Η φράση ανήκει στον Ανδρέα Παπανδρέου και αποτελεί ένα από τα μεγαλύτερα πολιτικά κλισέ: «Ε, να μη χαλάσουμε τα μπάνια του λαού!». Κλισέ που όμως ακολουθείται σχεδόν ευλαβικά – οι υψηλές θερμοκρασίες, το μπλε της θάλασσας και η παραδοσιακά ελληνική περίοδος ξεκούρασης τον Ιούλιο και τον Αύγουστο βοηθούσαν τους πολιτικούς να μην προγραμματίζουν ποτέ κάλπες το κατακαλόκαιρο.

Ενδεικτικά, οι Έλληνες δεν έχουν ψηφίσει ποτέ Ιούλιο, ενώ οι μοναδικές αυγουστιάτικες κάλπες τοποθετήθηκαν 91 χρόνια πριν, στις 19 Αυγούστου του 1928. Δεν είναι η πρώτη φορά που η απερχόμενη κυβέρνηση έκανε το απίθανο πιθανό – και το δημοψήφισμα του 2015 είχε ημερομηνία 5 Ιουλίου. Επί της ουσίας, όμως, γιατί οι κυβερνήσεις προτιμούσαν άλλες εποχές για την πιο σημαντική πολιτική πράξη; Η επιλογή δεν έχει να κάνει μόνο με την καλοπέραση του εκλογικού σώματος, που ξεκούραστο ίσως ψηφίζει με πιο καθαρό μυαλό, αλλά με μια λέξη που αποτελεί τον φόβο και τον τρόπο του σύγχρονου πολιτικού συστήματος: την αποχή.

Στην Ελλάδα, η αποχή είναι πρόβλημα του 21ου αιώνα – νωρίτερα, η πρόσφατη, ταραγμένη πολιτική ιστορία ίσως έφερνε τους ψηφοφόρους της Μεταπολίτευσης εύκολα στην κάλπη. Το 1996, την αποχή επέλεγε μόλις το 23,6% των ελλήνων πολιτών. Από το 2009, όπου η αποχή άγγιζε πια το 29% έως τις δεύτερες εκλογές του 2015, που το ποσοστό έφτασε στο 43,9%, οι πολίτες που προτιμούν να μην ψηφίζουν όλο και αυξάνονται.

Με μια εξαίρεση: τον Ιανουάριο του 2015 η αποχή μειώθηκε, μπροστά στο διαφορετικό που συνέβαινε, με τη ΝΔ και το ΠΑΣΟΚ να αποδυναμώνονται και τον ΣΥΡΙΖΑ να διεκδικεί με αξιώσεις την εξουσία. Αυτή η στάση του εκλογικού σώματος κράτησε μόλις έξι μήνες. Τον Σεπτέμβριο, ύστερα από όλα όσα συνέβησαν, η αποχή αυξήθηκε σχεδόν 8 μονάδες. Η μικρή μείωση στις τελευταίες ευρωεκλογές δικαιολογείται ξανά από την προσμονή της αλλαγής – και, εκτιμούν στελέχη της αντιπολίτευσης, μιας διάθεσης τιμωρίας του ΣΥΡΙΖΑ.

-Ποιοι είναι οι χαμένοι της αποχής

-Πώς συμπεριφέρονται οι ψηφοφόροι ανά ηλικιακή ομάδα

-Ποια τα ποσοστά αποχής από το 1996

Διαβάστε όλο το ρεπορτάζ στην έντυπη έκδοση των ΝΕΩΝ Σαββατοκύριακο

Ο φόβος της αποχής και το «τυράκι» για τους ψηφοφόρους