Κακός οιωνός για τα αναδρομικά των συνταξιούχων θεωρείται η πρόσφατη απόφαση της Ολομέλειας του Συμβουλίου της Επικρατείας, η οποία αποφάνθηκε αμετάκλητα ότι οι εν ενεργεία μόνιμοι δημόσιοι υπάλληλοι δεν δικαιούνται να λαμβάνουν δώρο Χριστουγέννων, δώρο Πάσχα και επίδομα αδείας. Πρόκειται για μια εξέλιξη η οποία εκτιμάται ότι θα επηρεάσει αρνητικά και την έκβαση των υποθέσεων οι οποίες εκκρεμούν ενώπιον του ΣτΕ και αφορούν την καταβολή δώρων και επιδομάτων στους συνταξιούχους, όσο και των αναδρομικών για τις κύριες και επικουρικές συντάξεις που κόπηκαν με βάση τον νόμο Κατρούγκαλου και το δεύτερο Μνημόνιο.

Σε κάθε περίπτωση το «κλειδί» για τα αναδρομικά στους συνταξιούχους βρίσκεται στο εάν θα κριθεί συνταγματικός ο νόμος Κατρούγκαλου στα άρθρα του επανυπολογισμού των παλιών συντάξεων. Η σημαντικότερη απόφαση του ΣτΕ κατά του νόμου Κατρούγκαλου δεν έχει ακόμη εκδοθεί, καθυστερεί σημαντικά (εκδικάστηκε στις 4/10/2017) και αναμένεται εντός των προσεχών μηνών και πάντως εντός του 2019 με μεγάλη πιθανότητα το δίμηνο Σεπτεμβρίου – Οκτωβρίου.

Η απόφαση αυτή του ΣτΕ θα επηρεάσει και τις κινήσεις της  νέας πολιτικής ηγεσίας του υπουργείου Εργασίας. Το νέο ασφαλιστικό νοµοσχέδιο µε όλες τις αλλαγές θα έρθει στη Βουλή µετά τη δηµοσίευση των κρίσιµων αποφάσεων του ΣτΕ για µια σειρά από επιµέρους µεταρρυθµίσεις του νόµου Κατρούγκαλου.

Η απόφαση

Ειδικότερα, στην κρίση  του Ανώτατου Ακυρωτικού Δικαστηρίου έχουν βρεθεί ο επανυπολογισµός των παλαιών συντάξεων, κύριων και επικουρικών, η ενοποίηση όλων των Ταµείων σε έναν ασφαλιστικό Οργανισµό, οι εισφορές των ελεύθερων επαγγελµατιών, το ύψος και ο υπολογισµός των νέων συντάξεων κ.ά. Σε αυτό πλαίσιο, οι δικαστικές κρίσεις για τη συνταγµατικότητα των εισφορών των ελεύθερων επαγγελµατιών (που µεταρρυθµίστηκαν ωστόσο πρόσφατα), αλλά και για την ένταξη αγροτών, αυτοαπασχολουµένων, δηµοσίων υπαλλήλων και µισθωτών στην ίδια ασφαλιστική στέγη, είναι κοµβικές και θα κρίνουν την επόµενη ηµέρα για τον ΕΦΚΑ. Πιο κρίσιµη θα είναι η απόφαση για τη συνταγµατικότητα του επανυπολογισµού κύριων και επικουρικών συντάξεων, καθώς θα δείξει το εύρος των αναδροµικών που διεκδικούν 2,5 εκατοµµύρια συνταξιούχοι. Ιδιαίτερη σηµασία θα έχει η απόφαση για τις επικουρικές συντάξεις, καθώς ο επανυπολογισµός συνδυάστηκε µε περικοπές για 250.000 συνταξιούχους. Δεδομένη θεωρείται η πρόθεση της ηγεσίας του υπουργείου Εργασίας να σεβαστεί την απόφαση του ΣτΕ, γεγονός που οδηγεί στο συµπέρασµα πως τα όποια αναδροµικά θα πρέπει να επιστραφούν µε δόσεις.

Οπως έγραψαν «ΤΑ ΝΕΑ» το βασικό σενάριο είναι να καταβληθούν σε δόσεις από 36 έως 60 μήνες τα «κουτσουρεμένα» αναδρομικά ενός δεκαμήνου στους συνταξιούχους. Πρόκειται για τα αναδροµικά του δεκαµήνου το οποίο µεσολαβεί ανάµεσα στην απόφαση-βόµβα του ΣτΕ τον Ιούνιο του 2015 και στην ψήφιση του νόµου Κατρούγκαλου τον Μάιο του 2016. Αφορούν ποσά που κυµαίνονται από 660 έως 7.000 ευρώ.

