Μέχρι πρότινος, για την ακρίβεια τον περασμένο Φεβρουάριο, όταν η ταινία του «Ευνοούμενη» διεκδίκησε 10 βραβεία και κέρδισε εκείνο του Α’ γυναικείου ρόλου (Ολίβια Κόλμαν), η φρέσκια, επίσημη είδηση που αφορούσε τον Γιώργο Λάνθιμο είναι ότι βρίσκεται ήδη στη διαδικασία της προπαρασκευής της επόμενης μεγάλου μήκους ταινίας του, ονόματι «Pop. 1280».
Σαν ταχυδακτυλουργός ωστόσο, ο διεθνής έλληνας σκηνοθέτης, ευφυής, εργατικός και παραγωγικός, μας έπιασε όλους εξαπίνης. Μια καινούργια ταινία του, μικρού μήκους αυτή τη φορά, έχει ήδη γυριστεί και πρόκειται να κάνει την παγκόσμια πρώτη της τον Αύγουστο στο φεστιβάλ του Λοκάρνο (7-17 Αυγούστου). Τίτλος, «Nimic». Και πρωταγωνιστής της ο Ματ Ντίλον, ένας ηθοποιός που τα τελευταία χρόνια φαίνεται ότι αναζητεί «εναλλακτικές» φωνές σκηνοθετών καθώς έδωσε μια θαρραλέα ερμηνεία ως κατά συρροήν δολοφόνος στο «Σπίτι που έκτισε ο Τζακ» (2018) του Λαρς φον Τρίερ. Μαζί με τον 55χρονο αμερικανό σταρ εμφανίζεται η Ελληνίδα Δάφνη Πατακιά, αποκάλυψη της ταινίας «Το ξύπνημα της άνοιξης» του Κωνσταντίνου Γιάνναρη και ίσως το μόνο πραγματικά καλό στοιχείο σε αυτήν.
Πριν από τρία χρόνια, να θυμίσουμε, η Πατακιά είχε επιλεγεί από το κινηματογραφικό φεστιβάλ του Βερολίνου ως Shooting Star, μια διαδικασία προώθησης ανερχόμενων ταλέντων από όλη την Ευρώπη, στην οποία το φεστιβάλ της γερμανικής πρωτεύουσας πιστεύει θερμά (η Πατακιά είναι τελευταία μέχρι σήμερα Ελληνίδα που έχει κερδίσει αυτόν τον τίτλο της Shooting Star και έχει επίσης πρωταγωνιστήσει στην ταινία «Djam» του Τόνι Γκάτλιφ).
Ο Ματ Ντίλον στο τρένο…
Κανείς δεν μπορεί να ξέρει τι ακριβώς θα πραγματεύεται το «Nimic», αν και κάποια πράγματα έχουν ήδη γίνει γνωστά. Κατ’ αρχάς, η ταινία είναι διάρκειας 12 λεπτών και γυρισμένη (κυρίως ή εξ ολοκλήρου) μέσα σε ένα βαγόνι τρένου, εκεί όπου η συνάντηση των δύο βασικών ηρώων της ιστορίας (Ντίλον – Πατακιά) θα έχει απρόβλεπτες συνέπειες και θα παίξει καθοριστικό ρόλο στη ζωή τους. Ενα ενδιαφέρον στοιχείο της ταινίας όμως είναι ότι σηματοδοτεί μια επανένωση του Λάνθιμου με τον συγγραφέα και σεναριογράφο που έχει παίξει καθοριστικό ρόλο στην καριέρα και των δύο. Τον Ευθύμη Φιλίππου. Μετά τη συνεργασία τους στον «Θάνατο του ιερού ελαφιού» και ενώ είχαν προηγηθεί τα σενάριά τους στην «Κινέτα», στον «Κυνόδοντα», στις «Αλπεις» και στον «Αστακό» (για τον οποίο μοιράστηκαν μια υποψηφιότητα στην κατηγορία του Οσκαρ καλύτερου σεναρίου) οι δρόμοι τους χώρισαν αφού η «Ευνοούμενη» φέρει την υπογραφή του Αυστραλού Τόνι Μακ Ναμάρα στο σενάριο (το αρχικό draft του σεναρίου είναι της συνυποψήφιας για το Οσκαρ με τον Μακ Ναμάρα, Ντέμπορα Ντέιβις). Ενδιαφέρον επίσης έχει ότι ένας από τους δύο μοντέρ του «Nimic» είναι ο Γιώργος Μαυροψαρίδης, υποψήφιος για το Οσκαρ καλύτερου μοντάζ εφέτος για την «Ευνοούμενη» και στενός συνεργάτης του Λάνθιμου σε όλες τις ταινίες του.
Η «λοξή» ματιά του 46χρονου έλληνα σκηνοθέτη που έχει αποκτήσει φανατικούς οπαδούς αλλά και εχθρούς (κάτι που ο ίδιος θα πρέπει να απολαμβάνει) φάνηκε και στη φωτογράφιση που προσφάτως έκανε για λογαριασμό του περιοδικού μόδας «Vogue», το οποίο αφιέρωσε 38 σελίδες του (και το εξώφυλλο) σε ένα αμιγώς φωτογραφικό θέμα που συνδυάζει την καλοκαιρινή μόδα με το αθηναϊκό αστικό τοπίο γειτονιών όπως της Φωκίωνος Νέγρη και της οδού Μαυρομματαίων. Στις σελίδες του αφιερώματος δεν θα βρούμε ούτε μία λέξη από τον ίδιο τον Λάνθιμο – προφανώς μιλάει μόνον με την εικόνα – ενώ το αφιέρωμα τιτλοφορείται «Θάλασσα» χωρίς να υπάρχει στάλα νερού στις φωτογραφίες.
