίου θα πρέπει να υποβληθεί στην Κομισιόν το προσχέδιο προϋπολογισμού του 2020.
Στις 16 Σεπτεμβρίου, θα επισκεφτούν την πρωτεύουσα τα τεχνικά κλιμάκια, ενώ μία εβδομάδα αργότερα θα ακολουθήσει η κάθοδος των επικεφαλής των θεσμών. Στις κρίσιμες επαφές μαζί τους το οικονομικό επιτελείο πρέπει να τους πείσει για την κυβερνητική αποφασιστικότητα να επιταχύνει την εφαρμογή αναγκαίων μεταρρυθμίσεων, την ορθότητα του οικονομικού μείγματος που θέλει να εφαρμόσει και για το πόσο επιτακτική είναι η ανάγκη μείωσης των πρωτογενών πλεονασμάτων προκειμένου να ενισχυθεί η ανάπτυξη.
Οι επικεφαλής των θεσμών αναμένεται να παραμείνουν στην Αθήνα περίπου μία εβδομάδα και θα αποχωρήσουν έχοντας συγκεντρώσει το πακέτο με όλα τα απαραίτητα στοιχεία που θα συζητηθούν στο Euroworking Group στις 26 Σεπτεμβρίου, το οποίο θα προετοιμάσει το Eurogroup της 9ης Οκτωβρίου.
Υπενθυμίζεται ότι την πρώτη κρούση στους δανειστές έχει ήδη κάνει ο Χρήστος Σταϊκούρας με επιστολή που έστειλε στην Κομισιόν για την ανανέωση της ενισχυμένης εποπτείας κατά ένα εξάμηνο.
Ο υπουργός Οικονομικών αναφέρθηκε σε αυτή την επιστολή, σύμφωνα με πληροφορίες, στις θετικές εξελίξεις στην οικονομία τον τελευταίο μήνα, στο αναπτυξιακό πρόταγμα της κυβέρνησης, και στους δημοσιονομικούς στόχους, ενώ ανέδειξε και τη ραγδαία αποκλιμάκωση στα επιτόκια των ελληνικών ομολόγων.
Επίσης ο κ. Σταϊκούρας, αξιοποιώντας την καθιερωμένη αλληλογραφία με την Κομισιόν, περιέγραψε τους στόχους της οικονομικής πολιτικής της κυβέρνησης, σύμφωνα με το πλαίσιο που παρουσιάστηκε στις προγραμματικές δηλώσεις της.
Στις κινήσεις της κυβέρνησης για το ζήτημα των πλεονασμάτων αναφέρθηκε και ο κυβερνητικός εκπρόσωπος Στέλιος Πέτσας σήμερα σε συνέντευξή του στον ΣΚΑΙ τονίζοντας ότι το ζήτημα έχει ήδη τεθεί και θα συζητηθεί και στις διμερείς και διεθνείς επαφές που θα έχει ο πρωθυπουργός όλο το επόμενο διάστημα.
«Ο βασικός μας στόχος, είναι να κερδίσουμε την αξιοπιστία των εταίρων μας. Και αυτό γίνεται μόνο προωθώντας το μεταρρυθμιστικό μας σχέδιο. Κάτι το οποίο το έχουμε κάνει από την πρώτη στιγμή -απόδειξη τα τρία νομοσχέδια που ήδη έχουν ψηφιστεί- και θα συνεχίσουμε να το κάνουμε σε όλη τη διάρκεια του 2019. Φαίνεται ότι η οικονομία ανταποκρίνεται θετικά, παρά το γεγονός ότι υπάρχουν αναταράξεις στη διεθνή οικονομία. Και εμείς θα κεφαλαιοποιήσουμε το μεταρρυθμιστικό μας σχέδιο, προς όφελος των Ελλήνων πολιτών» είπε χαρακτηριστικά.
