Κάποιες φορές εάν ακούσεις το δημόσιο λόγο, πιστεύεις ότι η χώρα μας απειλείται από ορδές μεταναστών και ότι αυτό είναι ένα από τα μεγαλύτερα προβλήματά μας.
Και δεν μιλάω μόνο για την ακροδεξιά. Αναφέρομαι και στα «συστημικά» κόμματα.
Ο λόγος της κυβέρνησης του Κυριάκου Μητσοτάκη δεν διαφέρει πολύ από έναν «μέσο όρο» που συναντάμε σε όλη την Ευρώπη.
Μπορεί να υπάρχουν όλες οι αναφορές για σεβασμό των ανθρωπίνων δικαιωμάτων, αλλά η ουσία είναι ίδια: πρέπει να τους σταματάμε στα σύνορα, να τους κρατάμε σε κλειστά κέντρα, να επεξεργαζόμαστε γρήγορα τις αιτήσεις ασύλου και όσοι δεν παίρνουν να φεύγουν γρήγορα. Ενώ εάν κάποιος έχει περάσει και έχει φτάσει στην ενδοχώρα να τον εντοπίζουμε με «επιχειρήσεις σκούπα» και να τον στέλνουμε και αυτόν πίσω.
Προφανώς δεν τα λέει μόνο η κυβέρνηση αυτά. Τα λέει και η Ευρωπαϊκή Ένωση. Τα λένε όλες οι ευρωπαϊκές κυβερνήσεις. Τα λέει και ο Τραμπ που θέλει να υψώσει τείχος για να μην μπαίνουν οι μετανάστες από τα σύνορα στο Μεξικό.
Σε όλο τον κόσμο οι κυβερνήσεις αντιμετωπίζουν τη μετανάστευση ως απειλή, ως πρόβλημα, ως ζήτημα ως ασφάλειας.
Υπό αυτό το πρίσμα το «σεβασμός στα ανθρώπινα δικαιώματα», ακούγεται σαν κακόγουστο και προσβλητικό ανέκδοτο.
Γιατί με το δικαίωμα αυτών των ανθρώπων να διεκδικήσουν μια καλύτερη ζωή κανείς δεν ασχολείται.
Γιατί την ανάγκη τους για αξιοπρέπεια όλη την προσπερνούν.
Γιατί το δικαίωμα και των δικών τους παιδιών να έχουν μέλλον όλοι το προσπερνούν.
Η εμπειρία έχει δείξει, με τρόπο τραγικό, πως όταν υψώνεις τείχη στο τέλος μετράς νεκρούς: πνιγμένους στη Μεσόγειο ή στο Ρίο Γκράντε και νεκρούς από τις κακουχίες στην έρημο στα σύνορα των ΗΠΑ.
Όπως και έχει δείξει η εμπειρία, όταν η κυρίαρχη πολιτική αντιμετωπίζει τη μετανάστευση μόνο ως απειλή, στο τέλος η ακροδεξιά κερδίζει. Γιατί η δική της ατζέντα πατάει πάνω στο ρατσισμό. Γιατί γίνεται ένας φαύλος κύκλος που επειδή κυριαρχεί ο αντιμεταναστευτικός λόγος ανεβαίνει η ακροδεξιά και επειδή ανεβαίνει η ακροδεξιά τα «συστημικά» κόμματα αποκτούν ακόμη πιο αντιμεταναστευτικό λόγο.
Όμως, όλα αυτά είναι επικίνδυνα.
Δεν μπορούμε να γεμίσουμε τα σύνορα με κέντρα κράτησης ούτε να ασχολούμαστε με το πόσες «σκούπες» έγιναν σήμερα. Και προφανώς κάποτε πρέπει να σταματήσουμε να μετράμε θύματα.
Τα τείχη, τα κέντρα κράτησης, οι «σκούπες» δεν σταματούν τη μετανάστευση. Απλώς αυξάνουν κατακόρυφα τους κινδύνους για τους μετανάστες.
Αλλού βρίσκεται η απάντηση: στο να κάνουμε έναν κόσμο πιο δίκαιο, ώστε να μην χρειάζεται ο άλλος να ξεριζώνεται από τον τόπο του επειδή πέφτουν βροχή οι βόμβες ή επειδή έχει μπροστά του η εξαθλίωση. Όπως και στο να σκεφτούμε ότι αφού θα έρθουν που θα έρθουν, είναι προτιμότερο να έρθουν με ασφάλεια, να αποκτήσουν χαρτιά, να μην γίνονται θύματα όσων θέλουν να εκμεταλλευτούν την ανάγκη τους.
Γιατί οι πραγματικοί «απλοί άνθρωποι» ξέρουν ότι τίποτα δεν έχουν να φοβηθούν από όσους έχουν τις ίδιες αγωνίες και τα ίδια προβλήματα με αυτούς.
