Τα αποτελέσματα των ευρωεκλογών και των αυτοδιοικητικών εκλογών αλλάζουν το πολιτικό σκηνικό και οδηγούν τον Πρωθυπουργό στην προκήρυξη πρόωρων βουλευτικών εκλογών.
Η κυβέρνηση που θα προκύψει μετά τις επόμενες εκλογές δεν θα κληθεί μόνο να εφαρμόσει το πρόγραμμά της, για το οποίο θα την έχει ψηφίσει ο λαός, αλλά θα έχει και το βαρύ ιστορικό καθήκον μιας υπέρβασης: Να αλλάξει το διχαστικό κλίμα και την πόλωση της τελευταίας επταετίας. Να επιδιώξει μια ευρεία πολιτική σύγκλιση και κοινωνική συναίνεση και μια αυξημένη κοινοβουλευτική πλειοψηφία, όχι μόνο για τα κλασικά εθνικά ζητήματα που αφορούν την εξωτερική πολιτική και την άμυνα της χώρας, αλλά και για τα ακόλουθα μείζονα ζητήματα:
l Tην αναθεώρηση του Συντάγματος.
l Tην εκλογή του επομένου Προέδρου της Δημοκρατίας.
l Eναν εκλογικό νόμο που θα εξασφαλίζει αντιπροσωπευτικότητα αλλά και κυβερνησιμότητα.
l Aνεξάρτητη Δικαιοσύνη και πραγματικά ανεξάρτητες αρχές.
l Aποκομματικοποιημένη δημόσια διοίκηση με αξιοκρατία και διαφάνεια στη λειτουργία της και χωρίς πελατειακές αποκλίσεις.
l Kανονιστικό πλαίσιο για την Παιδεία (που θα εξασφαλίσει την κοινοβουλευτική πλειοψηφία του νόμου Διαμαντοπούλου) και
l Mεσοπρόθεσμο πρόγραμμα αντιμετώπισης του δημογραφικού προβλήματος της χώρας.
Για τον λόγο αυτόν, εκτιμώ ότι τα φιλοευρωπαϊκά δημοκρατικά κόμματα της σημερινής αντιπολίτευσης πρέπει να αποκτήσουν πλειοψηφία 180 εδρών.
Τα κόμματα ασφαλώς θα διατηρήσουν το δικό τους πολιτικό πρόγραμμα, επιδιώκοντας κατά περίπτωση συγκλίσεις στα υπόλοιπα ζητήματα:
l Tη διάρθρωση του κρατικού προϋπολογισμού και το φορολογικό σύστημα.
l Tο κανονιστικό και επιχειρησιακό πλαίσιο υποστήριξης της επιχειρηματικότητας και δημιουργίας νέων θέσεων εργασίας.
l Tο δίχτυ κοινωνικής προστασίας για τις ευαίσθητες ή αποκλεισμένες κοινωνικές ομάδες.
l Tο μείγμα δημόσιου και του ιδιωτικού τομέα της Υγείας για την κάλυψη όλων των πολιτών και το ασφαλιστικό σύστημα.
l Tον βαθμό αποκέντρωσης και τον ρόλο των περιφερειών στην περιφερειακή ανάπτυξη και των δήμων στην κοινωνική πολιτική.
l Tη δημόσια ασφάλεια, την πολιτική προστασία και την προστασία των κρίσιμων υποδομών.
l Tην προετοιμασία της χώρας μας για να αντιμετωπίσει τους νέους κινδύνους και τις νέες προκλήσεις της εποχής μας (κλιματική αλλαγή, τεχνητή νοημοσύνη, ρομποτική, βιοτεχνολογία, βιοηθική).
Οσον αφορά ειδικότερα τις αναγκαίες διοικητικές μεταρρυθμίσεις, εκτιμώ ότι δύο είναι τα βασικά μαθήματα της Μεταπολίτευσης που παίρνει ένα κυβερνητικό κόμμα όταν κάθεται στα θρανία της αξιωματικής αντιπολίτευσης.
