Το βίντεο στο οποίο η Γιοβάνα Μεντόζα Αϊρες φαινόταν να τρώει ψάρι προκάλεσε δημόσια κατακραυγή. Οχι άδικα. Μέχρι σήμερα η νεαρή γυναίκα σταδιοδρομούσε στη διαδικτυακή κοινωνία ως φανατική οπαδός της vegan διατροφής με το αζημίωτο, προωθώντας ενίοτε σχετικά προϊόντα. Οι χρήστες του Internet που την ακολουθούσαν υιοθετώντας τον τρόπο ζωής της, βλέποντάς την τώρα να «αμαρτάνει» ένιωσαν εξαπατημένοι. Η ίδια έσπευσε να δικαιολογηθεί, κάνοντας όμως τα πράγματα ακόμη χειρότερα, καθώς κατηγόρησε τη vegan διατροφή πως έβλαψε σοβαρά την υγεία της και υποστήριξε πως τελικά η κατανάλωση κρέατος είναι μονόδρομος αν θέλεις να παραμείνεις γερός. Αφελής ή απατεώνισσα που την πάτησε και τώρα έτρεχε για να τα μπαλώσει; Οποια και αν είναι η περίπτωσή της, αποκαλύπτει μια μάλλον σκοτεινή πλευρά ενός από τα πιο μοδάτα επαγγέλματα της νέας εποχής, των influencers. Μιας άκρως προσοδοφόρας δουλειάς, με χιλιάδες άνδρες και γυναίκες να κερδίζουν δόξα και χρήματα απλά και μόνο κάνοντας αναρτήσεις. Και επηρεάζοντας μέσω αυτών εκατομμύρια ανθρώπους σε όλον τον κόσμο.
Καρντάσιαν, οι ασυναγώνιστες
Τι σημαίνει influencer; Εκείνος ή εκείνη που έχουν τη δύναμη να καθοδηγούν τους άλλους, τους πολλούς, που διά της παρουσίας τους στο Internet καθιερώνουν μόδες, διακινούν προϊόντα, επηρεάζουν τις συμπεριφορές των καταναλωτών και γενικότερα των χρηστών. Influencer μπορεί να γίνει κάποιος ήδη διάσημος που δραστηριοποιείται έντονα στα social media και που έχει πολλούς ακολούθους, βλέπε Μπιγιονσέ.
Μπορεί όμως να γίνει και ένας απλός χρήστης του Instagram ή του YouTube, όπως συνέβη με την Αϊρες, ο οποίος έχει ένα επικοινωνιακό χάρισμα αλλά και το απαραίτητο εμπορικό δαιμόνιο. Αυτό το δαιμόνιο που διαθέτουν τα μέλη της οικογένειας Καρντάσιαν. Οπως προσφάτως αποκάλυψε η μητέρα τους, η Κρις Τζένερ, τα κορίτσια της λαμβάνουν εξαψήφια ποσά για μία μόνο ανάρτησή τους στα social media. Πιο καλοπληρωμένη από όλες, αλλά και πιο καλοπληρωμένη influencer σε όλον τον κόσμο είναι η μόλις 21 ετών Κάιλι Τζένερ που για κάθε ανάρτησή της μπορεί να αμειφθεί και με 1.000.000 δολάρια! Στον κατάλογο της επιτυχίας, για την ακρίβεια στην τέταρτη θέση, βρίσκεται η αδελφή της Κιμ Καρντάσιαν με 720.000 δολάρια για κάθε ανάρτηση. Την πρώτη πεντάδα συμπληρώνουν η Σελένα Γκόμεζ (στη δεύτερη θέση με 800.000 δολάρια για κάθε ανάρτηση), ο Κριστιάνο Ρονάλντο (στην τρίτη θέση με 750.000 δολάρια) και η Μπιγιονσέ (στην πέμπτη θέση με 700.000 δολάρια).
Γίνε και εσύ διάσημος, μπορείς
Εκτός από τους celebrity influencers υπάρχουν και οι micro-influencers. Πρόκειται για ανθρώπους που μπορεί να έχουν λιγότερους ακολούθους από τις Καρντάσιαν αλλά και που τα χρήματα που λαμβάνουν για να διαφημίζουν με τις δικές τους αναρτήσεις διάφορα προϊόντα δεν είναι σε καμία περίπτωση λίγα.
