Κατατέθηκε τελικά το βράδυ της Πέμπτης στη Βουλή η τροπολογία του Υπουργείου Περιβάλλοντος και Ενέργειας (ΥΠΕΝ) σχετικά με τον Μόνιμο Μηχανισμό Αποζημίωσης Επάρκειας Ισχύος (τα παλιά ΑΔΙ –Αποδεικτικά Διαθεσιμότητας Ισχύος). Ο μηχανισμός ο οποίος καθορίζει την ετήσια αποζημίωση των λιγνιτικών μονάδων, κρίνεται απαραίτητος από τη ΔΕΗ, ειδικά για την εξασφάλιση της βιωσιμότητας της νέας μονάδας «Πτολεμαΐδα V», η οποίο βρίσκεται στο τελικό στάδιο κατασκευής της.
Με την τροπολογία θεσπίζεται και τίθενται σε εφαρμογή τα ΑΔΙ, πριν εγκριθούν από την Κομισιόν, όταν ακόμη αποτελεί ζητούμενο το κατά πόσο η συγκεκριμένη μονάδα δικαιούται πληρωμές. Σύμφωνα με τον νέο ευρωπαϊκό κανονισμό (έχει εγκριθεί και θα τεθεί σε ισχύ τις επόμενες εβδομάδες), καμία μονάδα που θα τεθεί σε εμπορική λειτουργία μετά την 1.1.2020 (και θα εκπέμπει πάνω από 550 γραμμάρια CO2 ανά ανάπαραγόμενη κιλοβατώρα), δεν επιτρέπεται να επιδοτείται μέσω ΑΔΙ. Αλλά ακόμη κι αν τεθεί σε λειτουργία εντός του 2019, για να πάρει ΑΔΙ πρέπει να υπάρχει μηχανισμός σε λειτουργία πριν να τεθεί σε ισχύ ο νέος Κανονισμός, γεγονός που εξηγεί το επείγον της τροπολογίας.
Ο στόχος, σύμφωνα με το αιτιολογικό του ΥΠΕΝ είναι η μακροχρόνια διασφάλιση της διαθεσιμότητας παροχής επαρκούς ισχύος στο Ελληνικό Σύστημα Μεταφοράς Ηλεκτρικής Ενέργειας (ΕΣΜΗΕ), ώστε να παρέχεται ηλεκτρική ενέργεια ειδικά σε περιόδους αιχμής.
Βάσει της τροπολογίας, η υπηρεσία διαθεσιμότητας ισχύος θα παρέχεται επί τη βάσει ανταγωνιστικής διαδικασίας μέσω δημοπράτησης από τον ΑΔΜΗΕ «δικαιωμάτων αξιοπιστίας» που αφορούν μια προκαθορισμένο περίοδο. Οι επιλεγέντες από την διαγωνιστική διαδικασία πάροχοι θα λαμβάνουν χρηματική αποζημίωση για την υπηρεσία διαθεσιμότητας ισχύος, η οποία θα καταβάλλεται από τον ΑΔΜΗΕ.
Η διάρκεια ισχύος του μηχανισμού, ο τρόπος και η τιμή αποζημίωσης των παρόχων, η διάρκεια των συμβάσεων με τον ΑΔΜΗΕ και άλλα ειδικότερα θέματα που αφορούν στις παραμέτρους σχεδιασμού και λειτουργίας του Μηχανισμού, θα καθοριστούν με υπουργική απόφαση μετά την οριστική έγκριση του σχήματος από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή.
