Ενας χρόνος πέρασε από την πύρινη κόλαση στο Μάτι και στον Νέο Βουτζά. Μέσα σε μιάμιση ώρα 102 άνθρωποι έχασαν τη ζωή τους. Οσοι έμειναν πίσω δεν έχασαν μόνο συγγενείς, γείτονες, φίλους, αλλά μνήμες μιας ζωής μέσα στις στάχτες, το παρελθόν και το παρόν τους.
«Είναι σαν να μην υπήρξα ποτέ» λέει μια κάτοικος ανάμεσα στις μαρτυρίες που καταγράφει «Το Βήμα», χαρτογραφώντας έναν χρόνο μετά τα μαθήματα που μας έδωσε η μεγάλη τραγωδία. Μαθήματα που κράτος και πολίτες δεν διδαχθήκαμε από την προηγούμενη πύρινη τραγωδία της Ηλείας, που είχε στοιχίσει τη ζωή σε 49 ανθρώπους, αλλά και μια σειρά άλλων φαινομένων, όπως οι πλημμύρες στη Μάνδρα.
Μέσα σε λίγες ώρες, όλες οι δομικές παθογένειες της χώρας ήρθαν στην επιφάνεια. Η πλημμελής πολιτική προστασία, η απουσία σχεδιασμού αντιμετώπισης ακραίων φαινομένων, η αποπνικτική χωροταξία, η «φυλάκιση» του παράκτιου μετώπου πίσω από μάντρες και πλέγματα, η γραφειοκρατία που δεν αφήνει έναν χρόνο μετά τις πληγές να επουλωθούν.
Και ενώ οι συνέπειες τις κλιματικής αλλαγής είναι ήδη ορατές, ο κρατικός μηχανισμός παραμένει απροετοίμαστος, τη στιγμή που όπως αποδείχθηκε στο Μάτι, η αυτοθυσία και το ένστικτο της επιβίωσης φυσικά δεν αρκούν για να σώσουν ανθρώπινες ζωές. Ελλείψει σύγχρονου σχεδιασμού αντιμετώπισης κρίσεων, οι απεριόριστες δυνατότητες που προσφέρουν οι νέες τεχνολογίες δεν έχουν αξιοποιηθεί. Ούτε αυτές όμως μπορούν να αποδώσουν σε ένα κράτος και μια κοινωνία που παραμένουν ψηφιακά αναλφάβητοι.
Ο ευρωπαϊκός αριθμός έκτακτης ανάγκης «112», που συγκέντρωσε την τελευταία εβδομάδα τα φώτα της δημοσιότητας, τεχνικά είναι έτοιμος ως προς το σκέλος της λειτουργίας ως μαζικός συναγερμός σε κινητά και σταθερά τηλέφωνα. Για να εξελιχθεί όμως πραγματικά σε εργαλείο που σώζει ζωές, θα πρέπει η πλατφόρμα να παντρευτεί με το επιχειρησιακό σχέδιο της Γενικής Γραμματείας Πολιτικής Προστασίας, καθορίζοντας το μήνυμα που θα εκπέμπεται, σε ποιες γλώσσες, σε ποιο γεωγραφικό εύρος, ποιες οδηγίες θα δίνει.
Στελέχη ωστόσο των υπηρεσιών, μιλώντας στο «Βήμα», τόνισαν ότι και εφέτος πολλοί δήμοι δεν διαθέτουν οργανωμένα σχέδια εκκένωσης και διαχείρισης πολιτών, επισημαίνοντας και την έλλειψη σχετικής παιδείας. Δεδομένης της προετοιμασίας που πρέπει να γίνει από την Πολιτική Προστασία, δεν είναι λίγοι εκείνοι που πιστεύουν ότι θα χρειαστούν τουλάχιστον δύο χρόνια για τη λειτουργία του «112», καθώς και για να εξασφαλιστεί ότι το σύστημα αλλά και το προσωπικό θα μπορούν να ανταποκριθούν εάν χιλιάδες άνθρωποι σε κατάσταση πανικού προσπαθήσουν να επικοινωνήσουν με την υπηρεσία.
Οπως αναδεικνύουν οι ειδικοί με παρεμβάσεις τους στο «Βήμα», η πολιτική και διοικητική ωρίμαση στη χώρα μας είναι «βασανιστικά αργή, μπορεί και θανατηφόρα». Χαρακτηριστική περίπτωση το οικόπεδο Αντωνίου. Μια «βόμβα», έκτασης 25 στρεμμάτων, επί της λεωφόρου Μαραθώνος, όπου έχουν στοιβαχτεί 130.000 κυβικά μέτρα καμένων κορμών και κλαδιών που πρέπει να θρυμματιστούν και να απομακρυνθούν. Μόλις την περασμένη Τρίτη, δηλαδή 10 ημέρες μετά την αλλαγή πολιτικής ηγεσίας στο υπουργείο Υποδομών και Μεταφορών, υπογράφηκε η απόφαση κατακύρωσης του αποτελέσματος για τη μίσθωση μηχανημάτων για διάστημα 6 μηνών – όσο δηλαδή εκτιμάται ότι απαιτείται για να αδειάσει το οικόπεδο -, με διαδικασία απευθείας ανάθεσης.
