«Είμαι χαρούμενη που έφτασα με το τρένο. Είναι τρελό να σκεφτεί κανείς ότι οι σπουδαίοι αυτοί άνθρωποι έρχονται εδώ με τα ιδιωτικά τους τζετ για να μιλήσουν για την κλιματική αλλαγή». Τη δήλωση αυτή έκανε στα τέλη του περασμένου Ιανουαρίου από το Νταβός η 16χρονη σουηδέζα ακτιβίστρια Γκρέτα Τούνμπεργκ, θυμίζοντας σε όλους το «απυρόβλητο» που απολαμβάνει το πλέον ρυπογόνο μεταφορικό μέσο όλων των εποχών, το αεροπλάνο.
Ενας από τους στόχους της ξεχωριστής αυτής μαθήτριας λυκείου, που απαιτεί να έχει λόγο σε αυτά που θα της κληροδοτήσουν οι παλαιότερες γενιές, είναι να φέρει στο προσκήνιο το ζήτημα της τεράστιας περιβαλλοντικής επιβάρυνσης από την παγκόσμια αεροπλοΐα. Και η δράση της, όπως βεβαίως και οι δράσεις πολλών περιβαλλοντικών οργανώσεων, φαίνεται πως αρχίζει να αποδίδει. Στη Γαλλία του Εμανουέλ Μακρόν, όπου η αύξηση της φορολόγησης του ντίζελ των αυτοκινήτων ήταν ένας από τους λόγους της εξέγερσης των «κίτρινων γιλέκων», το ζήτημα της ρύπανσης από τις αερομεταφορές βρίσκεται την περίοδο αυτή στην επικαιρότητα.
Στον νέο Νόμο για τις Μετακινήσεις, που συζητείται από τη Δευτέρα στη γαλλική Εθνοσυνέλευση, τέθηκε επί τάπητος και μια ρηξικέλευθη πρόταση που υποστηρίζουν βουλευτές από διαφορετικά πολιτικά κόμματα και παρατάξεις, που προβλέπει την απαγόρευση της αεροπορικής σύνδεσης γαλλικών πόλεων που βρίσκονται σε σχετικά μικρή χιλιομετρική απόσταση μεταξύ τους και επίσης συνδέονται σιδηροδρομικά. Διότι ένα ταξίδι μερικών εκατοντάδων χιλιομέτρων είναι συχνά συντομότερο συγκριτικά με τα σύγχρονα τρένα παρά με το αεροπλάνο, αν συνυπολογίσει κανείς τον χρόνο επιβίβασης και αποβίβασης στο αεροσκάφος και τον χρόνο μετακίνησης από το αεροδρόμιο στο κέντρο της πόλης.
«Η λειτουργία αεροπορικών γραμμών, όπως Παρίσι – Μασσαλία, Παρίσι – Μπορντό, Λιλ – Μονπελιέ ή Ρεν – Στρασβούργο είναι τελείως αδικαιολόγητη, διότι οι προορισμοί αυτοί εξυπηρετούνται άψογα με το τρένο» δήλωσε στην εφημερίδα «Journal du Dimanche» η βουλευτής και πρώην υπουργός Οικολογίας, Βιώσιμης Ανάπτυξης και Ενέργειας Ντελφίν Μπατό (εγκατέλειψε το Σοσιαλιστικό Κόμμα για να ιδρύσει και να ηγηθεί του «πράσινου» κόμματος Οικολογική Γενιά).
