Μέσα στην ευρωπαϊκή ακροδεξιά μαυρίλα που προκαλεί κατάθλιψη και απόγνωση καθώς σκεπάζει βαριά ολοένα και μεγαλύτερο μέρος της Ευρώπης. Μέσα από τα εναπομείναντα «αριστερά απο-κόμματα» που οι φωνές τους σκεπάζονται από άλλες κατά πολύ δυνατότερες φωνές και μέσα από τη σιδερένια γροθιά του καπιταλισμού, το νεοφιλελευθερισμό, (ordo neoliberalis) που μας κρατάει δέσμιους και δουλικά υπάκοους στους νόμους και τα κελεύσματα της ΕΕ, ΔΝΤ και ΕΚΤ, μπορούμε -να διακρίνουμε-αν διαθέτουμε κάποια απομεινάρια αισιοδοξίας- στη άλλη άκρη της Ευρώπης μία μικρή μόλις 10 εκατομμυρίων κατοίκων αλλά πολύ αξιόλογη χώρα στην Ιβηρική χερσόνησο, «ονομαστή» για τη φτώχεια της, την Πορτογαλία που σημειώνει σημαντική πρόοδο σε όλους τους τομείς. Εχει σχεδόν γλιτώσει προσώρας από το θανάσιμο εναγκαλισμό των ευρωπαίων πιστωτών, μολονότι έχει οξύτατο πρόβλημα με το χρέος της, παρόλο που αυτό θεωρείται διαχειρίσιμο, αλλά παρόλα αυτά βαδίζει τη δική της ανεξάρτητη και σταθερή πορεία στο δρόμο προς το σοσιαλισμό κάτω από την εμπνευσμένη ηγεσία του Αντόνιο Κόστα, Σοσιαλιστή, ηγέτη πρώην Δημάρχου Λισαβόνας, νυν προέδρου μιας Αριστερής κυβέρνησης όπου συμμετέχουν-εκτός από τους Σοσιαλιστές, οι Κομουνιστές, το Αριστερό Μπλοκ(ΒΕ: Βloco Εsquerda) και οι Πράσινοι που όλοι ακράδαντα πιστεύουν ότι υπάρχει μια άλλη εναλλακτική λύση εκτός από μια λαοκτόνα λιτότητα που δεν κάνει τίποτε άλλο από το να φτωχοποιεί βάναυσα το λαό, σε, βαθμό εξόντωσής του.
Η κάποτε φτωχότερη χώρα της Ευρώπης
Οι δύο άκρες της Ευρώπης (Ανατολική : Ελλάδα-Τουρκία) και( Δυτική : Ισπανία-Πορτογαλία) υπήρξαν οι πλέον υποανάπτυκτες χώρες της Δυτικής Ευρώπης, αφότου «κηρύχθηκε» ψυχρός πόλεμος, Δεν διατηρούσαν καλές σχέσεις με τη δημοκρατία (σε συγκριτικά καλύτερη θέση από τις τέσσερις βρισκόταν η Ελλάδα έως την «εθνοσωτήρια» έλευση των συνταγματαρχών). Οι Ισπανία και Πορτογαλία είχαν τους δικτάτορές τους, Φράνκο και Σαλαζάρ, αντιστοίχως, ενώ η Τουρκία ή, κρεμούσε πρωθυπουργούς (Μεντερές) ή, διόριζε «σώφρονες» δικτάτορες, κατά τη ρήση του μακαρίτη Ε. Αβέρωφ, (π.χ. Εβρέν).
Η Πορτογαλία ήταν τότε στον πάτο του πάτου: πάμπτωχη, σε χειρότερη μοίρα από την Ελλάδα, από άποψη βιοτικού επιπέδου και με την υψηλότερη παιδική θνησιμότητα σε όλη την Ευρώπη.