Οι πρώτες αντιδράσεις
Επιστολή στους βουλευτές προκειμένου να καταψηφίσουν τη συγκεκριμένη τροπολογία για τον μόνιμο Μηχανισμό Διασφάλισης Ισχύος απέστειλε χθες βράδυ η περιβαλλοντική δεξαμενή σκέψης The Green Tank. Μεταξύ άλλων αναφέρονται τα εξής;
– ο μηχανισμός έρχεται σε αντίθεση με τους νέους ευρωπαϊκούς κανόνες οι οποίοι απαγορεύουν σε οποιαδήποτε νέα λιγνιτική μονάδα να επιδοτείται μέσω μηχανισμών διασφάλισης ισχύος και ταυτόχρονα παύουν την οποιαδήποτε επιδότηση σε υφιστάμενη λιγνιτική μονάδα μετά τις 30.6.2025.
– Ο σκοπός ενός μηχανισμού είναι να εξασφαλίσει την επάρκεια ισχύος στη χώρα αφού αυτό τεκμηριωθεί από σχετική ανάλυση (η οποία ουδέποτε κατατέθηκε) και όχι την οικονομική ενίσχυση λιγνιτικών μονάδων.
– Είναι λανθασμένη η αντίληψη ότι η οικονομική βιωσιμότητα της υπό κατασκευή μονάδας «Πτολεμαΐδα 5» κρίνεται από το αν θα λάβει επιδοτήσεις μέσω του ΜΔΙ. Σύμφωνα με τον προτεινόμενο μηχανισμό, το απολύτως μέγιστο ετήσιο ποσό με το οποίο θα επιδοτείται από τους Έλληνες καταναλωτές θα είναι λιγότερο από 43 εκατ. ευρώ. Την ίδια στιγμή, εκτιμάται ότι το ετήσιο κόστος αγοράς δικαιωμάτων εκπομπών διοξειδίου του άνθρακα CO2 που θα επιβαρύνει τη μονάδα αν λειτουργεί τις ώρες που προβλέπονται στην Μελέτη Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων, και για πολύ μετριοπαθείς παραδοχές σχετικά με την εξέλιξη των τιμών δικαιωμάτων CO2, θα κυμαίνεται μεταξύ 108 και 129 εκατ. ευρώ. Συνεπώς, η οικονομική βιωσιμότητα της μονάδας κρίθηκε ήδη το 2017 όταν η ΔΕΗ δεν κατόρθωσε να εξασφαλίσει δωρεάν δικαιώματα εκπομπών CO2.
– Τυχόν υπερψήφιση της τροπολογίας θα ενισχύσει την αναντίστρεπτα μη ανταγωνιστική λιγνιτική βιομηχανία σε βάρος βιώσιμων τεχνολογιών παραγωγής και αποθήκευσης ηλεκτρικής ενέργειας.
Κατά παρέκκλιση παράταση λειτουργίας και για τις μονάδες της Κρήτης
Επίσης, το ΥΠΕΝ επιχειρεί να ρυθμίσει και το ζήτημα της – κατά παρέκκλιση από την ευρωπαϊκή νομοθεσία – παράταση λειτουργίας των ρυπογόνων θερμικών μονάδων παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας της Κρήτης. Ειδικότερα, προβλέπεται ότι κατά τη λειτουργία τους, οι ως άνω μονάδες δύνανται να λειτουργούν και μετά την 1.1.2020 με τις οριακές τιμές εκπομπών αερίων ρύπων που προβλέπονται στις Αποφάσεις Έγκρισης Περιβαλλοντικών Όρων (ΑΕΠΟ) τους, σύμφωνα με τις απαιτήσεις των Οδηγιών 2001/80/ΕΚ και 2008/1/ΕΚ. Οι παρεκκλίσεις έχουν σκοπό την κάλυψη των ενεργειακών αναγκών της Κρήτης και τη διασφάλιση της ενεργειακής επάρκειας της νήσου για το χρονικό διάστημα από το έτος 2020 και έως την ολοκλήρωση της ηλεκτρικής διασύνδεσης της Κρήτης με την Αττική, η οποία προβλέπεται να ολοκληρωθεί το 2022.