Οι micro-influencers έχουν γίνει οι πιο αγαπημένοι συνεργάτες διαφόρων μεγάλων εταιρειών γιατί και πιο συνεργάσιμοι από τους επωνύμους είναι, και ζητούν χαμηλότερες αμοιβές. Μερικοί εξ αυτών έχουν γίνει εκατομμυριούχοι, όπως η αμερικανή μουσουλμάνα (με ιρακινή καταγωγή) Χούντα Κατάν. Η οποία αρχικά εργαζόταν ως μακιγέζ και κάποια στιγμή αποφάσισε να ανοίξει ένα ιστολόγιο με συμβουλές ομορφιάς. Σήμερα η περιουσία της ξεπερνά τα 500.000.000 δολάρια!
Προϊόντα ομορφιάς διακινεί μέσα από το Instagram και η λιβανέζα τηλεπαρουσιάστρια και makeup artist Ζοέλ Μαρντινιάν. Η Αννα Νίνστρομ ασχολούνταν ερασιτεχνικά με το μόντελινγκ για να γίνει χάρη στο Instagram, όπου αυτή τη στιγμή την ακολουθούν περισσότεροι από 6.000.000 χρήστες, η μεγαλύτερη influencer στη Σουηδία.
Από τη Μενεγάκη στη «Mikri Ollandeza»
Τα ονόματα των «διαδικτυακών πλασιέ», όπως τους αποκαλούν, που δραστηριοποιούνται στην τεράστια διεθνή αγορά, είναι πολλά και διαρκώς προστίθενται και άλλα. Αλλά και στην Ελλάδα το φαινόμενο παρουσιάζει άνθηση. Η Φαίη Σκορδά είναι από τις παρουσιάστριες που χρησιμοποιούν τακτικά τον λογαριασμό τους στο Instagram για να διαφημίσουν ρούχα, παπούτσια και αξεσουάρ. Το ίδιο κάνει και η Ελένη Μενεγάκη που έχει ξεπεράσει τους 1.000.000 ακολούθους. Ο Σάκης Ρουβάς και ο Σάκης Τανιμανίδης, αλλά και η Δούκισσα Νομικού, η Μαίρη Συνατσάκη (η οποία διαθέτει και δικό της eshop με προϊόντα ομορφιάς, παπούτσια κ.λπ.), η Σίσσυ Χρηστίδου και ο Ακης Πετρετζίκης είναι μερικοί από τους γνωστότερους έλληνες celebrities influencers.
Η Mikri Ollandeza (σε YouTube και Instagram), κατά κόσμον Δανάη Γεωργαντά, οι σταρ του YouTube Αλέξανδρος Κοντοπίδης (Ponzi Room), 2J και Μάρα Σαμαρτζή είναι μερικοί ακόμα από τους Ελληνες που καθένας με τον δικό του τρόπο έχει έντονη παρουσία στο Internet και σταδιοδρομεί (και) ως influencer, παίρνοντας μέρος στο παιχνίδι, είτε είναι αμιγώς εμπορικό είτε όχι.
Εφτασε και η ώρα της Εφορίας
Ομως, αυτό το σχετικά νέο παιχνίδι παίζεται πάντα με τους σωστούς όρους; Τον περασμένο Ιανουάριο αρκετοί influencers, ανάμεσά τους οι τραγουδίστριες Ελι Γκούλντινγκ και Ρίτα Ορα, το μοντέλο Ρόζι Χάντινγκτον Γουάιτλι και η blogger Zoella, συμφώνησαν να αλλάξουν τον τρόπο με τον οποίο κάνουν δημοσιεύσεις έπειτα από προειδοποιήσεις των αρμοδίων αρχών που θεώρησαν πως οι αναρτήσεις τους μπορεί να παραβιάζουν νόμους σχετικά με την προστασία των καταναλωτών.
Η βρετανική κυβέρνηση ξεκίνησε έρευνα για τη δράση εκείνων που κατηγορούνται για αδήλωτα κέρδη, και οι οποίοι καλούνται τώρα να δηλώνουν ξεκάθαρα για ποια από τα προϊόντα που προωθούν έχουν πληρωθεί. Και στην Ελλάδα, σύμφωνα με δημοσιεύματα, η Ανεξάρτητη Αρχή Δημοσίων Εσόδων διενεργεί έλεγχο των influencers του Instagram για να διαπιστώσει τι έχουν εισπράξει και τι δηλώνουν. Ο νόμος με τον έναν ή με τον άλλον τρόπο θα εφαρμοστεί. Απομένει να δούμε ποιες είναι οι προοπτικές αυτού του χόμπι που δημιούργησαν τα social media, και το οποίο πολύ γρήγορα εξελίχθηκε σε επάγγελμα. Αν θα αποδειχθεί πως είναι μια φούσκα που, όπως αρκετοί ισχυρίζονται, σύντομα θα σκάσει ή πρόκειται για ένα από τα πιο προσοδοφόρα επαγγέλματα του μέλλοντος.