Πεντάωρα ταξίδια
Για να περιοριστεί η ρύπανση που προκαλεί η αεροπορική κίνηση, οι βουλευτές προτείνουν να καταργηθούν οι εσωτερικές πτήσεις στη Γαλλία μεταξύ προορισμών που εξυπηρετούνται με τους σιδηροδρόμους σε χρόνους ταξιδιού μικρότερους των πέντε ωρών. Διότι οι περιβαλλοντικές επιπτώσεις ενός αεροπορικού επιβάτη είναι ασύγκριτα μεγαλύτερη από τις επιπτώσεις ενός σιδηροδρομικού. Σύμφωνα με τη Γενική Διεύθυνση Πολιτικής Αεροπορίας της Γαλλίας (DGAC), κάθε επιβάτης μιας πτήσης από το Παρίσι στο Μπορντό επιβαρύνει την ατμόσφαιρα με 72,4 κιλά διοξειδίου του άνθρακα. Η επιβάρυνση ενός σιδηροδρομικού επιβάτη για το συγκεκριμένο ταξίδι είναι μόλις 1,394 κιλά διοξειδίου του άνθρακα. Είναι δηλαδή 52 φορές μικρότερη. Σύμφωνα με τον ραδιοφωνικό σταθμό «France Info», αν ψηφιστεί ο νόμος θα καταργηθούν 72 εσωτερικές πτήσεις που διενεργούνται σε καθημερινή βάση στη Γαλλία.
Η πατρότητα της πρότασης νόμου ανήκει στον βουλευτή του κόμματος Ανυπότακτη Γαλλία Φρανσουά Ρουφέν. Την ιδέα, ωστόσο, ενστερνίστηκαν βουλευτές από πολλά και διαφορετικά κόμματα και παρατάξεις της Εθνοσυνέλευσης, όπως το κόμμα της Ντελφίν Μπατό αλλά και το κυβερνών κόμμα του προέδρου Μακρόν, Εμπρός.
Δεν απασχολεί μόνο τη Γαλλία το ζήτημα της ρύπανσης των αιθέρων από τα αεροσκάφη. Οπως σημειώνει η «Figaro», έπειτα από συνεννοήσεις των κυβερνήσεων της Ολλανδίας και του Βελγίου πρόκειται να καταργηθεί η αεροπορική σύνδεση Αμστερνταμ – Βρυξελλών. Στη Σουηδία η κυβέρνηση αποφεύγει τις απαγορεύσεις. Αλλά το συνειδητοποιημένο περιβαλλοντικά επιβατικό κοινό ήδη αποφεύγει να ταξιδεύει με αεροπλάνο, όταν μπορεί να εξυπηρετηθεί με κάποιο πιο «καθαρό» μεταφορικό μέσο, όπως είναι το τρένο αλλά και το ιδιωτικό αυτοκίνητο – στις χώρες της Σκανδιναβικής Χερσονήσου είναι πολύ διαδεδομένα εξάλλου τα ηλεκτρικά και υβριδικά αυτοκίνητα.
Το τρένο επιστρέφει
Πρόκειται για ένα σκανδιναβικό φαινόμενο που τείνει σε μια… δαιμονοποίηση του αεροπλάνου ως μεταφορικού μέσου, που οι Σουηδοί ονόμασαν «flygskam» και ερμηνεύεται ως η «ντροπή να ταξιδεύει κανείς με αεροπλάνο»! Δεν είναι ασφαλώς ντροπή να ταξιδέψει ένας Σουηδός από τη Στοκχόλμη στην Αθήνα. Ντροπή είναι να πάρει το αεροπλάνο για έναν κοντινό προορισμό. Οι επιπτώσεις του «flygskam» είναι αισθητές στη Σουηδία και στις άλλες σκανδιναβικές χώρες. Το πρώτο τρίμηνο του 2019 η Σουηδική Υπηρεσία Μεταφορών δημοσίευσε στοιχεία για την κίνηση των 38 αεροδρομίων της χώρας. Ο αριθμός των επιβατών μειώθηκε συνολικά κατά 4,4% σε ετήσια βάση και ειδικότερα σε ό,τι αφορά τις εσωτερικές πτήσεις η πτώση έφθασε το 5,6%.
Αντίθετα, οι σιδηροδρομικές συγκοινωνίες φαίνεται πως επανέρχονται δυναμικά στη μόδα. Η σουηδική σιδηροδρομική εταιρεία SJAB ανακοίνωσε ότι ο τζίρος της αυξήθηκε κατά 10% το πρώτο τρίμηνο του 2019 συγκριτικά με το αντίστοιχο χρονικό διάστημα του 2018. Ο αγώνας της Γκρέτα Τούνμπεργκ ήδη δικαιώνεται – τουλάχιστον στη χώρα της…