Σύμμαχοι στην προσπάθεια της κυβέρνησης και στην ενδυνάμωση των επιχειρημάτων της για την ανάγκη μείωσης των στόχων για τα πλεονάσματα είναι από την πρώτη στιγμή η Τράπεζα της Ελλάδος με τον διοικητή Γιάννη Στουρνάρα να έχει επανειλημμένως μιλήσει για το θέμα και στις διεθνές επαφές και ομιλίες του, ενώ υπέρ του στόχου της κυβέρνησης συνηγορεί και η τελευταία έκθεση του Γραφείου Προϋπολογισμού του Κράτους.
Τα κυβερνητικά όπλα για μείωση των πλεονασμάτων
Με τα οικονομικά στοιχεία να είναι θετικά και την εκτέλεση του προϋπολογισμού να βαίνει ομαλά ενισχύεται η θέση της κυβέρνησης. Η επιδείνωση δε των συνθηκών με τους φόβους για νέα παγκόσμια ύφεση να αυξάνονται θα μπορούσε να λειτουργήσει υποστηρικτικά στα αιτήματά της.
Σύμφωνα με πληροφορίες, το μέσο για την αρχική διεύρυνση του δημοσιονομικού χώρου θα προέλθει από την καταμέτρηση των κερδών από ελληνικά ομόλογα που έχουν στην κατοχή τους κεντρικές τράπεζες της ευρωζώνης και ΕΚΤ.
Ενδιαφέρουσα πληροφορία που είδε το φως της δημοσιότητας είναι επίσης ότι η κυβέρνηση προκειμένου να είναι προετοιμασμένη σχετικά με τις απαιτήσεις και τα «ανταλλάγματα» που μπορεί να ζητούσουν οι δανειστές προκειμένου να ικανοποιήσουν το αίτημά της έχει έτοιμο σχέδιο και για το αφορολόγητο, ενώ δείχνει και μια σχετική ευελιξία για το πότε θα αρχίσει και πόσο σταδιακά θα γίνει η μείωση των φόρων που έχει υποσχεθεί.
Ειδικότερα, καταστρώνοντας τη διαπραγματευτικη γραμμή της η κυβέρνηση δίνει βάρος στις εξης κινήσεις:
- Εξετάζεται τα έσοδα που θα έχει η Ελλάδα από την επιστροφή των κερδών που θα έχουν η ΕΚΤ και οι άλλες κεντρικές τράπεζες από τα ελληνικά ομόλογα (ANFA, SMPs), τα οποία εντάχθηκαν στη συμφωνία για το χρέος τον περασμένο Ιούνιο, να προσμετρηθούν για την κάλυψη του πλεονάσματος και μάλιστα με έναν τρόπο που θα περνούν μέσω του ΕΣΠΑ βοηθώντας και την ανάπτυξη. Ήδη το οικονομικό επιτελείο βρίσκεται σε προχωρημένες συζητήσεις με τους θεσμούς προκειμένου να βρεθεί η κατάλληλη φόρμουλα. Μια τέτοια αλλαγή των όρων σημαίνει ότι εξασφαλίζεται αυτόματα πρόσθετος δημοσιονομικός χώρος 1,2 δισ. ευρώ κάθε έτος έως και το 2022, διευκολύνοντας σημαντικά την άσκηση οικονομικής πολιτικής τα επόμενα χρόνια.
- Σχεδιάζεται η αλλαγή της μεθοδολογίας στη μέτρηση και των εσόδων από αποκρατικοποιήσεις στον υπολογισμό του πρωτογενούς πλεονάσματος, κάτι που θα δώσει επιπλέον δημοσιονομικό χώρο από 300 έως και 600 εκατ. ευρώ ανάλογα με τα έσοδα της κάθε χρονιάς.
- Προωθείται το σχέδιο του Ταμείου Χρηματοπιστωτικής Σταθερότητας για τη μείωση των «κόκκινων» δανείων των τραπεζών. Σύμφωνα με πληροφορίες, η DG Comp είναι πολύ κοντά στην υιοθέτηση της συγκεκριμένης θεσμικής λύσης και τα πράγματα θα κινηθούν με διαδικασίες fast track σε ό,τι αφορά το σχέδιο του Ταμείου Χρηματοπιστωτικής Σταθερότητας, το οποίο αναμένεται εκτός απροόπτου να υιοθετηθεί τον Σεπτέμβριο.
