Πριν από έναν μήνα, τα ορυκτά καύσιμα δέχθηκαν ένα πασχαλινό δωράκι: ένα μακροχρόνιο σύστημα επιδότησης μονάδων ηλεκτροπαραγωγής με μόνο κριτήριο ότι υπάρχουν. Ο μηχανισμός αυτός προβάλλεται ως ένεση ζωής σε μια ΔΕΗ που δυστυχώς για όλους μας ασθενεί βαριά από λιγνιτοπληξία.

Ο «μακροχρόνιος μηχανισμός αποζημίωσης επάρκειας ισχύος», που βγήκε σε μικρή διαβούλευση από το υπουργείο Περιβάλλοντος και Ενέργειας τον Απρίλιο, προβλέπει τη σύναψη συμβολαίων με μονάδες ηλεκτροπαραγωγής, κυρίως από ορυκτά καύσιμα (λιγνίτη, φυσικό αέριο και πετρέλαιο), ώστε να πληρώνονται απλά επειδή λειτουργούν.

Στα σχόλια που κατέθεσαν από κοινού οι περιβαλλοντικές οργανώσεις WWF Ελλάς και Greenpeace βγήκαν πολλές άβολες αλήθειες. Ενώ δηλωμένος στόχος του μηχανισμού είναι η εξασφάλιση επάρκειας ηλεκτρισμού, βαθύτερος στόχος αποδεικνύεται η επιδότηση ρυπογόνων μονάδων ηλεκτροπαραγωγής από ορυκτά καύσιμα.

Στο συγκεκριμένο σύστημα πληρωμών και στη χρονική στιγμή στην οποία αυτός δημοσιοποιείται, κοινό μυστικό είναι ότι το υπουργείο δίνει μια αγωνιώδη προσπάθεια για να εξασφαλίσει δικαιώματα επιδότησης της νέας γιγάντιας μονάδας «Πτολεμαΐδα V», πριν ξεκινήσουν να ισχύουν τα νέα ευρωπαϊκά όρια εκπομπής διοξειδίου του άνθρακα.

Επειδή λοιπόν η μονάδα αυτή θα έχει υψηλές εκπομπές, σε αντίθεση με τον νέο κανονισμό για την εσωτερική αγορά ενέργειας που αναμένεται να τεθεί σε εφαρμογή στην αρχή του 2020, ο υπό διαβούλευση μηχανισμός δεν θέτει όριο στις εκπομπές CO2.

Οι μηχανισμοί επιδότησης της επάρκειας ισχύος ακυρώνουν την ίδια την ουσία της αγοράς άνθρακα: ενώ στόχος του ευρωπαϊκού συστήματος εμπορίας εκπομπών είναι η χρέωση των εκπομπών, στη βάση της αρχής «ο ρυπαίνων πληρώνει», αυτά τα συστήματα επιδότησης ανταμείβουν μεγάλους ρυπαντές μόνο επειδή υπάρχουν.

Το κοινό μυστικό

Αποτελεί κοινό μυστικό ότι οι μηχανισμοί ενίσχυσης της διαθεσιμότητας ισχύος τείνουν συστηματικά σε υπερβολική εκτίμηση των αναγκών του συστήματος, με αποτέλεσμα οι επιδοτήσεις να καταλήγουν να συντηρούν συμβατικές μονάδες ηλεκτροπαραγωγής που εντείνουν την κλιματική κρίση, παρά την υπερεπάρκεια ισχύος σε επίπεδο ΕΕ.

Οπως έχει διαπιστωθεί από έκθεση του WWF Ελλάς για τις ελληνικές επιδοτήσεις στα ορυκτά καύσιμα, οι πληρωμές μέσω του προηγούμενου συστήματος διασφάλισης ισχύος φτάνουν τα 3,8 δισ. ευρώ στο διάστημα 2006-2014, εκ των οποίων τα 2,9 δισ. ευρώ ενίσχυσαν τη λειτουργία μονάδων ορυκτών καυσίμων. Οι λιγνιτικές μονάδες έχουν λάβει περίπου 1,4 δισ. ευρώ, οι μονάδες φυσικού αερίου 1,35 δισ. ευρώ και οι μονάδες με μαζούτ περίπου 180.000 ευρώ.

Για πόσο θα συνεχίσει η Ευρώπη να στηρίζει με οικονομικές… ενέσεις τα ορυκτά καύσιμα;

Δεν υπάρχει δεύτερη ανάγνωση στην έκθεση της Διακυβερνητικής Επιτροπής του ΟΗΕ για την Κλιματική Αλλαγή: ζούμε σε κατάσταση κλιματικής κρίσης, με διαστάσεις δραματικές σε όλη τη Γη. Η ώρα για πλήρη απεξάρτηση από τον άνθρακα έχει έρθει. Το μέλλον είναι η καινοτομία στις τεχνολογίες ηλεκτροπαραγωγής και αποθήκευσης ενέργειας από ανανεώσιμες πηγές.

Οπως έδειξε πρόσφατη έρευνα κοινής γνώμης 28 κρατών που διενεργήθηκε από το PewResearchCenter (28 κράτη), οι Ελληνες κατατάσσονται πρώτοι σε κλιματική ανησυχία.

Η σύνθεση της επόμενης Ευρωβουλής παραμένει αίνιγμα που θα απαντηθεί στις ευρωεκλογές της Κυριακής. Το WWF Ελλάς έχει καλέσει κάθε διεκδικητή της ψήφου του ελληνικού λαού να αναλάβει συγκεκριμένες δεσμεύσεις για την πορεία προς μια «Ευρώπη ελεύθερη από τον άνθρακα».

Η κυρία Θεοδότα Νάντσου είναι επικεφαλής πολιτικής στο WWF Ελλάς.