Η κυβέρνηση με το πρώτο πακέτο φοροελαφρύνσεων στον ΕΝΦΙΑ και τις 120 δόσεις δείχνει να έχει ξεπεράσει τον σκόπελο των δανειστών για φέτος αφού η δημοσιονομική τρύπα που έβλεπαν οι Βρυξέλλες για το 2019 έχει κλείσει. Οι ξένοι τεχνοκράτες, αν και εξακολουθούν να είναι αντίθετοι και να δείχνουν κίτρινη κάρτα στη ρύθμιση των 120 δόσεων, κάτι που αναμένεται να αποτυπωθεί στη νέα φθινοπωρινή έκθεση της Κομισιόν, εμφανίζονται πιο ελαστικοί για τη φετινή χρονιά. Τα στοιχεία που έχουν αρχίσει να δέχονται δείχνουν ότι η Ελλάδα μπορεί να πετύχει πρωτογενές πλεόνασμα μεγαλύτερο από το 3,5% του ΑΕΠ, κάτι που δίνει περιθώριο να καλυφθεί δημοσιονομικά η μεγαλύτερη δαπάνη για τη μείωση ΕΝΦΙΑ κατά 205 εκατ. ευρώ.
Κάπως έτσι, η κυβέρνηση ξεπερνάει τον κάβο του 2019. Τα δύσκολα όμως είναι μπροστά της και ο Σεπτέμβριος προμηνύεται θερμός. Θα κληθεί να ισορροπήσει στη λεπτή γραμμή μεταξύ της υλοποίησης του δεύτερου μεγάλου πακέτου φοροελαφρύνσεων με τις μειώσεις φόρου στα νοικοκυριά και τις επιχειρήσεις, οι οποίες θα ενεργοποιούνται σταδιακά, και της τήρησης των δεσμεύσεων και των δημοσιονομικών στόχων. Το παζάρι στο παρασκήνιο μεταξύ Αθήνας και Βρυξελλών για το δεύτερο μεγάλο φορολογικό νομοσχέδιο του φθινοπώρου βρίσκεται σε εξέλιξη και αναμένεται να κορυφωθεί στα μέσα Σεπτεμβρίου με την επιστροφή των επικεφαλής των θεσμών στην Αθήνα για την τέταρτη αξιολόγηση στο πλαίσιο της ενισχυμένης μεταμνημονιακής εποπτείας.
Ο θεσμοί ρίχνουν πλέον όλο το βάρος στον προϋπολογισμό του 2020 που εκτιμάται πως μπορεί να αποδειχθεί καθοριστικός και για τη μεγάλη μάχη ως προς τη μείωση των στόχων για τα πρωτογενή πλεονάσματα. Οι δανειστές είναι πρόθυμοι να συζητήσουν τις ελαφρύνσεις φόρων, αρκεί να βγαίνουν οι αριθμοί, όπως διαμηνύουν χαρακτηριστικά.
Η εμπιστοσύνη ήρθε
Η Αθήνα ποντάρει στην εμπιστοσύνη των αγορών απέναντι στην οικονομία για να πείσει τους δανειστές να συμφωνήσουν με τις φοροελαφρύνσεις και, όπως δήλωσε πρόσφατα ο Πρωθυπουργός, «αφού μας εμπιστεύονται οι αγορές, γιατί να μην εμπιστευτούν και οι θεσμοί;». Μετά την ψήφο εμπιστοσύνης που έδωσαν οι επενδυτές, η οποία αποτυπώθηκε στην έκδοση του 7ετούς ομολόγου και τη μείωση των αποδόσεων των κρατικών ομολόγων σε ιστορικά χαμηλά, η κυβέρνηση περιμένει τώρα να ακούσει καλά νέα και από τους ξένους οίκους.
Η αρχή γίνεται από τον οίκο Fitch, η αξιολόγηση του οποίου για την ελληνική οικονομία αναμενόταν αργά χθες το βράδυ. Ακολουθεί η Moody’s στις 23 Αυγούστου, με τους αναλυτές να εκτιμούν ότι θα προχωρήσει σε αναβάθμιση των προοπτικών της ελληνικής οικονομίας σε θετικές από σταθερές που βαθμολογούνται σήμερα. Οι οίκοι αξιολόγησης για να αναβαθμίσουν την Ελλάδα περιμένουν το επόμενο διάστημα να δουν περισσότερα δείγματα γραφής από τη νέα κυβέρνηση τόσο στο μέτωπο των μεταρρυθμίσεων όσο και στο πεδίο της φορολογίας. Οι πιθανότητες αναβάθμισης της πιστοληπτικής ικανότητας της χώρας αυξάνονται έως το τέλος του 2019, με την Ελλάδα να βαθμολογείται σε ΒΒ από ΒΒ-, δηλαδή αναβάθμιση μιας κλίμακας ενδεχομένως τον Οκτώβριο από τον οίκο Standard and Poor’s. Το έργο της S&P θα είναι πιο εύκολο διότι αφενός διατηρεί θετικό outlook για την Ελλάδα και αφετέρου έως την Παρασκευή 25 Οκτωβρίου 2019 θα έχει προχωρήσει το κυβερνητικό έργο και θα έχει κατατεθεί το προσχέδιο του προϋπολογισμού του 2020.
