Οι ανησυχίες για την κλιματική αλλαγή και το κράτος πρόνοιας ανέδειξαν την Κεντροαριστερά πρώτο κόμμα στη Δανία ενώ η μετανάστευση, για πρώτη φορά ύστερα από δεκαετίες, δεν αποτέλεσε κορυφαίο προεκλογικό ζήτημα. Η 41χρονη Μέτε Φρέντερικσεν, επικεφαλής της κεντροαριστερής συμμαχίας που ήρθε πρώτη στις εκλογές της περασμένης εβδομάδας, αναμένεται να γίνει η νεότερη πρωθυπουργός στην ιστορία της χώρας, αλλά οι συνομιλίες για τον σχηματισμό κυβερνητικού συνασπισμού θα πάρουν χρόνο.
Η Φρέντερικσεν, επικεφαλής κεντροαριστερού προεκλογικού συνασπισμού πέντε κομμάτων (σοσιαλδημοκράτες, σοσιαλφιλελεύθεροι, δύο κόμματα της ριζοσπαστικής Αριστεράς και οικολόγοι), εξέλεξε 96 έδρες (από τις 179 συνολικά) έναντι των 79 εδρών του απερχόμενου κεντροδεξιού συνασπισμού. Πρώτο κόμμα αναδείχθηκαν οι Σοσιαλδημοκράτες της Φρέντερικσεν με 25,9%.
Κέρδισε όμως πραγματικά η Αριστερά στη Δανία; αναρωτήθηκε το Foreign Policy. Η Φρέντερικσεν ανέλαβε επικεφαλής των Σοσιαλδημοκρατών το 2015 και επέβαλε δύο στροφές, προς τα αριστερά στην οικονομική πολιτική (ενώ ο προκάτοχός της είχε υποστηρίξει τις πολιτικές λιτότητας) και προς τα δεξιά στη μετανάστευση.
Οντας οπαδός του κράτους πρόνοιας της Δανίας, η Φρέντερικσεν θεωρεί ότι δεν θα μπορεί να το προστατεύσει αν δεν περιορίσει τον αριθμό των νέων μεταναστών. Και προτρέπει τα υπόλοιπα σοσιαλδημοκρατικά κόμματα της Ευρώπης να τη μιμηθούν.
Η συνταγή και οι αποφάσεις που καλείται να πάρει
Στη Δανία η συνταγή πέτυχε: το κόμμα της προσέλκυσε το 9% των ψηφοφόρων του ευρωσκεπτικιστικού και ξενοφοβικού Λαϊκού Κόμματος της Δανίας (DPP) το οποίο κατέρρευσε, περνώντας από το 21,1% στις προηγούμενες εκλογές στο 8,7%, το χειρότερο ποσοστό του από το 1998.
«Μερικοί ψηφοφόροι των Σοσιαλδημοκρατών είχαν εγκαταλείψει το κόμμα διότι δεν ενέκριναν τη μεταναστευτική πολιτική του και σήμερα επιστρέφουν» είπε η Φρέντερικσεν στη «Liberation».
Παρόμοιες νίκες σημείωσαν τα σοσιαλιστικά κόμματα στη Σουηδία και στη Φινλανδία αλλά, σύμφωνα με το Foreign Policy, δεν μπορούμε να μιλήσουμε για ανάκαμψη της Κεντροαριστεράς στη Δανία διότι οι Σοσιαλδημοκράτες υιοθέτησαν σταδιακά την αντιμεταναστευτική στάση της Ακροδεξιάς.
Η Φρέντερικσεν πρέπει τώρα να αποφασίσει αν θα μείνει πιστή στη σκληροπυρηνική στάση της ή αν θα βρει κοινό έδαφος με τα υπόλοιπα κόμματα του προεκλογικού συνασπισμού της. Το μεγαλύτερο από αυτά, οι Σοσιαλφιλελεύθεροι, ζητούν καθαρή ρήξη με την ξενοφοβική στροφή που είχε πάρει η Δανία τα τελευταία χρόνια, αμαυρώνοντας τη διεθνή εικόνα της. Ολα τα κόμματα που πιθανώς θα σχηματίσουν κυβερνητικό συνασπισμό συμφωνούν με μια αριστερή στροφή στην οικονομική πολιτική αλλά η μετανάστευση παραμένει αγκάθι.
Τόσο οι απερχόμενοι από την κυβέρνηση Φιλελεύθεροι όσο και οι Σοσιαλδημοκράτες υπήρξαν εσωτερικά διχασμένοι για την εθνικιστική, αντιμεταναστευτική κατεύθυνση της χώρας. Η Φρέντερικσεν είχε τραβήξει το κόμμα προς τα δεξιά στη μετανάστευση για να κόψει ψήφους από το DPP, αφού και τα δύο κόμματα ψαρεύουν από την ίδια δεξαμενή της εργατικής και της μεσαίας τάξης. Αλλά ίσως δεν καταφέρνει για πολύ ακόμη να περνάει την αντιμεταναστευτική πολιτική στην αριστερή πτέρυγα του κόμματός της ενώ και τα υπόλοιπα κόμματα που αποτελούν τους φυσικούς συμμάχους της για τον σχηματισμό κυβέρνησης πιέζουν για φιλομεταναστευτικές αλλαγές.
Το πρόβλημα για τη Φρέντερικσεν είναι ότι δεν περίμενε την κατάρρευση του DPP στις εκλογές της περασμένης εβδομάδας η οποία το οδήγησε στη μεγαλύτερη απώλεια εδρών οποιουδήποτε κόμματος στη Δανία τα τελευταία 100 χρόνια (έχασε τις 21 από τις 37 έδρες του). Ως αποτέλεσμα, η Φρέντερικσεν δεν χρειάζεται πλέον να κλείνει το μάτι στην Ακροδεξιά, αλλά πώς να αθετήσει τις προεκλογικές υποσχέσεις προς τους ψηφοφόρους της;
Το δίλημμα που αντιμετωπίζει τώρα είναι το εξής: στην προεκλογική εκστρατεία προσπάθησε να προσελκύσει ψηφοφόρους του DPP αλλά η κάλπη έβγαλε στροφή της χώρας προς τα αριστερά. Το πολιτικό τοπίο που η Φρέντερικσεν έχει μπροστά της σήμερα είναι πολύ διαφορετικό από το προεκλογικό και περιλαμβάνει αξιοσημείωτη εναντίωση στις αντιμεταναστευτικές πολιτικές. Να λάβει υπόψη της την αλλαγή στην κοινή γνώμη και να ενδώσει στα αιτήματα των αριστερών συμμάχων της ή να παραμείνει ακλόνητη στις θέσεις της;
Αν επιλέξει το δεύτερο, θα πρέπει να σχηματίσει κυβερνητικό συνασπισμό με τους Φιλελεύθερους του απερχόμενου πρωθυπουργού Λαρς Λόκε Ράσμουσεν, ίσως ακόμη και με το DPP. Αυτό όμως θα της κοστίσει μακροχρόνια. Η επιλογή της Φρέντερικσεν θα καθορίσει το μέλλον της Αριστεράς στη Δανία τα επόμενα χρόνια.