Πρώτο μάθημα: Διαπιστώνει ότι οι ρουσφετολογικά προσλαμβανόμενοι και οι αναξιοκρατικά ευεργετηθέντες δημόσιοι υπάλληλοι είναι «αχάριστοι», οι ευνοιοκρατικά ωφεληθείσες συντεχνίες έχουν αλλάξει εκλογική σημαία στα μαγαζιά τους και οι επιχειρηματίες που ευνοήθηκαν από νυκτερινές τροπολογίες, αδιαφανείς δημόσιες προμήθειες και διαφημιστικές καμπάνιες που παραβιάζουν τους κανόνες του ανταγωνισμού έχουν ήδη προσκολληθεί στο νέο «γκουβέρνο».
Κατά συνέπεια, η πελατειακή πολιτική έχει πολύ βραχυπρόθεσμο όφελος, ενώ, αντίθετα, έχει μεσοπρόθεσμο πολιτικό όφελος η θέσπιση διαφανών κανόνων, η δημιουργία κοινωνικά αποδεκτών θεσμών και η οργάνωση μιας αποτελεσματικής δημόσιας διοίκησης που μπορούν να στηρίξουν το κυβερνητικό πρόγραμμα και να αναδείξουν τα οφέλη στην οικονομία και στην κοινωνία από την εφαρμογή του.
Δεύτερο μάθημα: Το «παράθυρο ευκαιρίας» για μια σοβαρή διοικητική μεταρρύθμιση ή τη σημαντική αλλαγή μιας δημόσιας πολιτικής είναι το πρώτο εξάμηνο μιας κυβερνητικής θητείας.
Στη διάρκεια της Μεταπολίτευσης έχουμε ορισμένα χαρακτηριστικά παραδείγματα πολιτικών πρωτοβουλιών από κυβερνήσεις του ΠαΣοΚ που είναι απόρροια των μαθημάτων αυτών: ίδρυση της νομαρχιακής αυτοδιοίκησης το 1994, ΑΣΕΠ το 1994, Πρόγραμμα «Ι. Καποδίστριας» και Συνήγορος του Πολίτη το 1997, «Καλλικράτης» και «Διαύγεια» το 2010.
Συμπερασματικά, η κυβέρνηση που θα προκύψει μετά τις επόμενες βουλευτικές εκλογές δεν θα έχει περίοδο χάριτος. Είναι αναγκαίο να επιδιώξει από την αρχή μια ευρεία πολιτική σύγκλιση στα μείζονα ζητήματα, να αποφύγει διαχρονικά τον πειρασμό της πελατειακής πολιτικής και να αξιοποιήσει ως «παράθυρο ευκαιρίας» για σημαντικές αλλαγές και μεταρρυθμίσεις το πρώτο εξάμηνο της κυβερνητικής θητείας της.
Στον επόμενο μήνα, που αποτελεί μια συμπυκνωμένη προεκλογική περίοδο, θα μπορούσε ο δημόσιος διάλογος να μη σπαταληθεί σε ανούσιες αντιπαραθέσεις ξύλινου πολιτικού λόγου και σε παλαιομοδίτικη διαμάχη επί ιδεολογισμών, αλλά να επικεντρωθεί στην επόμενη ημέρα των βουλευτικών εκλογών, στις αναγκαίες αλλαγές των δημόσιων πολιτικών και σε διοικητικές μεταρρυθμίσεις που αξιοποιούν τη θεσμική μνήμη και το κεκτημένο της τρίτης Ελληνικής Δημοκρατίας.
Ο κ. Πάνος Μαΐστρος είναι σύμβουλος Αυτοδιοίκησης, πρ. γενικός γραμματέας Δημόσιας Διοίκησης του ΥΠΕΣΔΔΑ.