Eν τέλει ύστερα από 40 ολόκληρα χρόνια το δικτατορικό καθεστώς (Estado Nuovo) έπεσε χάρη στο στρατιωτικό πραξικόπημα που συντόνισε ο αξιωματικός (λοχαγός τότε) Οτέλο ντε Καρβάλιο και ο λαός πανηγύρισε την απαλλαγή του από την δικτατορία στις 25 Απριλίου 1974, τρεις μήνες πριν από την πτώση της δικιάς μας Χούντας.
To κίνημα όμως προδόθηκε από την ηγεσία του (Σπίνολα) και η Πορτογαλία ακολούθησε τη μοίρα των αστικών δημοκρατιών με κυβερνήσεις Κεντροδεξιάς (ηγέτης ο Φραντσίσκο Σα Καρνέιρο) και Κεντροαριστεράς με το Μάριο Σοάρες , τον αυτοκαλούμενο και « σωτήρα της χώρας από τον κομουνισμό», αλλά και επονομαζόμενο «Κερένσκι της Πορτογαλίας», παρατσούκλι που του κόλλησε μάλλον εύστοχα ο Χένρι Κίσιντζερ.
Ο Σοάρες είχε, σαν το δικό μας τον αείμνηστο Κωνσταντίνο Καραμανλή, ως ευσεβή πόθο την ένταξη της Πορτογαλίας στην Ευρωπαϊκή Κοινότητα και το κατάφερε εν ευθέτω χρόνω.
Αντόνιο Κόστα
Όπως η φτωχή Ελλάδα, έτσι και η φτωχή Πορτογαλία ήταν μια χώρα που χτυπήθηκε ανελέητα από την οικονομική κρίση που άρχισε το 2008.
Oι Κεντροδεξιές και Κεντροαριστερές κυβερνήσεις μετά την ήττα της στρατιωτικής επανάστασης δεν έλυσαν τα οξέα προβλήματα που ταλάνιζαν τη φτωχή Δημοκρατία της Πορτογαλίας, φτώχεια, ανεργία, μιζέρια και ένα χρέος που έφθανε σε δυσθεώρητα ύψη.
Απεναντίας, τα προβλήματα κατέστησαν οξύτερα με τη μοιραία εμπλοκή της Τρόικα και ιδιαίτερα του ΔΝΤ, που την έριξαν στην περιπέτεια των μνημονίων όπως ακριβώς συνέβη με την Ελλάδα.
Ο ηγέτης του Σοσιαλιστικού Κόμματος (PS Αντόνιο Κόστα, ένας συμπαθής εύσωμος μαυριδερός ασπρομάλλης, που τα τελευταία χρόνια έχει παίξει ενεργό μέρος στις πολιτικές εξελίξεις στην Πορτογαλία, κάποτε κατάλαβε ότι ματαιοπονούσε συγκροτώντας συνασπισμούς με το κεντροδεξιό σοσιαλδημοκρατικό κόμμα (PDS: Partido Democratico Socialista) και διεπίστωσε ότι μπορούσε να σχηματίσει συνασπισμό με το «Αριστερό Μπλόκο», τους Κομουνιστές και τους Πράσινους, όπου το έπραξε με σύνεση και χωρίς αριστεροφοβικά-κομουνιστοφοβικά σύνδρομα ωσάν αυτά που χαρακτηρίζουν τους Σοσιαλδημοκράτες- Κεντροαριστερούς. Οπως αποδείχθηκε εκ των πραγμάτων οι επιλογές του υπήρξαν ιδιαίτερα επιτυχείς.
Η Ελπίδα γεννιέται
Δεν επρόκειτο για καμία συγκλονιστική ανατροπή. Απόδειξη ότι η πλειονότητα του πεφωτισμένου αστικού Τύπου, δέχτηκε με συγκρατημένο ενθουσιασμό την έκφραση αντίρρησης (το περίφημο «μαραφέτι», κατά τους αντιπολιτευόμενους), που έλαβε χώρα το Νοέμβριο του 2015). Το μαραφέτι υποστήριζε σθεναρά ότι η λιτότητα δεν ήταν μονόδρομος.