Προκειμένου να αποφευχθεί μια νέα ευρωκαταδίκη, εισάγεται πρόβλεψη για περιβαλλοντικό ισοζύγιο από την εκπομπή ρύπων στην ατμόσφαιρα, με σκοπό τη διασφάλιση ισοδύναμου επιπέδου προστασίας του περιβάλλοντος και παρέχεται εξουσιοδότηση στον Υπουργό Περιβάλλοντος και Ενέργειας να καθορίσει τα μέτρα του περιβαλλοντικού ισοδυνάμου, τους φορείς υλοποίησης και διαχείρισης αυτών, τον τρόπο χρηματοδότησης καθώς και τους ειδικότερους όρους και τεχνικής φύσεως ζητήματα σε σχέση με το περιβαλλοντικό ισοδύναμο. Ωστόσο, τον τελευταίο λόγο έχει η Κομισιόν.
Τροπολογίες και για άλλες ενεργειακές εκκρεμότητες
Με τις προτεινόμενες από το ΥΠΕΝ ρυθμίσεις επιχειρείται επίσης να «κλείσουν» και άλλες ενεργειακές εκκρεμότητες που αφορούν τη Ρυθμιστική Αρχή Ενέργειας (ΡΑΕ) και την παράταση συμβάσεων έργου Πολυπόταμου.
Ειδικότερα, επιχειρείται να περιοριστούν οι αστικές και ποινικές ευθύνες των μελών της Ολομέλειας της ΡΑΕ και της γραμματείας της. Σύμφωνα με το ΥΠΕΝ, στόχος είναι η θωράκιση τους από τυχόν παρελκυστικές αγωγές μεγάλων επιχειρηματικών ομίλων, οι οποίοι, ενδέχεται να επιδιώξουν τον επηρεασμό της κρίσης των μελών και του προσωπικού υπέρ των συμφερόντων τους. Επίσης, θεσπίζεται η κάλυψη δικαστικών εξόδων και εξόδων νομικής υποστήριξης σε υποθέσεις της Αρχής, των μελών της ή του προσωπικού της για ζητήματα που αφορούν στην άσκηση των καθηκόντων τους στην Αρχή.
Επίσης, για τις προσλήψεις του προσωπικού της Γραμματείας της ΡΑΕ προτείνεται παράκαμψη του ΑΣΕΠ. Συγκεκριμένα, προβλέπεται ότι η επιλογή του ειδικού επιστημονικού προσωπικού θα γίνεται μετά από αξιολόγηση των υποψηφίων και κατάρτιση των προσωρινών πινάκων από τη ΡΑΕ. Το ΑΣΕΠ θα ασκεί έλεγχο νομιμότητας επί της διαδικασίας.
Επίσης, παρατείνεται, έως και την 30.06.2020, η διάρκεια των θέσεων ορισμένου χρόνου του προσωπικού που απασχολείται στη ΡΑΕ, οπότε θεωρείται πιθανή και η πλήρωση μόνιμων θέσεων της Αρχής, βάσει των σχετικών αποφάσεων που έχουν εκδοθεί.
Τέλος, ανάμεσα στη βροχή των τροπολογιών που κατατέθηκαν χθες στη Βουλή προτείνεται και παράταση των προθεσμιών εντός των οποίων οι κάτοχοι σταθμών παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας από Ανανεώσιμες Πηγές Ενέργειας μπορούν να υπογράψουν Σύμβαση Σύνδεσης με τον ΑΔΜΗΕ για τη ηλεκτρική διασύνδεση «Νέα Μάκρη- Πολυπόταμος». Η ρύθμιση κρίνεται σκόπιμη, καθώς εκτιμάται ότι θα αναληφθεί από κατόχους αιολικών πάρκων ένα σημαντικό μέρος του κόστους του έργου «Πολυπόταμος – Ν. Μάκρη» που έχει ήδη καταβάλλει ο ΑΔΜΗΕ και σε διαφορετική περίπτωση θα επιβαρύνονταν οι καταναλωτές ηλεκτρικής ενέργειας μέσω των χρεώσεων χρήσης συστήματος.
