Η Τόνι Μόρισον, από τις κορυφαίες φωνές της σύγχρονης λογοτεχνίας κατά το δεύτερο μισό του 20ου αιώνα, έφυγε από τη ζωή σε ηλικία 88 ετών.
Η οικογένεια και ο εκδότης της ανακοίνωσαν την Τρίτη ότι πέθανε το βράδυ της Δευτέρας στο Ιατρικό Κέντρο Μοντεφιόρε της Νέας Υόρκης ύστερα από σύντομη ασθένεια.
Ο θάνατος της πολυβραβευμένης συγγραφέως συνιστά μεγάλη απώλεια για τα αμερικανικά και τα παγκόσμια γράμματα.
«Είναι γεγονός ότι έχω απολαύσει αρκετές τιμές. Καθεμιά από αυτές είναι πολύτιμη αλλά ορισμένες είναι πιο ξεχωριστές από άλλες. Αναμφισβήτητα το Νομπέλ Λογοτεχνίας δεσπόζει ανάμεσα στα βραβεία μου» είχε δηλώσει η ίδια στο «Βήμα της Κυριακής», στη μοναδική της συνέντευξη σε ελληνικό μέσο ενημέρωσης τον Φεβρουάριο του 2016.
«Πρώτον, επειδή η τελευταία φορά που το απέσπασε γυναίκα και Αμερικανίδα ήταν η Περλ Μπακ το 1938 και, δεύτερον, επειδή ως τότε δεν το είχε λάβει ποτέ κάποιος αφροαμερικανός συγγραφέας, άνδρας ή γυναίκα. Επομένως η διάσταση της αντιπροσώπευσης ήταν σημαντική για εμένα» συμπλήρωνε τότε η ίδια.
Η Τόνι Μόρισον κατέλιπε ένα σημαντικό και εκτεταμένο έργο το οποίο δεν εμπλούτισε μόνο υφολογικά την αμερικανική πεζογραφία αλλά την έκανε και πιο πολυφωνική.
Πώς ακριβώς; Αφηγούμενη περίτεχνα και ασφαλώς μαχητικά, για πέντε δεκαετίες και πλέον, την επίπονη ιστορία της αφροαμερικανικής εμπειρίας σε όλο το σύνθετο εύρος της.
Η Τόνι Μόρισον έγραψε στον αντίποδα αυτού που ονόμαζε «λευκό βλέμμα» και, υπό αυτή την κρίσιμη έννοια, τα κατάφερε με μοναδικό τρόπο.
«Κάποτε άρχισα να γράφω για τους μαύρους ανθρώπους και όχι σχετικά με τους μαύρους ανθρώπους· εντός αυτής της κουλτούρας, όχι κοιτώντας την από μια προνομιούχο απόσταση»
»Το αποτέλεσμα δεν ήταν μόνο μια αληθινή καλλιτεχνική ελευθερία για εμένα, αλλά και ένας σεβασμός προς τους αναγνώστες εν γένει, ανεξαρτήτως πολιτισμικής ή φυλετικής προέλευσης» είχε υπογραμμίσει στη συνέντευξη της στο «Βήμα της Κυριακής».
Η Τόνι Μόρισον εργάστηκε στον εκδοτικό οίκο Random House, δίδαξε επί μακρόν σε πανεπιστήμια όπως το Γέιλ και το Πρίνστον και έγραψε διηγήματα, κριτικά δοκίμια και έντεκα μυθιστορήματα, από το Γαλάζια μάτια (1970) ως το Ο θεός να φυλάει το παιδί (2015).
Το 1977 εξέδωσε το συναρπαστικό Τραγούδι του Σόλομον με το οποίο κέρδισε το Εθνικό Βραβείο του Κύκλου των Κριτικών.
Το 1988, με το αριστουργηματικό της έργο Αγαπημένη, απέσπασε το Βραβείο Πούλιτζερ στην κατηγορία της μυθοπλασίας.
Το 1993, μετά την έκδοση του μυθιστορήματός της Jazz, έγινε η πρώτη αφροαμερικανίδα συγγραφέας που τιμήθηκε με το Βραβείο Νομπέλ Λογοτεχνίας για το σύνολο του έργου της.
Το 2012 ο θαυμαστής της Μπαράκ Ομπάμα της απένειμε το Προεδρικό Μετάλλιο της Ελευθερίας.
Τα τελευταία χρόνια τα βιβλία της Τόνι Μόρισον επανακυκλοφορούν στα ελληνικά από τις Εκδόσεις Παπαδόπουλος σε νέες μεταφράσεις της Κατερίνας Σχινά.