Υστερα από την απογοήτευση των Ευρωπαίων με το Σύριζα, όπου την εκλογική του νίκη και το περίφημο δημοψήφισμα του «όχι» στη λιτότητα, το μοιραίο μεσοκαλόκαιρο του 2015 τα διαδέχτηκαν οι ταπεινωτικοί όροι των τραπεζιτών της Τρόικα, που αποδέχθηκε μοιρολατρικά ο Τσίπρας, ως πρωθυπουργός της χώρας, και που εξέθεσαν την Ελλάδα διεθνώς, εμφανίστηκε η θετική πλευρά ενός λαοπρόβλητου σοσιαλισμού όπου Πορτογαλία επέλεξε μια διακυβέρνηση Κεντροαριστερή-Αριστερή που στάθηκε θαρραλέα μπροστά αντιμετωπη στους τραπεζίτες και τους καπηλευόμενους τη λιτότητα στις Βρυξέλλες, το Βερολίνο και την Ουάσινγκτον. Αυτό προκάλεσε έντονη δυσφορία, ακόμα και εχθρότητα προς την Πορτογαλία. Λόγω της γενικής όμως βελτίωσης, που παρουσίαζε στους οικονομικούς και πολιτικούς τομείς, δεν υπήρχαν περιθώρια λήψης κανενός είδους τιμωρητικών μέτρων.
Και για πρώτη φορά το Σοσιαλιστικό Κόμμα, το Κομουνιστικό, το Αριστερό Μπλόκο και οι Πράσινοι συμφώνησαν ομού να συνεργασθούν και να συγκυβερνήσουν «Για το λαό και όχι για τους Τραπεζίτες», όπως επισήμανε η επικεφαλής του Μπλόκου Καταρίνα Μάρτινς.
Πορτογαλία: η μόνη χώρα της Ευρώπης χωρίς ακροδεξιά μορφώματα
Η Ευρώπη προκαλεί ανησυχίες σε παγκόσμια κλίμακα. Τα ακροδεξιά- φασιστικά μορφώματα ξεφυτρώνουν σαν μανιτάρια. Η Μαρίν Λεπέν στη Γαλλία είναι στο κατώφλι της εξουσίας. Στην Ιταλία η Λέγκα απειλεί θεούς και δαίμονες αλλά και προκαλεί έντονους πονοκεφάλους στη ΕΕ. Στη Γερμανία το ΑfD (Εναλλακτική για τη Γερμανία) είναι έτοιμο να εκμεταλλευτεί την προϊούσα γήρανση των Σοσιαλδημοκρατών και την κόπωση των Χριστιανοδημοκρατών. Η Ουγγαρία και η Πολωνία προκαλούν το κοινό ευρωπαϊκό δημοκρατικό συναίσθημα με τον φασίζοντα ευρωσκεπτικισμό τους Στην Ελλάδα έχουμε τη ΧΑ και τη «χαιρόμαστε»- έστω και διχασμένη. Αυτά ενδεικτικά, μόνο.
Η Πορτογαλία έχοντας πάρει σκληρό μάθημα από Σαλαζάρ και Καετάνο τους δύο δικτάτορές της δεν επιτρέπει περιθώρια για ίδρυση λαοπρόβλητων και εθνοσωτήριων ακροδεξιών κομμάτων, όπως συμβαίνει σε πολλές χώρες της Εσπερίας.
Πρόσθετα η μικρή Ιβηρική χώρα δεν είναι ξενοφοβική ή ρατσιστική αλλά απεναντίας φιλική προς τους ξένους οι οποίοι απολαμβάνουν κοινωνικής προστασίας αλλά και ανθρώπινης συμπεριφοράς από τους Πορτογάλους.
Ουσιαστικά η Πορτογαλία αποτελεί επί των ημερών μας μια αληθινή όαση δημοκρατίας την οποία πολλοί φιλοδοξούν να μιμηθούν.