Κάτι που επίσης αναμένουμε με ενδιαφέρον και οξυμμένη περιέργεια είναι το «πάντρεμα» μουσικής και κινηματογράφου που βρίσκεται στο νέο πρόγραμμα της Εθνικής Λυρικής Σκηνής για την επετειακή σεζόν 2019-2020, στο πλαίσιο του οποίου ο Λάνθιμος θα έρθει σε «διάλογο» με την ορχήστρα της μέσω μιας άλλης μικρού μήκους ταινίας.
Στον «μαύρο» κόσμο του Τζιμ Τόμπσον
Ολα αυτά βεβαίως είναι «διαλείμματα» του διεθνούς σκηνοθέτη, του οποίου, πρωτίστως, δουλειά είναι ο κινηματογράφος και δη ο μεγάλου μήκους. Οπότε ερχόμαστε και πάλι στο «Pop. 1280», μια ταινία που ο Λάνθιμος σκοπεύει να γυρίσει την Αμερική, άγνωστο το πότε ακριβώς ή με ποιους (η ανακοίνωση ότι θα τη γυρίσει έγινε μία ημέρα πριν από την απονομή των Οσκαρ τον περασμένο Φεβρουάριο). Αυτό που ωστόσο έχει γνωστοποιηθεί είναι η πρώτη ύλη του σεναρίου, το οποίο ο Λάνθιμος συγγράφει με τον Αμερικανό Τζον Αλαν Σάιμον: πρόκειται για το pulp μυθιστόρημα «Pop. 1280» του αμερικανού cult συγγραφέα σκοτεινών, νουάρ έργων Τζιμ Τόμσον (1906-1977). Σεναριογράφος του Στάνλεϊ Κιούμπρικ στο αριστουργηματικό αντιπολεμικό φιλμ «Σταυροί στο μέτωπο» (1957), ο Τόμπσον έχει υπογράψει σκληρά κοινωνικά μυθιστορήματα όπως τα «Κλέφτες», «The getaway» και «Ο φονιάς μέσα μου». Αυτά τα τρία – όπως και άλλα του – έχουν τροφοδοτήσει τον κινηματογράφο (από σκηνοθέτες όπως ο Στίβεν Φρίαρς, ο Σαμ Πέκινπα και ο Μάικλ Γουίντερμποτομ) και μάλιστα το «Pop. 1280», η ιστορία του διεφθαρμένου σερίφη μιας μικρής πόλης των ΗΠΑ (το νούμερο του τίτλου αντιστοιχεί στους κατοίκους της), έχει ξαναγυριστεί ταινία από τον Γάλλο Μπερτράν Ταβερνιέ και έχει παιχτεί στην Ελλάδα ως «Το ξεκαθάρισμα» («Coup de torchon»).
Νέες φωνές ακούγονται και ξεχωρίζουν
Η συμμετοχή της ταινίας «Nimic» του Γ. Λάνθιμου στο φεστιβάλ του Λοκάρνο δεν είναι η μόνη με ελληνική υπογραφή στη σκηνοθεσία. Με logline «Είναι δύσκολο να είσαι πραγματικά ασφαλής. Κυρίως στην αυλή σου» η Στέλλα Κυριακοπούλου παρουσιάζει την δεύτερη μικρού μήκους ταινία της «Mom’s movie» στο διαγωνιστικό τμήμα ταινιών μικρού μήκους του φεστιβάλ. Παραγωγός της ταινίας είναι η Φανή Σκαρτούλη, η οποία αυτή την εποχή αισθάνεται διπλή χαρά αφού μια άλλη παραγωγή της, το «Καρτ ποστάλ από το τέλος του Κόσμου» του Κωνσταντίνου Αντωνόπουλου, επελέγη ως επίσημη συμμετοχή του διαγωνιστικού τμήματος ταινιών μικρού μήκους του 25ου Φεστιβάλ Κινηματογράφου του Σαράγεβο. Πάντα στο Λοκάρνο, συμμετέχει ακόμα μια ελληνική ταινία μικρού μήκους, η «Ολες οι Φωτιές η Φωτιά», πέμπτη δημιουργία του Ευθύμη Kosemund Σανίδη, στην οποία πρωταγωνιστούν οι Νίκος Γεωργάκης, Δημήτρης Ξανθόπουλος, Θανάσης Μπράτος και Βαγγέλης Τσιμπογιάννης.
Και δεν πρέπει επίσης να ξεχνάμε μια άλλη πρόσφατη ελληνική επιτυχία, τη βράβευση με τον Χρυσό Φοίνικα μικρού μήκους ταινίας για την τέταρτη δημιουργία του Κεφαλλονίτη Βασίλη Κεκάτου με τίτλο «Η απόσταση ανάμεσα στον ουρανό κι εμάς».
Με άλλα λόγια, ο ολιγόλεπτος ελληνικός κινηματογράφος καλά κρατεί και το ερώτημα για όσους διαπρέπουν είναι αν (και πότε) θα ανοίξει η πόρτα της διάκρισης στη μεγάλου μήκους, όπως συνέβη με τον Γιώργο Λάνθιμο.