Πάντως τονίζεται ότι στην ημερήσια διάταξη βρίσκονται οι αποφάσεις από Ειρηνοδικεία και Πρωτοδικεία της χώρας  οι οποίες δικαιώνουν όσους συνταξιούχους προσφεύγουν και ζητούν την αναδρομική καταβολή των περικοπών που έγιναν με τους μνημονιακούς νόμους 4053 και 4091/2012! Οι εν λόγω μνημονιακές περικοπές στις κύριες και επικουρικές συντάξεις, καθώς και η περικοπή των δώρων Χριστουγέννων, Πάσχα και επιδόματος αδείας, έχουν κριθεί αντισυνταγματικές, όπως είναι γνωστό, με τις αμετάκλητες αποφάσεις της Ολομέλειας του Συμβουλίου της Επικρατείας (υπ’ αριθμ. 2287-2290/2015), με τις αποφάσεις της Ολομέλειας του Ανωτάτου Ειδικού Δικαστηρίου (υπ’ αριθμ. 1-4/2018) και με τις υπ’ αριθμ. 127/2016 και 1227/2018 αποφάσεις της Ολομέλειας του Ελεγκτικού Συνεδρίου. Νέες πρόσφατες αποφάσεις δικαιώνουν συνταξιούχους και διατάσσουν την άμεση επιστροφή των παρανόμως παρακρατηθεισών περικοπών, καθώς και την εφεξής και κατ’ έτος καταβολή τους.

Τα ποσά

Από τις πρόσφατες αποφάσεις του Διοικητικού Πρωτοδικείου Αθήνας προκύπτει ότι επιδικάστηκαν – για κύριες και επικουρικές συντάξεις – τα εξής ποσά αναδρομικών:

1Ποσό 4.408,78 ευρώ σε συνταξιούχο του Ταμείου Νομικών (απόφαση 9455/10/2019 του τριμελούς Διοικητικού Πρωτοδικείου Αθήνας) για το διάστημα από 10/6/2015 έως 30/4/2018 (34 μήνες) με την επιστροφή 43,16 ευρώ μηνιαίως από την περικοπή του ν. 4051 και 86,51 ευρώ μηνιαίως από την περικοπή του ν. 4093 στην κύρια σύνταξη. Ο συνταξιούχος διεκδικούσε συνολικά αναδρομικά ύψους 10.764 ευρώ, από 1/1/2014 έως 30/4/2018, αλλά το δικαστήριο απέρριψε την αγωγή κατά το διάστημα αναδρομικών που αφορά το διάστημα πριν από την απόφαση του Συμβουλίου της Επικρατείας (10/6/2015) και τον δικαίωσε με επιστροφή των μειώσεων που είχε από την ημερομηνία που το ΣτΕ έκρινε τις μειώσεις αντισυνταγματικές και μετά. Στην ίδια απόφαση απορρίφθηκε και το αίτημα για την επιστροφή της ΕΑΣ με το σκεπτικό ότι κρίθηκε συνταγματική με το πρώτο Μνημόνιο.

2Ποσό 3.184,08 ευρώ σε συνταξιούχο του Ταμείου Νομικών (απόφαση 8023/14/6/2019 του 17ου Μονομελούς Πρωτοδικείου Αθήνας) για το διάστημα από 1/11/2016 έως 31/10/2018 (23 μήνες) με την επιστροφή μειώσεων κύριας σύνταξης από τους νόμους 4051 και 4093. Το δικαστήριο απέρριψε όμως την αγωγή στο μέρος που αφορά την επιστροφή (αναδρομικά) των μειώσεων από την Εισφορά Αλληλεγγύης (ΕΑΣ) σε συνταξιούχους των Ταμείων του ιδιωτικού τομέα θεωρώντας ότι η μείωση είναι συνταγματική επειδή η σύνταξη καταβάλλεται από τον ΕΦΚΑ και όχι από το Δημόσιο όπου η ίδια εισφορά κρίθηκε αντισυνταγματική όσον αφορά τις συντάξεις που καταβάλλει το Δημόσιο.

3Ποσά από 967,58 ευρώ έως 2.620,60 ευρώ σε 13 συνταξιούχους του Ταμείου Νομικών (απόφαση 8590/27/6/2019 του 31ου Μονομελούς Πρωτοδικείου Αθήνας) για τις παράνομες μειώσεις που είχαν γίνει στις επικουρικές τους συντάξεις στο διάστημα από 1/7/2015 έως 1/6/2016, δηλαδή για 11 μήνες. Οι συνταξιούχοι ζητούσαν και επιστροφή δώρων επικουρικής για το 2015 και το 2016, αλλά το αίτημα απορρίφθηκε με το σκεπτικό των δικαστών ότι «από κανένα στοιχείο δεν προκύπτει ότι το συνολικό ποσό των συντάξεων (κύριων και επικουρικών) που ελάμβαναν οι ανωτέρω ενάγοντες υπολειπόταν των 2.500 ευρώ ώστε να δικαιούνται τα εν λόγω επιδόματα (άρθρο 3 του ν. 3845/2010)».