Πορτογαλία – Ελλάδα
Είναι αλήθεια ότι η Πορτογαλία δεν διαθέτει ούτε Τσίπρες ούτε Βαρουφάκηδες, ευτυχώς. Δεν εξέφρασε ποτέ ευσεβείς πόθους για διαγραφή του χρέους που τόσο έντονη δυσανεξία προκαλούν στους κύκλους των Βρυξελλών και του Βερολίνου, ούτε συζητήθηκε ποτέ το ενδεχόμενο ενός «portexit». Στην Πορτογαλία δεν υπάρχει φωνή –ούτε καν ψίθυρος- ευρωσκεπτικισμού.
Οι δάσκαλοι και καθηγητές στην Πορτογαλία άσκησαν έντονες πιέσεις στον Κόστα για αύξηση των μισθών τους. Ο Πορτογάλος πρωθυπουργός τους είπε όχι και παρέμεινε αδαμάντινος τονίζοντας ότι επρόκειτο για θέμα αξιοπιστίας που θα την έχανε εάν υποχωρούσε και έδινε τις αυξήσεις. Ισως είχε κατά νου το πρόβλημα της Ελλάδας με την ανεύθυνη παροχολογία του κυβερνώντος κόμματος.
Προτίμησε να δώσει εικόνα υπάκοου εταίρου για να εδραιώσει τη θέση του σε μια δύσκολη περίοδο του σοσιαλιστικού πειραματισμού του, όπου τον παρακολουθούσαν τα άγρυπνα μάτια των Βρυξελλών. Επραξε ορθά που δεν χορήγησε τις αυξήσεις σε δασκάλους και καθηγητές; Τα γεγονότα, όπως εξελίχθηκαν αποδεικνύουν πως ναι. Θα ενεργούσε παρόμοια ο Τσίπρας; Ποιος τον ξέρει; (Ολοι τον ξέρουμε).
Ο έγκριτος «Economist» δεν έχει κολακευτικά σχόλια για την Ελλάδα. Αντίθετα περιγράφει την Πορτογαλία ως «το μικρό θαύμα στον Ατλαντικό». Παρατίθεται ως το αντιπαράδειγμα στη γενική κρίση που αντιμετωπίζει η σοσιαλδημοκρατία στην Ευρώπη (όρα Γερμανία).
Ωστόσο ο Κόστα με τη στήριξη της ριζοσπαστικής Αριστεράς έχει επιτύχει: α) οικονομκή ανάπτυξη, β) Αύξηση της απασχόλησης (μείωση της ανεργίας) γ) Βελτίωση της κρατικής οικονομίας και δ) Λαϊκή αποδοχή: οι δημοσκοπήσεις του δίνουν ένα 40% επιδοκιμασίας.
Βέβαια η καλή συγκυρία είναι σύμμαχος της Πορτογαλίας. Η παγκόσμια οικονομία εμφανίζει ανάπτυξη του ΑΕΠ στην ευρωζώνη, όπου γίνονται οι περισσότερες εξαγωγές της Πορτογαλίας.
Παρόλα ταύτα είναι πάντοτε υπαρκτός ο κίνδυνος διάσπασης του συνασπισμού της Αριστεράς, έστω και με το σύννου και πάντοτε προσεκτικό Αντόνιο Κόστα. Στην πολιτική όλα είναι αναμενόμενα. Αλλά όπως το θέτει το πολιτικό κλισέ «τις εκλογές δεν τις κερδίζει ένα κόμμα, αλλά τις χάνει ένα άλλο». Ο Σύριζα τις έχασε. Ο Κόστα όχι, παρόλο που δεν βγήκε πρώτο κόμμα, αφού ξέρει με ποιους πρέπει να διαπραγματεύεται και να σχηματίζει πετυχημένες κυβερνήσεις.
Με την ευρεία αποδοχή των 40% που απολαμβάνει η παρούσα κυβέρνηση σταθερά, δεν αντιμετωπίζει φόβο απώλειας της δημοτικότητάς της. Ο λαός πιστεύει σε αυτήν αναμφίβολα αλλά και ανεπανάληπτα στην Ιστορία της Πορτογαλικής Δημοκρατίας .