Αναβάθμιση
Με τον δείκτη οικονομικού κλίματος να βελτιώνεται σημαντικά ξεπερνώντας τον Ιούλιο τον μέσο όρο της ευρωζώνης, την καταναλωτική εμπιστοσύνη να εκτινάσσεται σε υψηλό 12 ετών και την πλήρη άρση των capital controls να βρίσκεται προ των πυλών, οι αναλυτές βλέπουν να ανοίγει η πόρτα της αναβάθμισης του ελληνικού αξιόχρεου. Βέβαια για να περάσει η Ελλάδα στην επενδυτική βαθμίδα θα χρειαστεί ακόμα αρκετός χρόνος, κάτι που εκτιμάται ότι θα συμβεί μετά το δεύτερο εξάμηνο του 2020.
Η κυβέρνηση και το οικονομικό επιτελείο ποντάρουν τώρα σε ένα πολύ καλό δεύτερο εξάμηνο τόσο από πλευράς εισπραξιμότητας των φόρων όσο και από πλευράς ανάπτυξης, αλλά και περαιτέρω αποκλιμάκωσης των επιτοκίων δανεισμού του Δημοσίου, προκειμένου να ενισχυθεί η διαπραγματευτική θέση της χώρας απέναντι στους θεσμούς.
Και μπορεί ο μεγάλος στόχος να έχει να κάνει με τη μείωση του πρωτογενούς πλεονάσματος από το 2021, ωστόσο το ισχυρό δεύτερο εξάμηνο εκτιμάται ότι θα βοηθήσει την ελληνική πλευρά και ενόψει της κατάρτισης του δύσκολου προϋπολογισμού του 2020.
Οι πέντε κινήσεις
Για να βγει ο λογαριασμός του επόμενου έτους, να επιτευχθεί ο στόχος του πρωτογενούς πλεονάσματος 3,5% του ΑΕΠ και παράλληλα να συμφωνήσουν οι θεσμοί στο μεγάλο πακέτο με τις μειώσεις φόρων που ετοιμάζει η κυβέρνηση, το υπουργείο Οικονομικών έχει αρχίσει να καταστρώνει τη διαπραγματευτική του γραμμή δίνοντας βάρος σε πέντε κινήσεις:
1. Εξετάζεται τα έσοδα που θα έχει η Ελλάδα από την επιστροφή των κερδών που θα έχουν η ΕΚΤ και οι άλλες κεντρικές τράπεζες από τα ελληνικά ομόλογα (ANFA, SNPs), τα οποία εντάχθηκαν στη συμφωνία για το χρέος τον περασμένο Ιούνιο, να προσμετρηθούν για την κάλυψη του πλεονάσματος και μάλιστα με έναν τρόπο που θα περνούν μέσω του ΕΣΠΑ βοηθώντας και την ανάπτυξη. Ηδη το οικονομικό επιτελείο βρίσκεται σε προχωρημένες συζητήσεις με τους θεσμούς προκειμένου να βρεθεί η κατάλληλη φόρμουλα. Μια τέτοια αλλαγή των όρων σημαίνει ότι εξασφαλίζεται αυτόματα πρόσθετος δημοσιονομικός χώρος 1,2 δισ. ευρώ κάθε έτος έως και το 2022, διευκολύνοντας σημαντικά την άσκηση οικονομικής πολιτικής τα επόμενα χρόνια.
2. Σχεδιάζεται η αλλαγή της μεθοδολογίας στη μέτρηση και των εσόδων από αποκρατικοποιήσεις στον υπολογισμό του πρωτογενούς πλεονάσματος, κάτι που θα δώσει επιπλέον δημοσιονομικό χώρο από 300 έως και 600 εκατ. ευρώ ανάλογα με τα έσοδα της κάθε χρονιάς.
3. Στο EuroWorking Group της 5ης Σεπτεμβρίου το υπουργείο Οικονομικών αναμένεται να καταθέσει το επίσημο αίτημα για την πρόωρη αποπληρωμή των ακριβών δανείων του ΔΝΤ.
4. Αναδιάρθρωση του χαρτοφυλακίου των έντοκων γραμματίων με φθηνότερες εκδόσεις μεγαλύτερης διάρκειας και χαμηλότερου κόστους.
5. Προώθηση των δύο σχεδίων για κόκκινα δάνεια. Σε πρώτη φάση θα τρέξει το σχέδιο του Ταμείου Χρηματοπιστωτικής Σταθερότητας. Σύμφωνα με πληροφορίες, η DG Comp είναι πολύ κοντά στην υιοθέτηση της συγκεκριμένης θεσμικής λύσης. Τα πράγματα θα κινηθούν με διαδικασίες fast track σε ό,τι αφορά το σχέδιο του Ταμείου Χρηματοπιστωτικής Σταθερότητας, το οποίο αναμένεται εκτός απροόπτου να υιοθετηθεί τον Σεπτέμβριο. Ετσι, τα πιστωτικά ιδρύματα θα μπορέσουν να προχωρήσουν τις διαδικασίες εκκαθάρισης των χαρτοφυλακίων τους από τις βαριές επισφάλειες που δύσκολα μπορούν να διαχειριστούν.