Αποπληρωμή ΔΝΤ
Στην πλούσια ατζέντα του οικονομικού επιτελείου περιλαμβάνεται και η πρόωρη αποπληρωμή του Διεθνούς Νομισματικού Ταμείου (ΔΝΤ) ύψους 3 δισ. ευρώ.
Πρόκειται για τη δεύτερη απόπειρα να σταλεί ένα θετικό σήμα στις αγορές καθώς η πρόωρη αποπληρωμή ακριβώς δανείων του Ταμείου ανακινήθηκε από την κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ την περασμένη άνοιξη αλλά έμμεινε στο συρτάρι ύστερα από σειρά λανθασμένων χειρισμών που οδήγησαν σε ένα άτυπο ευρωπαϊκό μπλόκο.
Αξιωματούχος δήλωσε στο πρακτορείο Reuters πως η Ελλάδα θα επαναλάβει τον Σεπτέμβριο τη διαδικασία για την πρόωρη αποπληρωμή μέρους των δανείων του Διεθνούς Νομισματικού Ταμείου. Από τον Απρίλιο η προηγούμενη κυβέρνηση είχε ενημερώσει το Ταμείο πως προτίθεται να αποπληρώσει πρόωρα το 40% των υφισταμένων δανείων του οργανισμού (3,7 δισ. ευρώ περίπου), κάτι που εντάσσεται στο πλαίσιο των διαδικασιών διαχείρισης της βιωσιμότητας του ελληνικού χρέους.
Άλλωστε και ο υπουργός υπουργός Οικονομικών, Χρήστος Σταϊκούρας έχει ανακοινώσει ότι η κυβέρνηση θα προχωρήσει τις διαδικασίες για την αποπληρωμή των δανείων της χώρας προς το ΔΝΤ.
Η διαδικασία
Για να δρομολογηθεί η πρόωρη αποπληρωμή των δανείων του Διεθνούς Νομισματικού Ταμείου, θα πρέπει αρχικά ο Έλληνας υπουργός Οικονομικών να ενημερώσει επισήμως (γραπτώς) το ΔΝΤ, το Eurogroup και τον ESM.
Αμέσως μετά την επίσημη υποβολή του αιτήματος στο Eurogroup, θα απαιτηθούν κοινοβουλευτικές εγκρίσεις από τα κοινοβούλια χωρών, όπως η Γερμανία και η Ολλανδία. Αυτές οι εγκρίσεις, που αποτελούν το δεύτερο βήμα, έχουν ειδικό χαρακτήρα.
Δεδομένου ότι ο ESM απολαμβάνει καθεστώς «προτιμώμενου πιστωτή» -όπως το ΔΝΤ – θα πρέπει πρώτα να συναινέσουν τα κράτη που μετέχουν στον Ευρωπαϊκό Μηχανισμό πως θα δεχθούν να αποπληρωθεί το Ταμείο, χωρίς την ίδια στιγμή να δοθεί προτεραιότητα και στα δάνεια του ESM. Αυτή η εξαίρεση (waiver) έχει ήδη χορηγηθεί σε χώρες όπως η Πορτογαλία, η οποία προχώρησε σε πρόωρη αποπληρωμή του ΔΝΤ.
Το οικονομικό επιτελείο της νέας κυβέρνησης σχεδιάζει να επαναφέρει, όπως αναφέρουν καλά πληροφορημένες πηγές, το αίτημα στο τραπέζι του Eurogroup και του ESM τον Σεπτέμβριο με κάθε τυπικότητα.
Στο μεσοδιάστημα βέβαια το ποσό των ακριβών – με επιτόκιο 3,5% – δανείων του ΔΝΤ περιορίστηκε από τα 3,7 στα 3 δισ. καθώς εξοφλήθηκαν ορισμένες δόσεις.
