Δεν γνωρίζω αν κάποιος από τους πολλούς πολιτισμικούς, τοπικούς και λοιπούς «φορείς» που ευδοκιμούν στην Κρήτη (όπως άλλωστε και σε όλη την Ελλάδα) και έχει ως σκοπό τη διατήρηση και προβολή της κρητικής φιλοξενίας, λεβεντοσύνης (οτιδήποτε σημαίνει αυτό), ευγένειας κ.λπ., πήρε την απόφαση να καταδικάσει δημόσια και απερίφραστα το ειδεχθές έγκλημα που διεπράχθη στις αρχές Ιουλίου στο Νησί. Γιατί θα έπρεπε να το κάνουν αυτό οι διάφοροι «φορείς»; Διότι αυτό το ανθρωποειδές ον (με οικογένεια, γυναίκα και μικρά παιδιά), πέρα από το ειδεχθές, άνανδρο έγκλημά του, για το οποίο καμιά τιμωρία δεν μπορεί να το καθάρει και να το σβήσει, διέπραξε ένα άλλο, μείζον, θα έλεγα, έγκλημα: απομυθοποίησε κάθε μορφή κρητικής ευγένειας και φιλοξενίας και προέβαλε σε παγκόσμια κλίμακα το Νησί ως τόπο δολοφόνων και βιαστών. Ο δολοφόνος δεν βίασε και δεν σκότωσε μόνο μια ξένη γυναίκα, φιλοξενούμενή μας. Ατίμασε ένα ολόκληρο νησί.
Το παρόν κείμενο δεν γράφεται από κάποιον εισαγγελέα. Και, προφανώς, ο συντάκτης του ούτε καν διανοήθηκε να προσβάλει έναν λαό και μια κοινωνία μέσα στην οποία γεννήθηκε και ο ίδιος και πήρε (όπως και τόσοι άλλοι) τα πρώτα μαθήματα, όχι μόνο από το ταπεινό Δημοτικό του χωριού του (τα χρόνια εκείνα το σχολείο ήταν τόπος μάθησης και διαπαιδαγώγησης), αλλά και από μια κοινωνία που την χαρακτήριζε τόσο ο λεγόμενος «πολιτισμός της εντροπής», όσο και ο «πολιτισμός της ενοχής» – οτιδήποτε μπορεί να σημαίνουν πια αυτοί οι κοινωνιολογικοί χαρακτηρισμοί. Το παρόν κείμενο, λοιπόν, γράφεται για να υποστηρίξει την τιμή ενός λαού, του λαού μας, που όχι μόνο σέβεται τους ξένους, αλλά τους προσκαλεί με ευγένεια και τους ανοίγει χωρίς υστεροβουλία την πόρτα του. Πάντοτε; Σχεδόν πάντοτε. Ομως, ακόμη και αν δεν προσκαλεί τους ξένους, δεν τραυματίζει σκόπιμα μια ξένη γυναίκα με το αυτοκίνητό του, δεν τη βιάζει στη συνέχεια, δεν τη σκοτώνει για να την πετάξει ύστερα κουρέλι μέσα σε ένα σπήλαιο. Ας μην το προσπεράσουμε έτσι ελαφρά αυτό το ανίερο, αποτρόπαιο και ακατανόητο έγκλημα, ευγενείς συμπατριώτες. Είναι έγκλημα της κοινωνίας μας, δικό μας και κανείς, μα κανείς, δεν μπορεί να ξεπλύνει πλέον το αίμα από τα χέρια μας.
Επιτάφιος θρήνος, λοιπόν, το παρόν κείμενο. Οδύνη και οδυρμός για μια ευγενική, μορφωμένη και καλλιεργημένη Κυρία που ήρθε από τον τόπο της να μιλήσει σε ένα επιστημονικό συνέδριο στην Κρήτη, έναν τόπο, υποτίθεται, φιλόξενο, ειρηνικό με ευγενικούς ανθρώπους. Ετσι μας ήρθε η αγαπημένη μου Suzanne, και την αποκαλώ ενσυνειδήτως αγαπημένη, μολονότι ουδέποτε τη συνάντησα και ούτε καν γνώριζα την ύπαρξή της. Μάθαμε πως υπήρχε όταν τη χτύπησαν, τη βίασαν, τη σκότωσαν και την πέταξαν απόβλητη, λερωμένη σε ένα σπήλαιο, εκεί κοντά στο Μάλεμε, όπου χρόνια πριν εκατοντάδες άνθρωποι έδωσαν τη ζωή τους για να αποκρούσουν βαρβαρικούς εισβολείς προκειμένου να χαίρονται οι επίγονοι τη γη τους, τις παραδόσεις τους, τις αξίες τους. Εκεί, σε αυτή τη γη, βρέθηκε αυτός ο μιαρός να διαπράξει ένα φρικτό έγκλημα, όχι μόνο εναντίον μιας ευγενικής Κυρίας αλλά και εναντίον ενός ευγενικού και φιλόξενου λαού.
Ποιος, ω πατριώτες, εσείς που τώρα γλεντοκοπάτε αμέριμνοι σε γάμους και πανηγύρια, αμέτοχοι, δήθεν, ποιος θα φέρει πίσω τη Suzanne μας να την ακούσουμε να κάνει διάλεξη για τη μοριακή βιολογία, το DNA, τις νέες οδούς της επιστήμης που οδηγούν στη γνώση, στη βελτίωση της ίδιας της ζωής και στην ευτυχία των ανθρώπων; Ποιος θα κλάψει τη Suzanne μας; Ποιος θα τη μοιρολογήσει; Τα ανθρωποφαγικά κανάλια που αφού μας μεταδώσουν, τάχατες, «αποκλειστικές» ειδήσεις, το γυρνάνε στις κουβεντούλες, στις διαφημίσεις και στα χάχανα; Θα θρηνήσει η εκκλησία; Α! Α μπα! Δεν το πιστεύω. Η Suzanne μάλλον δεν ήταν χριστιανή ορθόδοξη βαπτισμένη, όπως ο μιαρός δολοφόνος, τον οποίο οι δικηγόροι του, για λόγους τάξεως και πολιτισμού, θα προσπαθήσουν να τον σώσουν. Και για ποιον, άραγε, λόγο; Για να φροντίσει την οικογένειά του; Τα παιδιά του; Την κοινωνία του Μάλεμε;
Eνα τόσο φρικτό και αποτρόπαιο έγκλημα δεν μπορεί στον αιώνα τον άπαντα να καθαρθεί. Με οποιαδήποτε τιμωρία. Τι μας απομένει, τι απομένει σε μας τους περιλειπομένους; Μόνο η μνήμη της Suzanne. Η τίμια μορφή της, καθώς θα έλεγε και ο ποιητής. Μόνο αυτά τα λίγα θα μείνουν. Oμως φτάνουν επειδή ο μόνος τρόπος με τον οποίο η αγαπημένη μας Suzanne μπορεί έτσι, λιγάκι, να τιμηθεί στην Κρήτη είναι να τη διατηρήσουμε στη μνήμη μας και να γίνει σύμβολό μας, όλων των Κρητικών, ανδρών και γυναικών, ειδικά των γυναικών. Oλων των Ελλήνων. Αυτή πρέπει να είναι η νέα αγία μας, η νεομάρτυς μας, η Suzanne Eaton, που έκανε αθώα και αμέριμνη τζόκινγκ σε έναν δρόμο της Κρήτης και αίφνης ανελήφθη στα ουράνια και λάμπει έκτοτε εκεί. Εορτάζει κάθε χρόνο στις 2 Ιουλίου. Την ίδια ημέρα κατά την οποία εορτάζεται η Κατάθεσις της τιμίας εσθήτος της υπεραγίας Θεοτόκου.
Ο κ. Γιώργης Γιατρομανωλάκης είναι ομότιμος καθηγητής του Πανεπιστημίου Αθηνών.
